Кабул: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Бот: автоматизированный импорт статей *** существующий текст перезаписан ***
No edit summary
1-сап:
{{ОЖ
'''Кабул''' – Афганстандын борбору, шаар. Кабул вилаятынын административдик борбору. Иран бөксө тоосунун түндүк-чыгыш четинде, Кабул дарыясынын өрөөнүндө, деңиз деңгээлинен 1791 м бийиктикте жайгашкан. Калкы 3 071 400 млн (2011). Жолдор тоому. Эл аралык аэропорту бар. Кабул аркылуу Жакынкы Чыгыш менен Европаны, Ыраакы Чыгыш менен Индияны байланыштырган жолдор өтөт. Шаар алгач 2-кылымда Птолемейдин эмгектеринде Кабур деп эскерилет. Кабулду 9-кылымда Саффарилер басып алган. 13-кылымда аларды Чынгызхан талкалаган. 1504-ж. Бабур басып алып, ээликтеринин борбору кылган. 1774-жылдан 1818-жылга чейин Кандагар менен бирге Дурраний мамлекетинин, англис-афган согушунан (1878-80) кийин Афган мамлекетинин борбору. 1919-ж. февралда эмир Аманулла-хан Кабулда Афганстандын көз каранды эместигин жарыялаган. 1978-ж. Апрель революциясынан кийинАфганстанга советтик аскер киргизилгенден (1979-89-ж. Афган конфликти) Кабулда анын штаб командасы жайгашкан. 1989-ж. февралда советтик аскер чыгарылгандан кийин шаарда жана анын четжакасында Афган оппозициясынын отряддары менен Афганстан элдик-демократиялык партиясынын күчтөрүнүн айыгышкан катуу салгылаштары болгон. 1992-ж. апрелде оппозициялык топ Кабулду согушсуз ээлеген. 1996-ж. Кабулда «Талибан» кыймылы түзүлгөн. Афганстанга АКШнын аскерлери киргенде (2001-ж., октябрь) «Талибандын» отряддары шаарды таштап кеткен. 1979-ж. согуш башталганга чейин Кабулдун экономикасынын негизин тейлөө чөйрөсү түзгөн. Текстиль, металл иштетүү, жыгаччылык, булгаары-бут кийим жана тамак-аш өнөр-жай ишканалары, үй куруу комбинаттары иштеген. Шаардын өнөр-жай потенциалы согуштун кесепетинен толугу менен талкаланган. 21-кылымдын башынан анча чоң эмес ишканалар (аскер куралдары, кебез-кездеме, кыл торко, кийим-кече, эмерек, суюлтулган газ, азык-түлүк) иштейт. 2006-ж. «Coca-Cola» заводу курулуп, ишке берилди. Бир нече мейманкана, заманбап соода борборлору, банктар курулууда. Шаардын четинде өнөр-жай зонасы уюштурулууда. Кол өнөрчүлүк (анын ичиндекилем токуу) өнүккөн. Кабул өлкөнүн илим-билим жана маданий борбору. Улуттук Илимдер Академиясы, университеттер (анын ичиндеКабул, политехникалык, медициналык, педагогикалыкжана Америка), Жакынкы Чыгыш институту, Афганстанды окуп үйрөнүү региондук изилдөө борбору, Улуттук аскер академиясы, бир нече коллеждер, тарыхый-этнографиялык музей, калк китепканасы, сүрөт галереясы (ислам фундаменталисттери өтө талкалаган), театр ж. б. бар. Бала-Хиссар цитадели (5-кылым), Баги-Бабур паркы [Бабурдун күмбөзү жайгашкан (16-кылым)], Жахан шахтын мечити (17-кылым), Мухаммед Надир-шахтын мавзолейи, король ак сарайы ж. б. сакталган.
