Нептун: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м Bot: Migrating 161 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q332 (translate me)
Бот: автоматизированный импорт статей *** существующий текст перезаписан ***
1-сап:
'''Нептун''' – Күн системасындагы Күндөн баштап санаганда сегизинчи планета. Немис астрономдору И. Галле менен Дж. Адам 1846-жылы ачышкан. Күнгө чейинки орточо аралыгы (орбитанын чоң огунун жарымы) 30,06 а. б. же 4500 миллион км. Нептундун түсү, чоңдугу, массасы жана атмосферасы Уранга окшош. Нептун орбита боюнча5,4 км/сек орточо ылдамдык менен Күндү 164,79 жылда толук бир жолу (айлануунун сидерикалык мезгили) айланып чыгат. Анын диаметри Жердин экватордук диаметринен 3,88 эсеге чоң (49500 км), атмосферасы негизинен метандын кошундусу менен молекулалуу суутектен турат. Нептундун көлөмү Жердин көлөмүнөн 57 эсе, массада кылат. Металл түрүндөгү тетрафторидин жогорку температурада барий, кальций же натрий буусу мененкалыбына келтирүүдөн алынат: NpF4+2Ca=Np+2CaF2. Ар кандай даражасындагы бирикмелеринин суудагы эритмелери ар түрдүү түскө ээ: Np3+ – кызгылт, Np4+ – саргыч-жашыл, Np5+ – көгүш, Np6+ жанаNp7+ – жашыл. Суутек сы Жердикинен 17,28 эсе чоң (1,03.1026кг. Анын бетиндеги оордук күчүнүн ылдамдануусу 11 м/сек2га жакын. Нептундун бетинде өтө чоң шамал ылдамдыгы (2000 км/с) катталган. Эки жандоочусу (Тритон, Нереида) бар.
[[Файл:Neptune.jpg|thumb|Нептун планетасы]]
[[Категория:АстрономияПланета]]
'''Непту́н''' — [[Күн системасы|Күн системасынын]] сегизинчи планетасы жана бул [[Күн|Күндөн]] эң алыс жайгашкан планета.
== Колдонулган адабияттар ==
 
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111 -7
Нептун 1846-ж. немец астроному И. Галле жана Генрих д’Аррелер тарабынан ачылган. Күнгө чейин орточо аралыгы 30,06 а.б. же 4500 млн. км.
 
Нептун орбита бонча 5,4 км/сек орточо ылдамдык менен Күндү 164,79 жылда толук 1 айланып чыгат. Анын диаметри [[Жер]]дин [[экватор|экватордук]] диаметринен 3,88 эсе (49500 км), көлөмү Жердин көлөмүнөн 57 эсе, массасы 17,28 эсе чоң. Орточо тыгыздыгы 1,84 г/см3га барабар, бетиндеги оордук күчүнүн ылдамдануусу 11 м/сек2ка жакын. Жылдыз чоңдугу +7m,6га барабар. Н-дун атмосферасынын курамында метан, суутек, гелий бар. Жандоочулары [[Тритон]] жана [[Нереида]]. Нептун Жерден өтө алыс болгондуктан, аны изилдөө кыйын.
 
== Колдонулган адабияттар ==
Астрономия. Энциклопедиялык окуу куралы, 2004, Бишкек<br />
''Башкы редактор: Ү. Асанов. Жооптуу редактор: Э. Мамбетакунов''
 
[[Категория:Астрономия]]
[[Категория:Табият илимдери]]
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Нептун" булагынан алынды