14 февраль 2017, саат 07:01 учурдагы нуска түзөтүү VertexBot (талкуу \| салымы) Боттор 6 637 edits Бот: макалаларды автоматтык импорттоо		29 декабрь 2017, саат 12:51 учурдагы соңку нуска түзөтүү жокко чыгаруу Chaoborus (талкуу \| салымы) 25 685 edits wikidata found, fix categories + BM; RM6 - ANE, Assyrian Sculpture 14 West Wall (M + N) ~ Assyrian Empire + Lamassu, Gates at Balawat, Relief Panel's & Full Projection.3.jpg
1-сап: [[Файл:BM; RM6 - ANE, Assyrian Sculpture 14 West Wall (M + N) ~ Assyrian Empire + Lamassu, Gates at Balawat, Relief Panel's & Full Projection.3.jpg\|thumb]] '''Чыгыш таануу''', ориенталистика ([[Латын тили\|лат.]] orientalis - чыгыш) - Чыгыштын (Азия жана [[Түндүк Африка]] өлкөлөрүнүн) тарыхын, экономикасын, тилин, адабиятын, этнографиясын, искусствосун, динин, философиясын, материалдык жана рухий маданият эстеликтерин изилдөөчү илим. Line 7 ⟶ 8: Ошондой эле эл аралык байланыштардын жалпы кеңейиши да чыгыш таануунун өнүгүүсүн шарттаган. 15-16-кылымдарда көбүнчө Жакынкы Чыгыш өлкөлөрү жөнүндө чыгармалар жазылган. 16-кылымда Париж, 17-кылымда Оксфорд университеттеринде байыркы еврей, араб тилдери окутула баштаган. Чыгыш таануунун ошондон соңку учурга чейин өнүгүшү негизги 3 этапты башынан өткөргөн. 1-этап (17-кылым - 18-кылымдын 1-жарымы) Чыгышты илимий изилдөө үчүн зарыл болгон өбөлгөлөрдү түзүү менен мүнөздөлөт. Чыгыш [[Тил\|тилдерин]] (фарс, түрк, кытай ~~[[Тил\|~~тилдерин]] кошкондо) үйрөнүү күчөп, айрым сөздүктөр басылган. 2-этапта (18-кылымдын 2-жарымы - 19-кылымдын 1-жарымы) чыгыш таануунун илимий негиздери калыптанган. Чыгыш философиясы өнүгүп, салыштырма тил илими пайда болгон. Чыгыштын тарыхы жана маданияты боюна маанилүү изилдөөлөр жазылган. 19-кылымдагы чыгыш таануунун көрүнүктүү өкүлү Н. Я. Бичурин болгон. Ири илимпоздордун изилдөөлөрүндө [[филология]]лык метод көбүнчө тарыхый-идеалисттик позициядагы теориялык кеңири жалпылоолор менен айкалышкан. Line 15 ⟶ 16: Орус окумуштуулары кытай, инди, түрк, монгол, иран, кавказ ж. б. [[Тил\|тилдердин]] көпчүлүгүн изилдеген. Түркологияда И. Н. Березин, A. К. Казембек ж.б. баалуу эмгектер жазышкан. Академик В. В. Радлов алгачкы ирет орхон-енисей жазууларын толук которуп, илимий комментарий берген. П. П. Семёнов-Тян-Шанский, Г. Н. Потанин, Н. М. Пржевальский ж. б. [[Орто Азия]], Сибирь, Монголия жана Кытайдын көптөгөн документтерин, рухий жана материалдык маданиятынын эстеликтерин ачып, илимге чоң үлүш кошкон. 19-кылымдын ортосунда К. Маркс менен Ф. Энгельс тарыхты материалистик түшүнүүнү иш теп чыгышкандан кийин чыгыш таануу алгачкы ирет ырааттуу илимий методология негизге ээ болду. 1921-жылы Лениндин көрсөтмөсү менен чыгыш таануу боюнча жогорку окуу жайлары уюштурулуп, илимий мекемелер түзүлө баштаган. Чыгыш таануу боюнча эң баалуу эмгектерди [[СССР]] ИАнын академиктери В. В. Бартольд, Б А. Тураев, В. В. Струве ж. б. жазышкан. 1930-жылы [[СССР]] ИАнын чыгыш таануу институту уюштурулган. Союздук республикалардын ИАларынын түзүлүшүнө байланыштуу Чыгыш проблемаларын изилдөө боюнча жаңы борборлор пайда болгон. Советтик Чыгышта өз элинин тарыхын, материалдык жана рухий маданиятын изилдеген улуттук илимпоздор өсүп чыкты. Кыргызстанда чыгыш таануу боюнча илимий изилдөө иштерин КР УИАнын Тарых институтун Кыргызстандын байыркы жана орто кылымдагы тарыхы сектору, археология сектору, Тил жана адабият институтунун түркология сектору, ошондой эле чыгыш таануу бөлүмү жүргүзүүдө. 70-жылдардын башында чет өлкөлөрдө 100дөн ашуун илимий изилдөө борборлор жана ассоциациялар (жогорку окуу жайларынын чыгыш факультеттерин кошкондо) болгон. ==Колдонулган адабияттар== * Колдонулган адабият Тил энциклопедиясы / Түз.А. А. Джапанов: Оңд., толукт., кайрадан 2-бас. - Б.: Турар, 2010. -548 б. ISBN 978-9967-44-24-9▼ ~~Колдонулган адабият~~ ▲Тил энциклопедиясы / Түз.А. А. Джапанов: Оңд., толукт., кайрадан 2-бас. - Б.: Турар, 2010. -548 б. ISBN 978-9967-44-24-9 [[Категория:Чыгыш таануу\| ]] ~~[[Category:Тилдер]]~~ [[~~Category~~Категория:Лингвистика]]

Чыгыш таануу: нускалардын айырмасы