Андронов маданияты: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary |
No edit summary |
||
1-сап:
{{Маданий-тарыхый жалпылык
| Тема = [[Коло доору]]
| Аталышы = Андронов маданияты
| Мурун болгон-маданият = <big><big>←</big></big>[[Ям маданияты|Ямдык]] <br /><big><big>←</big></big>[[Афанасьев маданияты|Афанасьев]]
| Кийин болгон-маданият = [[Сруб маданий-тарыхый жалпылык|Сруб]]<big><big>→</big></big> <br />[[Карасук маданияты|Карасук]]<big><big>→</big></big>
| Регион =
| Иллюстрациялоо = [[Файл:Indo-Iranian origins.png|thumb|250px|]]
| Курамындагы маданияттар = [[Синташта|Синташта]], Алакөл, Фёдоров
| Даталоосу = [[б. з. ч. XVII кылым|б. з. ч. XVII]]—[[б. з. ч. IX кылым|б. з. ч. IX кылым]]
| Жайылган аймактары = [[Түштүк Урал]], [[Батыш Сибирь]], [[Орто Азия|Орто Азиянын]] батыш бөлүгү
| Этникалык таандыгы = [[арийлер]]
| Чарба тиби =
| Негизги изилдөөчүлөрү = [[Теплоухов, Сергей Александрович|С. А. Теплоухов]], [[Сальников, Константин Владимирович|К. В. Сальников]], [[Зданович, Геннадий Борисович|Г. Б. Зданович]]
| Уикискладдагы категория = Andronovo culture
}}
'''Андронов маданияты (маданий-тарыхый жалпылык)''' — [[Коло доору|коло дооруна]] таандык б. з. ч. XVII—IX кылымдардагы [[Батыш Сибирь|Батыш Сибирди]], [[Орто Азия|Орто Азиянын]] батыш бөлүгүн, [[Түштүк Урал|Түштүк Уралды]] кучагына алган өз ара жакын [[археологиялык маданият|археологиялык маданияттар]] тобунун жалпы аталышы.
== Ачылыш тарыхы ==
Аталышы [[Ачинск]]ке жакын [[Андроново (Краснояр крайы)|Андроново]] айылынан, [[1914-жыл]]ы [[Тугаринов, Аркадий Яковлевич|А. Я. Тугаринов]] тарабынан алгачкы өлүк көмүү жерлери табылган жерден улам келип чыгат.
Андронов маданияты [[1927-жыл]]ы [[ССР Союзу|советтик]] [[археолог]] [[Теплоухов, Сергей Александрович|С. А. Теплоухов]] тарабынан белгиленген эле. Изилдөөлөрдү ошондой эле археолог [[Сальников, Константин Владимирович|К. В. Сальников]] жүргүзүп, [[1948-жыл]]ы андронов маданиятынын эстеликтеринин биринчи классификациясын сунуштаган. Ал үч хронологиялык этапты; фёдоров, алакөл жана замараев дегендерди бөлүп чыгарган.
Учурда андронов маданиятынын курамында аз өлчөм боюнча 4 тууган маданияттар берилет:
* '''Синташта-Петровка-Аркаим''' ([[Түштүк Урал]], түндүк [[Казакстан]], б. з. ч. 2200—1600,
** [[Челябин областы|Челябин областындагы]] б. з. ч. 1800 деп даталанган [[Синташта]] коргону;
** Ошол эле Челябин областындагы б. з. ч. 1700 деп даталанган [[Аркаим]] турак-жайы;
* '''Алакөл''' (б. з. ч. 2100—1400), [[Амударыя]] менен [[Сырдарыя]] аралыгындагы райондо, [[Кызылкум]] чөлү;
** чыгыш Казакстандагы '''Алексеевка''' (б. з. ч. 1300—1100), [[Түркмения|Туркмениядагы]] VI к. [[Намазга-Тепе]]нин таасири
** [[Тюмен областы|Тюмен областынын]] түштүгүндөгү '''[[Ингал өрөөнү]]'''; мында алакөл, фёдоров жана [[Саргат маданияты|саргат]] маданияттарынын эстеликтери бирин-бири ырааттуу түрдө алмаштырганы белгилүү<ref>''Спицына Л.'' [http://www.poisknews.ru/2006/12/22/zov_vekov.html Зов веков]</ref><ref>''Матвеев А.'' [http://www.sbras.ru/win/elbib/hbc/article.phtml?nid=80&id=14 Снова об Ингальской долине]</ref>
* '''Фёдорово''' (б. з. ч. 1500—1300), Түштүк Сибирде (биринчи жолу [[кремация]] жана [[от культу]] кезиккен);
** '''Бешкент району — Вахш''' ([[Тажикстан]]), б. з. ч. 1000—800.
[[Файл:Indo-Iranian origins.png|thumb|250px|]]
'''Андронов маданияты.'''Бул маданияттын алыскы түштүк-батыш менен байланышы болгону байкалат; мында кечээ жакында эле кечирээк мезгилге таандык болгон окшош типтеги маданият табылган жана ал б.з.ч. доорлордо 1500—1000-жыл бою өнүгүп отурган.
| |||