Карск деңизи: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Бот: макалаларды автоматтык импорттоо |
Файл:GydaTajmyrJamal.JPG + wikidata + links |
||
1-сап:
{{Адаштырба|Кара деңиз}}
'''Карск деңизи''' (деңизге куйган Кара дарыянын атынан) - Түндүк Муз океанындагы четки деңиз.▼
[[Файл:GydaTajmyrJamal.JPG|thumb|Карск деңизи.]]
▲'''Карск деңизи''' (деңизге куйган Кара дарыянын атынан)
Батышынан Вайгач, [[Жаңы-Жер|Жаңы Жер]], Франц-Иосиф Жери аралдадары, чыгышынан Түндүк Жер аралдары жана [[Таймыр жарым аралы]] менен чектешет. Аянты 880 миң км2, орточо тереңдиги 127 м, эң терең жери 620 м. Суусунун көлөмү 112 миң км3. Түштүк-батыштан түндүк-чыгышка 1500 км аралыкта созулуп жатат. Туурасы (түндүк бөлүгүндө) 800 км ге чейин. Ири дарыялары - Енисей, Обь, Пясина, Кара; булардын жылдык агымы 1300 км Аралдары көп (жалпы аянты 10000 км2), көпчүлүгү деңиздин түндүк-чыгыш бөлүгүндө.
[[Файл:No-nb bldsa 3f030.jpg|thumb|Карск деңизи (1913).]]
Карск деңизи негизинен материктик тайыздыкта жайгашкан, ошондуктан анын аянтынын 40%ке жакыны 50 м ден тайыз, 2%ке жакын аянтынын тереңдиги гана 500 м ден төмөн. Шельф түндүгүнөн эки кобул - Ыйык Анна (Франц-Иосиф Жери аралынын жээгин бойлой жайгашкан, тереңдиги 620 м ге чейин) жана Воронин (Түндүк Жер аралынын жээгин бойлой жайгашкан, тереңдиги 450 м ге чейин) менен бөлүнгөн. Кобулдардын ортосунан суу астындагы Борбордук Карск дөңсөөсү (тереңдиги 50 м чамасында) өтөт. Андан Ушаков, Визе аралдары чыгып жатат. Жаңы Жер аралынын чыгыш жээгин бойлой Жаңы Жер ойдуңу (тереңдиги 200 - 400 м) созулуп жатат.
[[Арктикалык климат|Климаты арктикалык]], январдын орточо температурасы -
Деңиздин үстүңкү агымы циклондук. айланууну пайда кылат. Жарым суткалык ташкындоо басымдуу, бийиктиги 0,3 - 1,2 м. Омуль, муксун, корюшка, навага ж. б. балыктар промыселдик мааниге ээ. Түндүк дельфин, ит балык (нерпа, түлөн тукумунда), суу жолборс (морж), деңиз коёну, ак аюу мекендейт. Карск деңизи аркылуу Түндүк деңиз жол трассасы өтөт.
Башкы порту
==Колдонулган адабияттар==
* Кыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаева. -Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1978. Том 3. Ирик - Лактар. -640 б.
[[Категория:Деңиздер]]
|