Басктар Өлкөсү: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
мNo edit summary
No edit summary
67-сап:
| footnotes = a. {{note|a}} Also ''Euskal Herria'', according to the Basque Statute of Autonomy .<br/><!--
-->b. {{note|b}} Also ''Euskal Herriko Autonomia Erkidegoa'', according to the Basque Statute of Autonomy.
}}'''Басктар''' (өздөрүн эускалдунак деп аташат)
}}
Испания жана
 
Францияда жашаган эл. Испанияда 600 миңден 1800 миңге, Францияда 90 миңден 150
'''Басктар Өлкөсү''' ({{IPAc-en|ˈ|b|æ|s|k|_|ˈ|k|ʌ|n|t|r|i}}, {{IPAc-en|ˈ|b|ɑː|s|k|_|ˈ|k|ʌ|n|t|r|i}}; {{lang-eu|Euskadi}} {{IPA-eu|eus̺kadi|}}; {{lang-es|País Vasco}} {{IPA-es|paˈiz ˈβasko|}}; {{lang-fr|Pays Basque}}) түндүк Испаниянын [[Испания Автономдуу Коомдору|автономдуу коомдорунун]] бири. Анын курамына [[Алава]], [[Бискай]] жана [[Гипускоа]] провинциялары кирет.
миңге чейин (2000), ошондой
эле эмигрант Б. Аргентина, Бразилия, Мексика, Венесуэла, Уругвай жана АКШда жашашат. Баск, француз жана испан тилдеринде сүйлөшөт,
католик динин тутушат. Басктар.Пиреней
жаңы аймагында жашаган байыркы элдерден. Басктардын ата-бабалары васкон, вардул,
каристи ж. б. уруулар. Басктардын
көпчүлүгү арабдардын үстөмдүгүнүн мезгилинде көзкаранды эместигин сактап
калган. Алар жашаган аймактын түндүгү Францияга (16-кылым), түштүгү Кастилия мамлекетинин
(15-кылымдын
аягы 16-кылымдын
башы) курамына кошулуп, узак убакыт бою улуттук райондорду борборлоштуруу жана күч менен испандаштыруу саясаты
жүргүзүлгөн. Басктар
баскынчыларга каршы тынымсыз күрөшүп, өздөрүнүн үрп-адатын, салтын, тилин, маданиятын сактап калган. 1931-39-ж.
Испан революциясы
улуттук кыймылдын жаңы жогорулашына алып келген. 1936-ж. автономиялык район
түзүлүп, ал Баск
өлкөсү деп аталган, бирок Франконун фашисттик аскерлери басып алгандан кийин
(1937-ж. июнь) автономиясы жоюлган. 1940-50-ж. калктын 20-25% гана эне тилинде
сүйлөшсө, 1970-ж. эне тилинде мектептер ачылып, андан ары маданий өнүгүүгө багыт
алышкан. 1980-ж. Басктар
өлкөсү, кийин Наварра автономиялык статуска ээ болушту. Басктар негизинен мал чарбачылык, жүзүм
өстүрүүчүлүк менен
кесип кылышып, таштан салынган эки же үч кабаттуу, балкондуу үйлөрдө жашашат.
Аялдар алтын, күмүштөн жасалган кооздуктарды, кыска кара куртка, көгүлтүр
көйнөк кийип, көкүрөгүнө дайыма алтын, күмүштөн жасалган кооздуктарды, шуру,
мончокторду, башына жибек бант тагынышкан. Кыздары кенен жеңдүү ак көйнөктүн
сыртынан корсаж кийишкен. Эркектери багалеги тизесине чейин жеткен кыска кара
шым, күмүш топчулуу куртка жана
жилет, көйнөк, чапела (берет баш кийим) кийишип, кур тагынышкан. Тамак-ашы негизинен
эт, сүт, дан азыктары жана
жашылча-жемиштер.