Нарын дарыясы: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м r2.7.3) (робот кошту: uz:Norin daryosi; косметические изменения
No edit summary
36-сап:
[[File:Нары.jpg|thumb|Нары|240px|]]
[[File:Нарын.jpg|thumb|Нарын|240px|]]
 
== Кыргызстандагы эң чоң дарыя ==
'''Нарын, дарыя''' — [[Кыргызстан]]дагы эң чоң жана суусу мол дарыя. Сыр дарыянын оң курамы. Узундугу 534 км ([[Чоң-Нарын|Чоң Нарынды]] кошкондо 807 км), алабынын аянты 58370 км2. Алабы түндүктөн Тескей , Кыргыз, [[Талас Ала-Тоосу|Талас Ала-Тоолору]], түштүктөн Какшаал, чыгыштан Ак-Шыйрак, батыштан Фергана кырка тоолору менен чектешет.
Line 46 ⟶ 47:
Нарындын алабында жалпы аянты 1357,8 км2 болгон 2074 мөңгү бар. Көбү (70 %ке жакыны) Акшыйрак, Тескей Алатоо, [[Жетим кыркатоосу|Жетим]], Борколдой ж . б . кырка тоолордо жайгашкан. Ири мөңгүлөрү: Петров (аянты 70,6 км2), Түндүк Карасай (49,0 км2)
ж . б . Нарындын узундугу 10 кмден ашык 330 жана андан чакан 500 куймасы бар. Ири куймалары: [[Кичи-Нарын|Кичи Нарын]] , [[Он-Арча каналы|Онарча]] , Кажырты, [[Көкөмерен]] , Чычкан , Узун акмат, Кара суу ( оң ), [[Ат-Башы району|Ат-Башы]] , Алабуга, Алабуга (сол)ж. б. Нарын негизинен кар-мөңгү жана булак, ортоңку жана төмөнкү агымдарында кар жана булак сууларынан куралат. Апрелде кирип , сентябрда тартыла баштайт. Башталышындагы бир аз бөлүгү кышында тоңот; кышкысын Нарындын көп бөлүгүнө шыргалаң жана жээк муздары мүн өздүү. Жылдык орточо чыгымы Нарын шаарына жакын 88,4 м3/сек, эң көбү 232 м3/сек (июль), эң азы 25,2 м3 /сек (январь), Фергана өрөөнүндө (Үч коргон ш. тушта) орт. чыгымы 432 м3/сек, эң көп чыгымы 963 м3/сек (июнь), эң азы 161 м3/сек (февраль). Сугатка (негизинен Фергана өрөөнүндө) кең ири пайдаланылат. Нарындан Чоң Фергана каналы башталат. Нарын гидроэнергетика [[ресурстар]]ына өтө бай; энергиясынын кубаттуулугу боюча КМШде 7 -, потенциялдык ресурсу боюнча Волгадан кийинки 2 -орун да ; жалпы кубаттуулугу 6956,3 миң кВт. Генплан боюнчача Нарындын алабына 22 гидроэлектр станция курулмакчы. Нарында Атбашы, Токтогул, Үч коргон , Күрпсай , Ташкөмүр, [[Шамалдысай ГЭСи|Шамалдысай ГЭСтери]] иштейт; Камбарата ГЭСи курулууда (2004). Боюнан Нарын , Ташкөмүр, Каракөл, Үчкоргон ш., [[Достук айылы|Достук]], [[Токтогул району|Токтогул]] шаарчалары, Казарман жана башка кыштагы орун алган.
 
== Ири мөңгүлөрү ==
{| class="wikitable"