Астана: нускалардын айырмасы

|статусу = қалаа,Республика Қазақстан РеспубликасынынКазакстандын борбор қалаасышаары

|өлкө = ҚазақстанРеспублика РеспубликасыКазакстан

|ички бөлүнүшү = 3 аймақаймак<br />(АлматыАлмата, СарыарқаСарыарга, ЕсилЭсил)

|башчысы = [[ТасмағамбетовТасмагамбетов, ИманғалиИмангали НурғалиевичНургалиевич|ИманғалиИмангали НурғалиевичНургалиевич ТасмағамбетовТасмагамбетов]] (2008-жылдан)

|мурунқу аталышы = 1961-жылға чейин — ''Акмолинск'',<br />1992-жылға чейин — ''Целиноград'', <br />1998-жылғажылга чейин — ''Ақмола''

|расмий тили = ҚазақКазак тили|қазақча<br />Орус тили|орусчаказакча

|расмий тили2 = Орус тили|орусча

|улуттуқ қурамы = [[қазақтарказактар]] — 65,2%<br />[[орустар]] — 23,8%<br />[[украинецтер]] — 2,9%<br />[[татарлар]] — 1,7%<br /> [[немистер]] — 1,5%<br />улуттун башқабашка өкүлдөрү — 4,9%<ref>[http://www.astana.stat.kz/docs/2847.rar Численность населения г. Астаны по отдельным национальностям на начало 2010 года.]</ref>

|этнохороним = астаналықастаналык

'''Астана''' ({{lang-kk|Астана}} — «борбор» - [[ҚазақстанКазакстан]]дын борбордуқборбор қалаасышаары (Бештин айынын 10, 1997-жылы), 2009-жылындағыжылдвны 1-Баш оона айынын 1 қарағандаайында қалқтынкалкынын саны 665,8 миңге барабар. Өлкөдөгү үч эң ири қалаалардыншаарлардын тизмесинде 3-чү ([[АлматыАлмата]] менен [[Чымкент]] қалааларынданшаарларынан кийин). Астанын мурунқу аттары - '''Акмолинск''' (1830-1961), '''Целиноград''' (1961-1992), '''Ақмола''' (1992-1998). Астана [[Ишим]] дариянындарыянын талаа сызығынданугунда, [[Нура]]ға эңга жақынлышқанжакын жерде, жайғашқанжайгашкан.

ҚалааШаардын жайғашқанжайгашкан жери - кербен жолдордун өтө (стратегиялықстратегиялык) кирешелүү кесилиши, мурунтан бери талаадағыталаадагы көчмөндөрдү өзүнө тартқантарткан. ҚалаанынШаардын четинде археологтор тапқандары - [[қолоколо]], эрте [[темир]] доордорунадоорлоруна жана [[орто қылымдар]]ғага таанықтаанык артефактыларартефактыларды табышкан. Эң негизги артефактылардын бирөөсүбири - [[БозоқБозок шаарчасы(шаар)]], эрте орто қылымдарданкылымдардан (VII-VIII ққкк.) башатапбаштап [[ҚазақКазак хандығыхандыгы]] дооруна (XV-XVI ққкк.) чейин иштегенчейинки эстелик.

ҚалаанынШаардын пай-дубалыпайдубалы 1830-жылы (Акмолинск атту) [[қазақказак]] (орус дөөлөтү учурундағы аскердердин өзгөчө түрүучурунда) сепил қатарыкатары қоюлғанкоюлган. НегиздеткенТүптөгөн - полковник '''ФёдорФедор Кузьмич Шубин'''-экинчси, БординоБородино қазатынынсогушунун қатышуучусу. Кийинчерек кичи сепил қалаағашаарга чейин ирилешип кеттикеткен. 1997-жылынажылга чейин АқмолаАкмола атқаатка ээ болғонболгон. "''Ақмола''" сөзү қазақчаданказак тилинен "''АқАк мүрзө''" же "''АқАк мазар''" деп қоторулаткоторулат. ҚалааданШаардан 20 чақырымдачакырымда ал менен бир атту жергеси, жергиликтү бийдин мүрзөсү болғонболгон жерижер. Борбордун ордун алмаштыруу учурунда қалааныншаардын атын да АстанағаАстанага алмаштыруу чечим алынғанкабыл алынган (анын сөзмө сөз қоторулушукоторулушу "''башқыбашкы қалаашаар''").

ҚазақстандынКазакстандын биринчи борбору [[Оренбург]] қалаасышаары (бүгүнкү күндө [[Орусия Федерациясы]]нын қурамында) болчу, кийинчирек 1925-жылы [[ҚызылКызыл-Ордо]]ғого қоторулғанкоторулган. 1929-жылы республиканын борбору қайраданкайрадан қоторулғанкоторулган, эми [[Алматы]]ғага. 1997-жылдын Үчтүн айынын 10 Астана ҚазақстандынКазакстандын борбору қатарыкатары расмий түрдө жарыяланды. Астанын дүйнөлүк қоомчулуққакоомчулукка жаңы борбор қатарыкатары 1998-жылдын Қулжа айынын 10 таанылғантаанылган.

Бүгүнкү күндө Астана бул өтө200 элечакырымдан ириашкан қалаа,аянты 200менен чақырымданөтө ашқанири аянты мененшаар. 1999-жылы [[ЮНЕСКО]]нун чечими менен Астана "'''Дүйнөнүн қалаасышаары'''" наамы берилген. БорбордуқБорбор қалаашаар болғондонболгондон жана "Астана - жаңы қалаашаар" атту өзгөчө үнөмдүк (экономикалық) майдан уюштурулғандануюштурулгандан соң қалаадашаарда бир қанчаканча жаңы-замандықзаманбап архитектурдуқ-қалааархитектурдук мекемелердин қурулуш долбордордолбору иш жүзүнө ашырыла башталдыбаштаган. ҚалқтынКалктын саны 270 миңден (1996) 600 миңге (2006) өскөн.

БорбордуқБорбор қалаашаар наамына қарабастанкарабастан ҚазақстандынКазакстандын мурунқу борбору, АлматыАлмата, азырқығаазыркыга чейин инфраструктуралықинфраструктуралык мүмкүнчүлүктөрү боюнча Астанадан кем эмес. Азырқы учурда АлматыАлмата "'''Түштүк борбор'''" бейрасмий наамғанаамга ээ.

ҚалаанынШаардын чарбачылықчарбачылык өнүгүшүнө, 1931-1936-жылдарындажылдары қурулған,курулган ҚараталыКараталы атту темир жолу чоң таасирин берген. АстанадаАстана борбор боло электе ҚазақстандағыКазакстандагы эң ири айыл-чарба унналардыунааларды чығарғанчыгарган өнөр жайы - "[[Целинсельмаш]]", жана "[[Казахсельмаш]]" (мурунқу [[СССР|КСРБ]]нин 50-жылдығынынжылдыгынын заводу) шамал эрозияланғанэрозияланган аймақтарғааймактарга атайлашқанатайлашкан айыл-чарба унааларда адистенген ишқанасыишканасы. Андан тышқарытышкары башқабашка өнөр жайдаржайлар бар: "Металист", насостуқ, вагон оңдотуу жана башқабашка унаа жана темир иштетүүчү өнөр жайдаржайлар.

[[Категория:ҚазақстанКазакстан]]