Ат-Башы тоо кыркасы: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
1-сап:
[[File: Ат Башы кырка тоо.png|thumb|Ат-Башы тоосу]]
 
'''АТАт-БАШЫБашы КЫРКАкырка ТООСУтоосу''' – Кыргызстандын түндүгүндөгү [[Кыргызстан]]дын түндүгүндүгү Ички [[Теңир-Тоо|Ички Теңир-ТооТоонун]]нун түштуктүштүк бөлүгүндөгү кырка тоо.
 
==Кыскача маалымат==
 
Ат-Башы кырка тоосу түндук-чыгыштан (Кынды ашуусунан) түштук-батышка (Түз ашууга чейин) 140 кмге созулуп жатат.
 
Туурасы 30 кмге чейин жетет. Орточо бийиктиги 4280 м, эң бийик жери 4786 м (Желтегирмен чокусу).
 
Кырка тоо түндүк-чыгыштан түштүк-батышка карай улам бийиктеп, [[Терек, суу|Терек-Суу]] тушта кайрадан жапыздайт.Капталдарында суу өрөөндөрү,суу жеп кеткен коктуколоттор, жыбыт жылгалар көп.
Кырка тилкелеринде чакан мөңгүлөр кездешет.Бул тилкеде мөңгүнүн аракетинен пайда болгон рельефтин формалары – тепши сымал өрөөндөр,төрлөр бар.
Шоңшойгон шиш чокулары, тоо тектеринин сыныктарынын эшилмелери кеңири таралган.
 
Ат-Башы кырка тоосу түндук-чыгыштан ([[Кынды ашуусу|Кынды ашуусунан]]) түштуктүштүк-батышка (Түз ашууга чейин) 140 кмге созулуп жатат. Туурасы 30 кмге чейин жетет. Орточо бийиктиги 4280 м, эң бийик жери 4786 м (Жел-Тегирмен чокусу).
Кырка тоо түндүк-чыгыштан түштүк-батышка карай улам бийиктеп, [[Терек, суу|Терек-СууСуунун]] туштатушунан кайраданкайра жапыздайт.Капталдарында суу өрөөндөрү,суу жеп кеткен коктуколоттор, жыбыт жылгалар көп. Кырка тилкелеринде чакан мөңгүлөр кездешет.Бул тилкеде мөңгүнүн аракетинен пайда болгон рельефтин формалары – тепши сымал өрөөндөр,төрлөр бар. Шоңшойгон шиш чокулары, тоо тектеринин сыныктарынын эшилмелери кеңири таралган.
Кырка тоонун негизин кембрийге чейинки жана кембрий,силур, девон,таш көмүр, пермь мезгилдеринде пайда болгон тоо тектер (гнейс,сланец,конгломерат,кумдук, акиташ теги, мрамор, туф, порфирит) түзөт.
 
Тоо аралык ойдуңдар менен суу өрөөндөрүндө төртүнчүлүк мезгилде пайда болгон аллювий жана морена тектери топтолгон. Итрузия тоо тектеринен габброди абаз, диорит, гранитдиорит, гранит жана сиениттер бар. Аталышы анти - клинорийи – кырка тоонун тектон негизги структурасы.
 
==Кен байлыктары: ==
 
Сымап([[Таш-Рабат]],Шырыкты, Акбейит),коргошун, никель, мрамор, курулуш материалдары жана башка.Неотектоникасы боюнча горст-мегантик- линаль.
 
Байыркы музкап тоонун издери Ачакайыңды[[Ача-Кайыңды]], Четкелтебек, Богошту, БашкайыңдыБаш-Кайыңды, Ташрабат, Шырыкты сууларынын төрлөрүндө кездешет.
Андан кийин т-нда жалпы аянты 106,2 км2 келген 149 мөңгү бар. Анын 52,8 км2 түндүк капталында.
Ирилери: Кошкараташ,Мустабас,Ача кайыңды, Туюкбогошту.
Line 41 ⟶ 32:
 
[[Category:Кыргызстан]]
[[Category:АзияАт-Башы]]
[[Category:География]]
[[Category:Тоолор]]