Мобилизм: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Created page with "'''Мобилизм''' (лат. mobilis — кыймыл- дуу) — жер кыртышынын (литосферанын) м..."
 
No edit summary
1-сап:
'''Мобилизм''' ([[Латын тили|лат]]. mobilis — кыймыл- дуукыймылдуу) — жер кыртышынын ([[Литосфера|литосферанын]]) материк келкилери горизон­таль багытта жылат деген божомол ([[гипотеза]]).
 
Геол. узак убакытта ма­терик келкилерп бири биринен ж-ажана уюлдан миңдеген кмте чейин жылып кетиши мүмкүн делет. М.Мобилизм фиксизмге карама-каршы коюлат. Божомолду ил. жактан 1-жолу [[Америка Кошмо Штаттары (АКШ)|амер]]. илимпоз Ф. Тей­лор ([[1910]]), немец геофпзигигеофизиги А. Веге­нер [[1915]] иштеп чыккан. М-динМобилизмдин азыркы варианты «жацыжаңы глобаль (ири) [[Тектоника|тектоникасы]]» (же плита тек- тоникасытектоникасы) деп аталат. Ал [[океан]] түбүпүн [[Рельеф|рельефин]] ж-ажана [[магнит]] талааларын изилдөөгө, палеомагнетизмдин маалыматтарына негизделген.
 
Бул түшүнүк боюнча материк келкилерин ж-ажана аларга жанаша жаткан [[океан]] кыртышын (мантиянын эң үстүңкү белу­гу м-нменен бирге) камтыган монолит плиталарынын жай (жылына орто эсеп м-нменен 1—5 см) ордунан козголуусу жүрөт. Плиталар океан ортолук тоолордон жаш бүктөлүү алкактарды ([[Анд тоолору|Анд]], [[Гималай]]) ж-ажана арал жааларына карай 2 жакка ажырайт. Мында эки плитанын бирөөнүн астыцкы бөлүгү жантайыцкыжантайыңкы жаткан тектоникалык жаракаларды бойлой тереңдикке (700 кмтвкм чейин) чөгөт. Ал эми 2-плитанын материктик кыртышында кы- сымдынкысымдын таасиринен бүктөлүүлөр ж-ажана жылышуулар жаралат. Океан ортолук тоолордун борб. бөлүгүндө созулуу структуралары — [[Риф|рифтер]] пайда болот.
 
== Колдонулган адабияттар ==
Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы. "4 том" Фрунзе 1979
[[Категория:Геология]]
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Мобилизм" булагынан алынды