Мацуо Башё: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
мNo edit summary |
мNo edit summary |
||
1-сап:
[[Файл:Basho by Buson.jpg|thumbnail|right|Мацуо Басё (Бузон тарткан сүрөт). ]]
Мацуо Басё (жапончо - 松尾芭蕉; 1644-1694) - жапон элинин даңазалуу акындарынын бири. Ал ыр жазуу өнөрүнүн теоретиги катары да маалым. Анын өз аты Мунэфуса болгон.
==Кыскача өмүр баяны==
[[Жапония|Жапон]] элинин улуу акыны Басё 1644-жылы Уэно деген провинциалдык шаарда бай эмес, бирок оокаттуу [[самурай|самурайдын]] үй бүлөсүндө үчүнчү бала болуп төрөлгөн. Анын ата-энеси, бир туугандары билимдүү кишилерден болгон.
Бир тууган агасы менен атасы Мацуо [[Каллиграфия|каллиграфиядан]] сабак беришчү. Ал кезде билимдүүлөр деп кытай классикасын мыкты билгендерди эсептешчү. Басё да [[Кытай адабияты|кытай адабиятын]] окуп чоңойду. Анын сүйгөн акыны [[Ду Фу]] болгон. Басёну түшүнүш үчүн ал жашаган доорго да көз чаптыра кетүү зарыл. Басё [[Жапония|Жапонияда]] гүлдөн феодализм доорунун аяктап бараткан мезгилинде, б.а., өткөөл мезгилде жашаган.
Басё [[Поэзия|поэзия]] боюнча окутуучулук менен алектенген. Аны жолоочу акын десек болот. Өмүрүнүн көпчүлүгүн жер кезип өткөргөн. Ырларынын аягына өз атын эмес, Басё - "банан дарагы" деген адабий ат (псевдоним) менен жазган.
Ошентип [[Акын|акындын]] өз аты
==Поэзия==
Басёнун дооруна чейин классикалык ыкмада жазылган беш сап ырлар ([[Танка|танка]]) үстөмдүк кылган.
[[Киото|Киотодо]] императордун сарайында беш сап ырлар боюнча акындардын жарышы жүрүп, элдик эски күүлөр ойнолчу. Басё кылымдар бою келе жаткан поэтикалык салтка жаңы ыкманы, жаңы демди киргизген. Бул жаңычылдык - ал жазган үч сап ырлар (хайку, [[Хокку (хайку)|хокку]]) эле. Үч сап ырлар, албетте, ага чейин эле жазыла баштаган. Бирок, Басёнун ырларынан кийин гана үч сап ырлар жапон поэзиясынан туруктуу орун алды. ==Хоккулар==
Үч сап ырлар жанрынын түрү - "хокку" - Басё калтырган адабий мурастын орчун бөлүгүн түзөт.
Басёнун хоккуларынан ар кыл үлгүлөр бир катар кыргыз акындары тарабынан кыргыз тилине которулган. <br>
''Улуу да, буруу ой басып,'' <br>
Line 36 ⟶ 49:
''Мен дагы сени сагындым.'' <br>
(Которгон - кыргыздын заманбап акын айымы Сагын Акматбекова)
==Адабият тизмеси==
| |||