Ио: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м Bot: Migrating 80 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3123 (translate me) |
No edit summary |
||
1-сап:
[[File:Io 1.jpg|250px|thumb|Ио]]
'''Ио (Iо)''' – Юпитердин жандоочусу.
1610-ж. [[Галилей]] ачкан. Чоң жарым огу 421600 км, диаметри 3630 км, тыгыздыгы 3570 кг/м<sup>3</sup>.
Ио менен [[Европа]]нын өлчөмү, [[Ай]]дын өлчөмү бирдей, ал эми Ганимед менен Каллисто массалары бонча [[Меркурий]]ден көп кичине болсо да өлчөмдөрү бонча Иодон чоң. Башка жандоочуларга караганда ([[Юпитер]]дин 13 жандоочусу бар) бул төртөө толук изилденген.
Эң жакшы [[атмосфера]] шартында бул жандоочулардын дискаларын, а түгүл бетин да байкоого болот. Булардын жаркыроосу менен түсүнүн өзгөрүшүн так байкоонун негизинде алардын октук айланышы орбиталык айланышы менен бирдей экендиги, Юпитерге дайыма бир жагы менен бурулуп тургандыгы аныкталган. [[Америка]]лык «Вояджер» космос аппараты тарткан Ионун бетинин сүрөттөрүндө бийиктиги 9 кмге чейинки аска сыяктанган тектердин бетин каптап жаткан ачык түстөгү күкүрттүү катмар, атылып турган жанар тоолор жакшы көрүнүп турат.
9 активдүү жанар тоо «плюмаждарынын» бийиктиги 300кмге жетет. Ионун бетинде үзгүлтүксүз түрдө жаңы катмарлар пайда болуп турат жана кызгылтым темгилдер да бар, алар түпкүрдөн бууланып чыккан туздар деп божомолдонот. Бул жандоочунун адаттан тыш өзгөчөлүгү – аны курчап турган калың газ булуту. «Пионер-10» космос аппаратынан алынган маалыматтар бонча Ионун сейрек атмосферасы жана [[ионосфера]]сы да ачылган.
▲Ио менен [[Европа]]нын өлчөмү, [[Ай]]дын өлчөмү бирдей, ал эми Ганимед менен Каллисто массалары бонча [[Меркурий]]ден көп кичине болсо да өлчөмдөрү бонча Иодон чоң. Башка жандоочуларга караганда ([[Юпитер]]дин 13 жандоочусу бар) бул төртөө толук изилденген. <br>
▲Эң жакшы [[атмосфера]] шартында бул жандоочулардын дискаларын, а түгүл бетин да байкоого болот. Булардын жаркыроосу менен түсүнүн өзгөрүшүн так байкоонун негизинде алардын октук айланышы орбиталык айланышы менен бирдей экендиги, Юпитерге дайыма бир жагы менен бурулуп тургандыгы аныкталган. [[Америка]]лык «Вояджер» космос аппараты тарткан Ионун бетинин сүрөттөрүндө бийиктиги 9 кмге чейинки аска сыяктанган тектердин бетин каптап жаткан ачык түстөгү күкүрттүү катмар, атылып турган жанар тоолор жакшы көрүнүп турат. <br>
▲9 активдүү жанар тоо «плюмаждарынын» бийиктиги 300кмге жетет. Ионун бетинде үзгүлтүксүз түрдө жаңы катмарлар пайда болуп турат жана кызгылтым темгилдер да бар, алар түпкүрдөн бууланып чыккан туздар деп божомолдонот. Бул жандоочунун адаттан тыш өзгөчөлүгү – аны курчап турган калың газ булуту. «Пионер-10» космос аппаратынан алынган маалыматтар бонча Ионун сейрек атмосферасы жана [[ионосфера]]сы да ачылган. <br>
==Колдонулган адабияттар==
Астрономия. Энциклопедиялык окуу куралы, 2004, Бишкек<br>
''Башкы редактор: Ү. Асанов. Жооптуу редактор: Э. Мамбетакунов''
[[Category:Астрономия]]
[[Category:Табият илимдери]]
| |||