|статусу =
|кыргызча аталышы = Кабул
|расмий аталышы = کابل
|сүрөтү = [[Файл:Mountains of Kabul.jpg|Mountains of Kabul.jpg|300px]]
|баш ийгени =
|өлкө = Ооганстан
|герб =
|желек =
|гербдин сүрөттөлүшү =
|желектин сүрөттөлүшү =
|гербдин туурасы =
|желектин туурасы =
|lat_deg=34 |lat_min=31|lat_sec=58
|lon_deg=69 |lon_min=9 |lon_sec=57
|CoordAddon = type:city(3043589)_region:AF
|CoordScale =
|өлкөнүн картасынын өлчөмү = 250
|облус картасынын өлчөмү =
|район картасынын өлчөмү =
|облус түрү =
|облус =
|таблицадагы облус =
|район түрү =
|район =
|таблицадагы район =
|коомдун түрү =
|коом =
|таблицадагы коом =
|ички бөлүнүшү = 18 район
|башчысынын түрү = мэр
|башчысы = Мохаммад Юнус Науандиш
|негизделген күнү =
|биринчи белгиленген =
|мурунку аталышы =
|статустун берилиши =
|аймагы = 275
|бийиктиктин түрү =
|ОЖ борборунун бийиктиги = 1800
|климаты =
|расмий тили =
|расмий тили2 =
|калкы =
|элди каттоо жылы =
|жыштыгы =
|агломерация = 3 071 400
|улуттук курамы =
|диний курамы =
|этнохороним =
|убакыт аралыгы = +4:30
|DST =
|телефон коду = +93-20
|почта индекси =
|почта индекстери =
|автоунаа коду =
|идентификатордун түрү =
|цифралык идентификатор =
|Commons түрмөгүндө = Kabul
|сайты =
|сайтынын тили =
}}
'''Кабул''' – АфганстандынОоганстандын борбору, шаар. Кабул вилаятынын административдик борбору. Иран бөксө тоосунун түндүк-чыгыш четинде, Кабул дарыясынын өрөөнүндө, деңиз деңгээлинен 1791 м бийиктикте жайгашкан. Калкы 3 071 400 млн (2011). Жолдор тоому. Эл аралык аэропорту бар. Кабул аркылуу Жакынкы Чыгыш менен Европаны, Ыраакы Чыгыш менен Индияны байланыштырган жолдор өтөт. Шаар алгач 2-кылымда Птолемейдин эмгектеринде Кабур деп эскерилет. Кабулду 9-кылымда Саффарилер басып алган. 13-кылымда аларды Чынгызхан талкалаган. 1504-ж. Бабур басып алып, ээликтеринин борбору кылган. 1774-жылдан 1818-жылга чейин Кандагар менен бирге Дурраний мамлекетинин, англис-афган согушунан (1878-80) кийин Афган мамлекетинин борбору. 1919-ж. февралда эмир Аманулла-хан Кабулда Афганстандын көз каранды эместигин жарыялаган. 1978-ж. Апрель революциясынан кийинАфганстанга советтик аскер киргизилгенден (1979-89-ж. Афган конфликти) Кабулда анын штаб командасы жайгашкан. 1989-ж. февралда советтик аскер чыгарылгандан кийин шаарда жана анын четжакасында Афган оппозициясынын отряддары менен Афганстан элдик-демократиялык партиясынын күчтөрүнүн айыгышкан катуу салгылаштары болгон. 1992-ж. апрелде оппозициялык топ Кабулду согушсуз ээлеген. 1996-ж. Кабулда «Талибан» кыймылы түзүлгөн. Афганстанга АКШнын аскерлери киргенде (2001-ж., октябрь) «Талибандын» отряддары шаарды таштап кеткен. 1979-ж. согуш башталганга чейин Кабулдун экономикасынын негизин тейлөө чөйрөсү түзгөн. Текстиль, металл иштетүү, жыгаччылык, булгаары-бут кийим жана тамак-аш өнөр-жай ишканалары, үй куруу комбинаттары иштеген. Шаардын өнөр-жай потенциалы согуштун кесепетинен толугу менен талкаланган. 21-кылымдын башынан анча чоң эмес ишканалар (аскер куралдары, кебез-кездеме, кыл торко, кийим-кече, эмерек, суюлтулган газ, азык-түлүк) иштейт. 2006-ж. «Coca-Cola» заводу курулуп, ишке берилди. Бир нече мейманкана, заманбап соода борборлору, банктар курулууда. Шаардын четинде өнөр-жай зонасы уюштурулууда. Кол өнөрчүлүк (анын ичиндекилем токуу) өнүккөн. Кабул өлкөнүн илим-билим жана маданий борбору. Улуттук Илимдер Академиясы, университеттер (анын ичиндеКабул, политехникалык, медициналык, педагогикалыкжана Америка), Жакынкы Чыгыш институту, Афганстанды окуп үйрөнүү региондук изилдөө борбору, Улуттук аскер академиясы, бир нече коллеждер, тарыхый-этнографиялык музей, калк китепканасы, сүрөт галереясы (ислам фундаменталисттери өтө талкалаган), театр ж. б. бар. Бала-Хиссар цитадели (5-кылым), Баги-Бабур паркы [Бабурдун күмбөзү жайгашкан (16-кылым)], Жахан шахтын мечити (17-кылым), Мухаммед Надир-шахтын мавзолейи, король ак сарайы ж. б. сакталган.
[[Категория:География]]
==Колдонулган адабияттар==
* [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]: 3-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2011. 784 бет, илл. ISBN 978 9967-14-074 -5
{{Азия өлкөлөрүнүн борборлору}}
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Кабул" булагынан алынды