|
[[File:Desktop computer clipart - Yellow theme.svg|200px|thumb|right|]]
'''КомпьютерКөмпүтер-Көмпүтөр''' ''([[Англис тили|анг]]. '''"computer")'' ''(орусча компьютер)'' - бул эсептөөлөрдү жүргүзүүчү машина, жана бир алгоритм (компьютердиккөмпүтердик програм) менен маалыматты кабыл алуу, сактоо, иштетүү, чыгарууну аткарат. КомпьютерлерКөмпүтерлер жаңы чыгып баштаганда, ал жалаң гана эсептөөнү аткарат деген пикирден улам ЭЭМ (электрондук эсептөө машинаси) деп аталып калган. Бирок азыркы күндө ЭЭМдин кызматы - башкаруу болуп эсептелет.
== Негизги принциптер ==
Алдында турган маселелерди компьютеркөмпүтер кайсы бир механикалык кыймылдын, электрондордун, фотондордун, кванттык бөлүкчөлөрдүн агым кыймылынан же жакшы изилденген башка физикалык кубулуштартардын жардамы менен аткарат. Бизге эң белгилүү бул - электрондук [[жеке компьютер|жеке көмпүтер]].<br />
КомпьютердинКөмпүтердин архитектурасы чечип жаткан маселени түздөн түз, изилденип жаткан физикалык кубулуштарды чагылдырып (математикалык аныктама менен), моделдештируу мүмкүнчүлүгү бар. Ошентип, электрондук агымдар дамба жана суу сактагычтарды моделдештиргенде суунун агымы катары колдонулган. Мындай жол менен 1960-жылдарда аналогдук электрондук компьютерлеркөмпүтерлер иштеген, бирок бүгүнкү күндө андай ЭЭМдер абдан сейрек кезигет.<br />
Кезектеги компьютердердинкөмпүтерлердин көбүндө чечип жаткан маселени математикалык тил менен жазышат, мында бүт маалымат экилик эсептөө системасында жазылат, бул бүт эсептөөлөр логика алгебрасын гана колдонууга алып келет. Бүткүл [[математика]]ны логика алгебрасынын операцияларына алып келегенге мүмкүндүк бар, ошондуктан компьютеркөмпүтер абдан зор маселелерди чече алат.<br />
КомпүютерлерКөмпүютерлер бүт эсептерди чыгара албайт. Компүтер эсептей албаган маселелерди англис математик Алан Тьюринг жазып чыккан.<br />
Эсептелген маалымат ар кандай киргизүү-чыгаруу аппараттардын жардамы менен берилет: лампалык индикаторлор, [[монитор|мониторлор]], принтерлер.<br />
Жаңы колдонуучулар жана өзгөчө балдар компүтеркөмпүтер - жөн эле машина экенин, ал өзүнчө "ойлоно", "түшүнө" албаганын кыйынчылык менен кабыл алат. КомпьютерКөмпүтер программа менен берилген белги, сызык, түстөрдү маалымат чыгаруу жабдыгы аркылуу механикалык түрдө чыгарат. Адамдын мээси өзү экрандагы белгилерди (образдары, санариптерди, сөздөрдү) кабыл алып, аларга маани берет.<br /><br />
== Компьютердин жабдуулары ==
*кубаттык блок (power unit)
* [[чычкан]] (mouse)
* Термек([[Клавиатура|Клавиатура)]] (keyboard)
* [[модем]] (modem)
* тармактык карта (network adapter)
== КомпьютердинКөмпүтердин түрлөрү ==
| 