Филиппин: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Бот: макалаларды автоматтык импорттоо |
+ Файл:PHL orthographic.svg|thumb|Филиппин.]] [[Файл:Flag of the Philippines.svg |
||
1-сап:
[[Файл:PHL orthographic.svg|thumb|Филиппин.]]
'''Филиппин''' ([[Англис тили|англ]]. Philippines, пилипинче Pilipinas), Филиппин Республикас ы ([[Англис тили|англ]]. Republic of Philippines, пилипинче Republika eg Pilipinas) - Түштүк-Чыгыш Азиядагы мамлекет. Батышынан Түштүк [[Кытай]], чыгышынан Филиппин, түштүгүнөн Сулавеси дениздери менен чулганат. Тынч океандагы Филиппин а-нда жайгашкан. Аянты 300 миң км2. Калкы 102,1 млн (2012); негизинен тагал, себуано, илокано, бинис айя, хилигайнон, бикол, вараи ж.б. улуттун өкүлдөрү жашайт. Дини - католицизм. Расмий тилдери - англис жана пилипин (филипин; тагал тилинин стандарт варианты) тилдери. Борбору - Манила ш. Адм.-айм. жактан 17 адм. районго (80 провинциядан турат), 2 автономия облуска бөлүнөт. Шаар калкы 65%. Ири шаарлары; Манила, Кесон-Сити, Давао. Акча бирдиги - филиппин песосу.▼
[[Файл:Flag of the Philippines.svg|thumb]]
▲'''Филиппин''' ([[Англис тили|англ.]]
Филиппин - БУУнун ([[1945]]; 1946-ж. чейин АКШ протектораты), ЮНЕСКОнун (1946), ЭВФтин ([[1945]]), Азия-Тынч океандык экономикалык кызматташуусунун (1989), Бүткүл дүйнөлүк соода уюмунун (1995) мүчөсү. Мамлекеттик түзүлүшү. Филиппин - унитардык мамлекет. Ф-дин Конституциясы 1987-ж. кабыл алынган. Башкаруу формасы - президенттик республика. Мамлекет жана өкмөт башчысы - президент (6 жылдык мөөнөткө шайланат). Мыйзам чыгаруу бийлигинин жогоркуорганы - кош палаталуу парламент (Сенат жана Өкүлдөр палатасы) Ф-де көп партиялуу саясий система орун алган. Негизги саясий партиялары: Лакас (Кампи) Христиан жана мусулман демократтар, Элдик коалиция, Либералдык партия, Улутчул партия, Байан, Демокр. партия, Лабан, Пверса Масан, Бириккен оппозидия, Филиппин Компартиясы ж. б. T а б и я т ы. Филиппин архипелагы түндүктөн түштүккө 2000 км, батыштан чыгышка 900 км созулат. Негизинен 7100 аралдан турат. Ирилери: Лусон, [[Минданао]], Самар, Негрос, Палаван, Панай, Миндоро жана Лейте. Аралдарынын жээктери булун-буйткалуу, чыгышы тик. Жээктеринде шурулуу (коралл) рифтер, ички деңиздеринде (Сибуян, Висаян ж. б.) көптөгөн кысыктар бар. Рельефинде бийиктиги 1500-2000 м болгон тоолор басымдуу. Эң бийик жери 2954 м (Апо тоосундагы чоку). Жез, темир, никель, кобальт, хромит, сымап, көмүр кендери бар. Климаты тропиктик муссондук, түштүгүндө субэкваторлукка өтмө. Жылдык орточо температурасы 2428°С (түндүгүндө). Жаан-чачыны 1000-4000 мм.
Ири дарыялары: Минданао, Агусан, Пампанга, Анго ж. б. Көлдөрү: Бай, Тааль, Ланао. Латерит кызыл жана боз топурагы басымдуу. Филиппиндин аймагынын жарымына жакынын тропик токою (46%) ээлейт. Анда пальма, каучук, баньян (тыт дарагы), апитонг, майяпис, лауан, бамбук, орхидея, татымалдар басымдуу. Деңиз деңгээлинен 1200 м бийиктикте бадалдар жана шалбаа өсөт. Фаунасы өтө ар түрдүү. Канаттуулардын жана жердесууда жашоочу сойлоочулардын бир нече түрү кездешет. Сууларында балыктын түрү көп. Ошондой эле бермет алынуучу моллюскалардын ар кандай түрлөрү кездешет. Көптөгөн улуттук парктар, фауна резерваттары, ботан. бактар жана токой заказниктери уюштурулган.
Line 16 ⟶ 18:
==Колдонулган адабияттар==
* «Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 7-том / Башкы ред. Ү. А. Асанов. К 97. Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2015. - 832 б., илл. ISBN 978-9967-14-125-4
[[Категория:Мамлекеттер]]▼
{{Азия өлкөлөрү}}
[[Категория:Дүйнө өлкөлөрү]]
| |||