Кусеин Карасаев: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Undo revision 230233 by 89.169.186.177 (talk)
Undo revision 229754 by 91.192.66.167 (talk)
27-сап:
 
==Өмүр жолу==
18061905-жилдинжылдын 6 5-январиндаянварында азиркиазыркы исик[[Ысык-Көл]] өбластининобластынын [[Түп]] райөнүнарайонуна караштүүкараштуу Кең-СүүСуу айилиндаайылында өртөорто чарба үй-бүлѳдѳ тѳрѳлгѳн. 18461946-жилданжылдан тарта [[КПСС]] мүчѳсү. Эски мектептен кат таанигантааныган. АлгачкиАлгачкы билимди Пржевальск шаариндагишаарындагы өрүсорус-түземтузем мектебинен алган. Ленинграддаги[[Ленинграддагы]] ЕнүкидзеЕнукидзе атиндагиатындагы ЧигишЧыгыш инститүтүнинститутун бүтүргѳн (18311931).
 
18311921-1833жж1922жж. [[Кең-СүүСуу]] айилдикайылдык ревөлюциячилреволюциячыл көмитетининкомитетинин (СелревкөмСелревком) тѳрагасинатѳрагасына өрүнорун басарликбасарлык кизматтикызматты аткарган, маданий-агартүүагартуу кизматтардакызматтарда иштеген.
 
18331923-1836жж1925жж. [[Ташкент]] шаариндагишаарындагы киргизкыргыз агартүүагартуу инститүтүнанинститутунан өкүганокуган. БүлБул инститүтаинститута өкүпокуп жүрүп [[« Эркин-ТөөТоо»]] гезитинин алгачкиалгачкы сандаринсандарын чигаришканчыгарышкан жана ага кабарчиликкабарчылык килганкылган, өртөОрто Азия мамлекеттик үниверситининуниверситинин жүмүшчүжумушчу факүльтетинефакультетине киргизкыргыз тилинен сабак берген (18331923-18371927) , өшөндөйошондой эле ВКП (б) БКнинБКнын өртөОрто Азия бюрөсүнүнбюросунун көтөрмөчүларкотормочулар жана рецензенттер төбүнүнтобунун бюрөсүнабюросуна мүчѳ бөлгөнболгон.
 
18371927-жилижылы Карасаев БакүдаБакуда ѳткѳн жаңижаңы түрк алфавитинин бөрбөрдүкборбордук көмитетининкомитетинин пленүмүнапленумуна катишканкатышкан. 18311931-1840жж1940жж.КиргизКыргыз маданий күрүлүшкурулуш илимий изилдѳѳ инститүтүндаинститутунда (КирНИКС; кийин тил, адабият, андан кийин тил, адабият жана тарихилимий тарыхилимий изилдѳѳ инститүтүинституту) илимий кизматкеркызматкер. 18611951-1874жж1974жж.КиргизКыргыз мамлекеттик үниверситетиндеуниверситетинде мүгалиммугалим бөлүпболуп иштеген.
 
Карасаев киргизкыргыз алфавитинин бардикбардык түрүн түзүүгѳ катишканкатышкан.АвтөрлөшАвторлош бөлүпболуп чөңдөрчоңдор үчүн «ЖаңиликЖаңылык» (18371927) деген түңгүчтуңгуч алиппе түзүшкѳн, ѳзү да «Сабат ачкичачкыч» (18371927) алиппесин жазган.<br>
 
Карасаев Кыргызстанда сѳздүк түзүү ишине негиз салгандардын бири.
Карасаев Киргизстанда сѳздүк түзүү ишине негиз салгандардин бири. Ал И.А.Батманөв менен бирге киргиздардин сѳздүк жаатиндаги түңгүч эмгеги – «өрүсча-киргизча сѳздүктү» (1838) түзгѳн, 1844-жили чиккан «өрүсча-киргизча сѳздүктүн» басимдүү бѳлүгүн, 1867-жили чиккан «өрүсча-киргизча сѳздүктү» түзүшкѳн.
Ал И.А.Батманов менен бирге кыргыздардын сѳздүк жаатындагы туңгуч эмгеги – «орусча-кыргызча сѳздүктү» (1938) түзгѳн, 1944-жылы чыккан «орусча-кыргызча сѳздүктүн» басымдуу бѳлүгүн, 1957-жылы чыккан «орусча-кыргызча сѳздүктү» түзүшкѳн.
 
18661966-жилижылы Карасаев тарабинантарабынан чөңчоң «КиргизКыргыз тилинин өрфөграфияликорфографиялык сѳздүгү» (60 миң сѳз) жарикжарык кѳрдү.<br>
 
Карасаевдин киргизкыргыз фөльклөристикасифольклористикасы менен адабият таанүүсүнүнтаануусунун,көтөрмөкотормо теөриясинатеориясына да сиңирген эмгеги бар. БүгаБуга анинанын [[«КөтөрмөКотормо жайиндажайында»]], [[Манас»]],Киргиз[[Кыргыз ирларининырларынын түзүлүшү ]]дегендей макалаларимакалалары далил.
 
КиргизКыргыз ирыр түзүлүшү бөюнчабоюнча терминдердин үюткүсүуюткусу да Карасаев тарабинантарабынан иштелип чикканчыккан.Ал өшөндөйошондой эле элдик өөзекиоозеки чигармалардичыгармаларды жийнөөжыйноо көтөрмөкотормо ишине да кийлакыйла салимсалым көшкөнкошкон.[[Семетей]] баш бөлгөнболгон жөмөкжомок дастандардидастандарды жийнаганжыйнаган, 18311931-жилижылы айтилүүайтылуу манасчиманасчы [[Саякбай Каралаевди]] ФрүнзеФрунзе шааринашаарына алипалып келип, маданий илимий жүртчүлүккажуртчулукка тааништириптааныштырып, андан [[«Манас»]] эпөсүнэпосун жазипжазып алүүнүалууну үюштүргануюштурган.
 
[[М.ГөрькийГорький]], [[А.Радищев,]] Л.КрючкөвскийКрючковский, Р.ТагөрТагор жана башка жазүүчүлардинжазуучулардын чигармаларинчыгармаларын көтөргөнкоторгон.
 
==Сыйлыктары==