Кушан падышалыгы: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м r2.7.3) (робот кошту: ar:إمبراطورية كوشان
No edit summary
1-сап:
{{Тарыхый мамлекет
Кушан падышалыгы – биздин замандын башында пайда болгон күчтүү мамлекет. Азыркы Орто Азиянын көпчүлүк бөлүгүн, [[Ооганстанды]], [[Пакистандын]] батышын, Индиянын түндүгүн, Чыгыш Түркстандын батыш бөлүгүн камтыган. Рим, [[Парфия мамлекеттери]], [[Хань династиясы]] менен бирдикте дүйнөнүн 4-кубаттуу империясы болгон. Кушан падышалыгын мурда Грек Бактрия аймагында 5 уруу болуп жашаган көчмөндөр түзгөн. Аларга кушан уруусу жетекчилик кылган. Падышалар [[Кужула]] [[Кадфиз]], анын уулу [[Вима]] Кадфиз жана эң атактуу Канишканын тушунда кушандар зор аймакты багындырышкан. Падышалыктын гүлдөп өнүккөн доору Канишка менен анын уулу [[Хувишканын]] падышалык кылган мезгилине туура келет. 3–кылымдын ортосунда [[Васудев]] башкарган мезгилден тартып начарлай баштаган. 4–кылымда Кушан падышалыгы майда бөлүктөргө бөлүнөт. Кушан падышалыгынын тушунда көптөгөн курулуш иштери жүргүзүлөт, шаарлар өсүп, сугат системасы жана кол өнөрчүлүк бир кыйла өнүгөт, Улуу жибек жолу аркылуу Кытай, Парфия жана Рим менен кеңири соода жүргүзүлөт. Бул мезгилде Индиядан Орто Азияга жана Ыраакы Чыгышка [[буддизм дини]] таратылат.<br />
|аталышы =Кушан падышалыгы
|статус =падышалык
|герб =
|карта =KushanEmpireMap.jpg
|баяндамасы =Кушан падышалыгы каранды аймактары менен, Канишкинин башкарган мезгилинде
|борбор =[[Балх (шаар)|Бактра]]
|язык =
|негизделген =I кылым
|жоюлган =III кылым
|площадь =
|население =
|чейин =Грек-бактрия падышалыгы
|кийин =Батыш Кшатраптар
|п2 =
|п3 =
|п4 =
}}
[[Файл:KanishkaI.jpg|thumb|300px|I Канишки император жана Будданын сүрөтү жана грек тамгалары менен «БОДДО» деп жазылган Кушан монетасы]]
{{Афганистан тарыхы}}
'''Кушан падышалыгы'''<ref> Кушан падышалыгы // БРЭ. Т.16. М.,2010.</ref> ({{lang-zh|貴霜王朝}}, Гуйшуан, [[I век|I]] — [[III век]]а н. э.) — азыркы древнее государство на территории современной [[Орто Азия|Орто Азиянын]], [[Афганистан]]дын, [[Пакистан]]дын, Түндүк [[Индия|Индиянын]] аймагында болгон байыркы мамлеккет, гүлдөгөн мезгили 105—250-жылдарга туура келет. Теориялардын бирөөсү боюнча, Кушан падышалыгы, азыркы кытай втоном району Шинжаң жайгашкан аймактан келген көчмөн индоиран эли [[тохарлар]] (кыт. [[юэчжи]]) тарабынан негизделген<ref> Андроновская культура // БРЭ. Т.1. М.,2005.</ref><ref> Массагеты // БРЭ. Т.19. М.,2011.</ref><ref> Иссык // БРЭ. Т.12. М.,2008.</ref><ref> Аржан // БРЭ. Т.2. М.,2005.</ref><ref> Кангюй // БРЭ. Т.12. М.,2008.</ref>. Бул мамлекет [[Байыркы Рим|Рим]], [[Персия]] жана [[Кытай]] менен дипломатиялык алакада болгон.
 
 
Кушан падышалыгы – биздин замандын башында пайда болгон күчтүү мамлекет. Азыркы Орто Азиянын көпчүлүк бөлүгүн, [[Ооганстанды]], [[Пакистандын]] батышын, Индиянын түндүгүн, Чыгыш Түркстандын батыш бөлүгүн камтыган. Рим, [[Парфия мамлекеттери]], [[Хань династиясы]] менен бирдикте дүйнөнүн 4-кубаттуу империясы болгон. Кушан падышалыгын мурда Грек Бактрия аймагында 5 уруу болуп жашаган көчмөндөр түзгөн. Аларга кушан уруусу жетекчилик кылган. Падышалар [[Кужула]] [[Кадфиз]], анын уулу [[Вима]] Кадфиз жана эң атактуу Канишканын тушунда кушандар зор аймакты багындырышкан. Падышалыктын гүлдөп өнүккөн доору Канишка менен анын уулу [[Хувишканын]] падышалык кылган мезгилине туура келет. 3–кылымдын ортосунда [[Васудев]] башкарган мезгилден тартып начарлай баштаган. 4–кылымда Кушан падышалыгы майда бөлүктөргө бөлүнөт. Кушан падышалыгынын тушунда көптөгөн курулуш иштери жүргүзүлөт, шаарлар өсүп, сугат системасы жана кол өнөрчүлүк бир кыйла өнүгөт, Улуу жибек жолу аркылуу Кытай, Парфия жана Рим менен кеңири соода жүргүзүлөт. Бул мезгилде Индиядан Орто Азияга жана Ыраакы Чыгышка [[буддизм дини]] таратылат.<br />
 
== Колдонулган адабият ==
*Кыргыз Тарыхы. Энциклопедия. Бишкек, 2003<br />
''Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. И. Арабаев атындагы Кыргыз Мамлекеттик Педагогикалык Университети''<br />
''Башкы ред. Ү.А. Асанов, Жооптуу ред. А. А. Асанканов''
''Ред. кеңеш: Ө.Ж. Осмонов (төрага), Т.Н. Өмүрбеков (жооптуу катчысы), А.Ж. Жуманалиев. ''<br />