Арчалы, өрөөн: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
No edit summary
1-сап:
'''Арчалы өрөөнү''' — [[Ички Теңир-Тоо|Ички Теңир-Тоодогу]] [[Жетимбел, тоо|Жетимбел]] жана [[Жетим тоолору|Жетим тоолорунун]] аралыгында жайгашкан өрөөн. Узундугу - 44 км, туурасы 1 кмдей өрөөндүн таманынын деңиз деңгээли. Бийиктиги- 2700–3000 м; курчап жаткан тоолордун салыштырмалуу бийиктиги 1300–1500 м.<br>
 
Өрөөн [[палеозой]] тектеринин [[неоген|неогенде]] төмөн ийилишинен, байыркы мөңгүнүн аракетинен жана суу эрозиясынан пайда болгон. Азыркы [[Рельеф|рельефинин]] калыптанышында байыркы муз каптоонун таасири зор болгон. [[Антропоген|Антропогенде]] тоо беттеринен түшкөн мөңгүлөр өрөөндүн таманында 8–26 ''км''гекмге жетип, тартылганда мореналарды, тепши сымал [[өрөөн|өрөөндөрдү]] пайда кылган. Таманы жазы жана түз, суу бойлой эки тектир созулуп жатат. Тоо капталдары капчыгайлуу.
 
Азыркы мөңгүнүн басымдуу бөлүгү Жетимдин түндүк капталында жайгашкан; эң ириси — [[Эгизтөр]] (уз.5 км). Өрөөн аркылуу батышты карай [[Арчалы, суу|Арчалы суусу]] агып, Жаңы - Жер тоосун кесип өтүп, [[Балгарт, суу|Балгарт суусуна]] куят. <br>Климаты континенттик; январдын орточо температурасы –12... – 13°С, июлдуку 9–10°С. Жылдык жаан- чачыны 350– 400 мм. Өрөөндө шалбаалуу талаа жана шалбаа (3000 мге чейин), доңуз сырттуу субальп жана альп шалбаасы (3000– 3300 м), андан жогору [[субнивалдык]], [[гляциалдык-нивалдык алкактар]] мүнөздүү.
 
 
==Колдонулган адабияттар==
* “Кыргызстан”. Улуттук энциклопедия: 1-том. Башкы ред. Асанов Ү. А., Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2006. ISBN 9967—14— 046—1
 
Азыркы мөңгүнүн басымдуу бөлүгү Жетимдин түндүк капталында жайгашкан; эң ириси — [[Эгизтөр]] (уз.5 км). Өрөөн аркылуу батышты карай [[Арчалы, суу|Арчалы суусу]] агып, Жаңы -Жер тоосун кесип өтүп, [[Балгарт, суу|Балгарт суусуна]] куят. <br>Климаты континенттик; январдын орточо температурасы –12... – 13°С, июлдуку 9–10°С. Жылдык жаан- чачыны 350– 400 мм. Өрөөндө шалбаалуу талаа жана шалбаа (3000 мге чейин), доңуз сырттуу субальп жана альп шалбаасы (3000– 3300 м), андан жогору [[субнивалдык]], [[гляциалдык-нивалдык алкактар]] мүнөздүү.
 
== Адабияттар==
* Кыргызстан географиясы.Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору. — Бишкек, 2004.
{{no iwiki}}
[[Category:География]]
[[Category:Жаратылыш]]