|
'''Рений ''' (латынлатынча тилинен reniumRenium), Re – Дэлементтердин.И.Менделеев мезгилдик системасысистемасынын. 6-мезгилининУИ VIIВтобундагы группахимиялык элементиэлемент, к.н.катар номери 75, ат.атомдук м.массасы 186,2. Рейн дарыясынын атынан аталган207. 1869-ж.жылы Д. И. Менделеев жетинчи группадагы7-топтогу марганецке окшош болгон эки элемент бар экендигин алдын ала айткан. 1925-ж.жылы нем.немец химиктери В.Ноддак жана И.Ноддак Ноддактар колумбит минералынан к.н.катар номери 75 болгон жаңы элементти табышкан. Жаратылышта Р.рений 2 изотоптон турат: туруктуу изотобу 18575Re (37,07%)<sup>185</sup><sub>75</sub>Re жана радиоактивдүүлүгү начар 18775Re (62,93%, Т1<sup>187</2sup><sub>75</sub>Re = 10 11жыл)турат. Р. өндүрүштө бөлүп алуу ХХ к. башында (1930-ж.) Германияда ишке ашкан. Азыркы учурда Англия, Франция, Германия, Казакстан жана Россияда өндүрүлөт. Р. өтө сейрек кездешүүчү жана чачыранды металл. Анын негизги жаратылыштык булагы болуп молибдениттер саналат. Р.Рений күмүш түстүү ак, оор, кыйындык менен эрий турган, ийилгич жана дат басуугакоррозияга өтө туруктуу металл. Ат.Атмосфералык радиусу 1,373373Е, тыгызд. 21,03 ''г''/''см3'' см<sup>3</sup>; эрүү температурасыt 3180 0С°С; кайноо температурасыt 59000С5900°С. Кадимки температурада Р.рений абада туруктуу, азот жана суутек менен аракеттешпейтаракеттенбейт. 3000С300°Сден жогору температурада окистенет (Re2O3Re<sub>2</sub>0<sub>3</sub>, Re2O7Re<sub>2</sub>0<sub>7</sub>), күкүрт, галогендер менен аракеттенет (Re2S3Re<sub>2</sub>S<sub>3</sub>, ReS, Re2S7Re<sub>2</sub>S<sub>7</sub>, ReF6ReF<sub>6</sub> жана ReCl6ReCl<sub>6</sub>). Окистендиргичтер таасиринде реакцияга кирип KReO4, NaReO4 ж.б. пайда кылат. Р.Pений бирикмелеринде +77ден –1–Ire чейинки окистенүү даражасын көрсөтөт. Р.ренийди алуу өтө татаал. Башка металлданметаллдардан экстракция жана хроматография ыкмасыжолу менен бөлүп алынат. АныРений бирикмелериненысыкка эритмегежана өткөргөнкоррозияга соңабдан аммонийтуруктуу. перренатынаАнын айландырыпкуймалары электр техникада, чөкмөгөавиацияда, чөктүрүлөтракета дажана космос иштеринде, суутекатом техникасында пайдаланылат. Ренийдин платина менен калыбынакуймасы термоэлемент катары 1900°Сге чейинки температураны өлчөө үчүн колдонулат. Ошондой эле электр лампаларынын ренийден жасалган зымдары вольфрамга караганда чыдамдуу келет. Рений көпчүлүк химиялык реакциялардын катализатору болуп саналат. келтирилет:
2NH4ReO4 + 4H2 = 2Re + N2 + 8H2O Р. күкүмүн кристаллдык металлга термохим. ыкма менен айландырышат. Р. ысыкка жана коррозияга абдан туруктуулугу менен айырмаланат. Анын куймалары электротехника, авиация, ракета жана космостук иштерде, ат. техникасында пайдаланылат. Р. менен платинанын болгон куймасы термоэлемент катары 19000 С чейинки темп-раны өлчөө үчүн колдонулат. О. эле электр лампаларынын Р. жасалган зымдары вольфрамга караганда чыдамдуу келет. Р. көпчүлүк [[химия|химимялык]] реакциялардын катализатору болуп саналат.
==Колдонулган адабияттар== ▼* [[Химия: Энциклопедиялык окуу куралы]]/Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2004. - 422 б. ISBN 9967-14-021-6
[[Категория: Химия]]
▲==Колдонулган адабияттар==
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 6-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. 816 бет, илл. ISBN 978 9967-14-117 -9
|
