Йемен: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Бот: автоматизированный импорт статей *** существующий текст перезаписан ***
No edit summary
1-сап:
'''Йемен''' - (Аль-Йаман), Йемен Республикасы (аль-Жумхурий аль-Йаманий) Түштүк Батыш Азиядагы мамлекет; Араб жарым аралынын түштүк -батышында. Батышынан Кызыл деңиз (андагы Баб-эль-Мандеб кысыгы Йеменди Африкадан бөлөт), түштүгүнөн Аден булуңу менен чулганып, түндүгүнөн Сауд Арабиясы, чыгышынан Оман менен чектешет. Йеменге ошондой эле Араб деңизиндеги Сокотра жана Эль-Ихван, Баб-эль-Мандеб кысыгындагы Перим, Кызыл деңиздеги Зубайр, ЭльХаниш-эль-Кабир ж. б. аралдар да карайт. Аянты 528,1 миң км<sup>2</sup>; түндүк жана түндүк-чыгыш чек арасы чөл аркылуу өткөндүктөн, так аныкталган эмес. Калкы 21,9 млн (2008). Расмий тили араб тили. Борбору Сана шаары Аден өлкөнүн экономикалык борбору статусуна ээ. Акча бирдиги Йемен риалы. Административдик-аймактык жактан 20 мухафазага бөлүнөт, Сана шаары өзгөчө административдик бирдик болуп саналат. Йемен БУУнун (1947), Араб өлкөлөр лигасынын (1945), Ислам конф-ясы уюмунун (1969), ЭВФтин (1969) мүчөсү.<br />
 
Администрациялык-аймактык бирдиги (2007):
{| class="prettytable"
|-
|
Мухафаза
 
|
Аянты, миң км2
 
|
Калкы,
 
миң
 
|
Адм. борбору
 
|-
|
Абьян
 
|
23,9
 
|
466,6
 
|
Зинжибар
 
|-
|
Аден
 
|
6,9
 
|
650,7
 
|
Аден
 
|-
|
Амана-эль-Асма
 
|
0,3
 
|
2015,6
 
|
Сана
 
|-
|
Амран
 
|
9,3
 
|
910,3
 
|
Амран
 
|-
|
Дамар
 
|
8,3
 
|
1448,9
 
|
Дамар
 
|-
|
Ибб
 
|
6,2
 
|
2274,0
 
|
Ибб
 
|-
|
Лахж
 
|
16,7
 
|
778,0
 
|
Лахж (ЭльХаута)
 
|-
|
Мариб
 
|
15,2
 
|
259,7
 
|
Мариб
 
|-
|
Райма
 
|
2,2
 
|
426,7
 
|
Жебин
 
|-
|
Саада
 
|
13,3
 
|
760,9
 
|
Саада
 
|-
|
Таиз
 
|
12,6
 
|
2556,4
 
|
Таиз
 
|-
|
Хаджа
 
|
8,9
 
|
1599,5
 
|
Хаджа
 
|-
|
Хадрамаут
 
|
193,6
 
|
1113,3
 
|
Эль-Мукалла
 
|-
|
Ходейда
 
|
15,7
 
|
2347,7
 
|
Ходейда
 
|-
|
Шабва
 
|
39,1
 
|
496,5
 
|
Атак
 
|-
|
Эд-Дали
 
|
3,4
 
|
515,0
 
|
Эд-Дали
 
|-
|
Эль-Байда
 
|
10,8
 
|
605,2
 
|
Эль-Байда
 
|-
|
Эль-Жауф
 
|
28,9
 
|
482,0
 
|
Эль-Хазм
 
|-
|
Эль-Махвит
 
|
2,5
 
|
533,3
 
|
Эль-Махвит
 
|-
|
Эль-Махра
 
|
93,9
 
|
100,3
 
|
Эль-Гайда
 
|-
|
Сана
 
|
16,4
 
|
966,0
 
|
 
 
|}
 
==Мамлекеттик түзүлүшү==
Йемен унитардык мамлекет. Конституциясы 1991-ж. 16-майда кабыл алынган. Башкаруу формасы президенттик республика. Мамлекет башчысы президент (7 жылга шайланат). Президент вице-президентти жана премьер-министрди дайындайт. Мыйзам чыгаруучу жогорку органы Өкүлдөр палатасы (Мажлис ан-нувваб), андагы 301 депутат жалпы эл тарабынан 6 жылга шайланат. Кеңеш берүү советинин (Мажлис аш-шура) 111 өкүлүн президент шайлайт. Аткаруу бийлиги президент менен Министрлер кеңеши тарабынан ишке ашырылат. Өкмөттү премьер-министр башкарып, ал президент менен кеңешип министрлерди дайындайт. Премьер-министр жана өкмөт жалпысынан президенттин жана Өкүлдөр палатасынын алдында жооптуу. Мыйзам чыгаруу шариатка негизделген. Сот системасы ислам, түрк, англис жана жергиликтүү уруулук укуктарга таянат. Бүгүнкү күнгө чейин Йеменде уруулар аралык мамилелер өкүм сүрүп, расмий бийлик менен уруулардын ортосунда чыр-чатактар болуп турат. Йеменге көп партиялуулук мүнөздүү. Негизги саясий партиялары: Элдик жалпы конгресс, Йемен реформаларды коргоо бирикмеси (Ислах), Йемен социалдык партиясы ж.б.
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Йемен" булагынан алынды