Андронов маданияты: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
No edit summary
1-сап:
[[Файл:Indo-Iranian origins.png|thumb|250px|]]
'''Андронов маданияты.'''Бул маданияттын алыскы түштүк-батыш менен байланышы болгону байкалат; мында кечээ жакында эле кечирээк мезгилге таандык болгон окшош типтеги маданиямаданият ттабылганжанатабылган жана ал б.з.ч. доорлордо 1500—1000-жыл бою өнүгүп отурган.
 
Сөз байыркы минусиндиктер динчарбасынындин чарбасынын жана социалдык түзүлүшүнүн өнүгүшүнүн кийинки этаптары жөнүндө, андронов маданияты деп аталган маданият жөнүндө болуп жатат. Бул маданият ушул типтеги эстеликтер биринчи жолут абылган [[Минусин крайы|Минусин крайынын]] [[Ачинск району|Ачинск районундагы]] [[Андронов кыштагы|Андронов кыштагынын]] аты менен аталган.
 
Андронов маданиятынын [[Бейит|бейиттери]] сыртынан караганда мурдагы өткөн мезгилдеги бейиттердин тиби менен бир кыйла окшош келет. Мында да бейиттин айланасы тегерете же төртбурчтук түрүндө таш менен курчалган. Кээде бейиттин үстүндө анчалык бийик эмес топурак үйүлгөн. Көрүстөндөрдүн ар биринде 12 бейит бар. Анчалык терең эмес казанактын ички беттери жыгач же таштакталар менен бекемделген.
 
Андронов [[Көрүстөн|көрүстөндөрү]] [[Афанасьев маданияты|афанасьевдикине]] караганда биркыйла өнүккөн маданият экендиги жөнүндө кабарлайт. Мындаформалары ар түрдүүболгон, сапатыжакшыкарапакөңүлдү бурат; аларүчбурчтукалар [[үчбурчтук]], [[ромб]], [[фестон]], [[меандр]] ж.б. түрүндөгү ар түрдүү оймо-чиймелер менен кооздолгон идиштердин формалары да башкача. Эгерде афанасьев идиштеринин түбү шиштигийкелип, оттун күлүнө тереңирээк батырып коюуга ылайыкталса, андронов идиштеринин түбү жалпак келип, турак-жайдын таманынын түз экенинен жана ал жайтуруктуу жашоого ылайыкталганынан кабар берет.<
 
Адамдар эми жездин ордуна колону эритип алууну үйрөнүшкөн. Колонун сапатынын акырындык менен жакшырышы кооздук үчүн жасалгаларды жасоо менен катар, эмгек куралдарын да куюп жасап алууга мүмкүндүк берген. Адамдар эми колодон жоо-жарактарды (миздүүбалталар, бычактар же канжарлар, тешкич, найзалардынучтары) жана эмгек куралдарын — шибеге, орокжасашкан. Эрити пкуюу металл буюмдарды жасоонун негизги ыгы болуп калган, ал эми чыңоо ыгы болсо шаймандын мизин, учтарын чыгарууга жана курчутууга гана пайдаланылган. Химиялык жол менен колонун курамын талдоо, казылып алынган таштан жасалган куюу формалары жана буюмдардын түрлөрүнүн көптүгү, ошондой эле, [[жез]], [[коло]] жана [[алтын]] алуу үчүн жер алдындагы кен казып алынган терең жайлар металлургия өндүрүшүнүн өнүккөнүнөн кабар берет.
 
Мал чарбачылыгы менен кетмен колдонулган дыйканчылыктын андан ары өнүгүшү андронов тибин деги маданияттагы өтө маанилүү нерсе болуп саналат. Археологдор тарабынан казылган бардык бейиттерде жалаң гана үй жаныбарларынын — койдун, өгүздүн, жылкынын сөөктөрүнүн табылганы мал чарбачылыгынын өнүккөнүн айгинелейт.
26-сап:
Енисейден тартып Уралга чейинки аймакта өнүккөн кеңири маданияттын өзөзгөчөлүгү бар бир бөлүгүн түзгөн жана ал мал чарбачылыгынын калыптанышына байланыштуу пайда болгон; бул мал чарбачылыгыдый канчылык жана аңчылык менен айкалышып, патриархалдык үй-бүлөнүн жана этностук жактан бир тектүү эмес болсо да, эң болбоду дегенде мал чарбачылыгы менен кесиптенген жакын урууларды бириктирген алгачкы уруулук союздардын түзүлүшүнө негиз болгон.
 
[[КатегорияCategory:Тарых]]
[[Category:Кыргызстан]]
[[Category:Маданият]]
 
[[az:Andronov-mədəniyyəti]]
[[bg:Андроновска култура]]
[[ca:Cultura d'Andrònovo]]
[[cv:Андрон культури]]
[[de:Andronowo-Kultur]]
[[en:Andronovo culture]]
[[eo:Andronova kulturo]]
[[es:Cultura de Andrónovo]]
[[fa:فرهنگ آندرونوو]]
[[fi:Andronovon kulttuuri]]
[[fr:Culture d'Andronovo]]
[[hu:Andronovói kultúra]]
[[it:Cultura di Andronovo]]
[[ja:アンドロノヴォ文化]]
[[kk:Андронов мәдениеті]]
[[lt:Andronovo kultūra]]
[[nl:Andronovocultuur]]
[[no:Andronovokulturen]]
[[pl:Kultura andronowska]]
[[ru:Андроновская культура]]
[[sv:Andronovokulturen]]
[[ta:அன்ட்ரோனோவோ பண்பாடு]]
[[tr:Andronovo Kültürü]]
[[uk:Андронівська культура]]
[[vi:Văn hóa Andronovo]]
[[zh:安德罗诺沃文化]]