Абу Наср ал-Фараби: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
16-сап:
| Сыйлыктары жана премиялары =
}}
[[Файл:KazakhstanPnew-10000Tenge-2003-donatedoy f.jpg|thumb|250px|<center>[[Казакстан|Казакстан Республикасынын]] 10&nbsp;000 [[теңге]]синдеги купюра (2003). Ал-Фараби ошондой эле 1 теңге (1993), 1000 теңге (2000) жана 5000 теңге (1998) сыяктуу казакстандык акча белгилерине түшүрүлгөн.</center>]]
 
'''Абу Наср Мухаммед ибни Мухаммед ибни Тархан ибни Узлаг ал-Фараби ат-Түрки''', колдонулма кыскача аталуусу — '''ал-Фараби''' (латындаштырылган формада — ''Alpharabius''; [[872]]-ж.<ref name="Henry Corbin">{{Cite book| last=Corbin | first=Henry | coauthors=[[Hossein Nasr]] and Utman Yahya| title=History of Islamic Philosophy | year=2001 | publisher=Kegan Paul | isbn=978-0-7103-0416-2}}</ref>,[[Отрар|Фараб]]<ref name="BEA">{{cite encyclopedia | editor = Thomas Hockey et al | last = Dhanani | first = Alnoor | title=Fārābī: Abū Naṣr Muḥammad ibn Muḥammad ibn Tarkhān al‐Fārābī | encyclopedia = The Biographical Encyclopedia of Astronomers | publisher = Springer | year = 2007 | location = New York | pages = 356–7 | url=http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farabi_BEA.htm | isbn=978-0-387-31022-0}} ([http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farabi_BEA.pdf PDF version])</ref><ref>Согласно средневековым ''мусульманским источникам'' Фараби умер в возрасте 80 лет в 339 году хиджры.</ref>да төрөлгөн — [[950]]-нүн 14-декабры жана [[951]]-нин 12-январынын ортосунда , [[Дамаск]]<ref name="BEA" />та каза тапкан) — философ, математик, музыканын теоретиги, чыгыштын ойчулу. [[Орто кылымдар|Ортокылымдардагы]] [[Чыгыш философиясы|Чыгыш философиясынын]] чоң өкүлдөрүнүн бири. Ал-Фараби — [[Аристотель|Аристотель]] менен [[Платон]]дун дилбаяндарына жазылган чечмелемелердин автору (Аристотелдин баянын чечмелей алгандыгынан улам анын кадырлуу аты «Экинчи мугалим» болгон). Анын эмгектеринин таасири [[Ибн Сина|ибн Синада]], [[Ибн Баджа|ибн Баджада]], [[Ибн Туфайль|ибн Туфайлда]], [[ибн Рушд]]да, ошoндой эле ортокылымдагы Батыш Европанын философиясы менен илиминде болгон. Ага [[Отрар китепканасы|Отрар китепканасынын]] пайда болушу да таандык кылынат.
 
'''Абу Наср Мухаммед ибни Мухаммед ибни Тархан ибни Узлаг ал-Фараби ат-Түрки''', колдонулма кыскача аталуусу — '''ал-Фараби''' (латындаштырылган формада — ''Alpharabius''; [[872]]-ж.<ref name="Henry Corbin">{{Cite book| last=Corbin | first=Henry | coauthors=[[Hossein Nasr]] and Utman Yahya| title=History of Islamic Philosophy | year=2001 | publisher=Kegan Paul | isbn=978-0-7103-0416-2}}</ref>,[[Отрар|Фараб]]<ref name="BEA">{{cite encyclopedia | editor = Thomas Hockey et al | last = Dhanani | first = Alnoor | title=Fārābī: Abū Naṣr Muḥammad ibn Muḥammad ibn Tarkhān al‐Fārābī | encyclopedia = The Biographical Encyclopedia of Astronomers | publisher = Springer | year = 2007 | location = New York | pages = 356–7 | url=http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farabi_BEA.htm | isbn=978-0-387-31022-0}} ([http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farabi_BEA.pdf PDF version])</ref><ref>Согласно средневековым ''мусульманским источникам'' Фараби умер в возрасте 80 лет в 339 году хиджры.</ref>да төрөлгөн — [[950]]-нүн 14-декабры жана [[951]]-нин 12-январынын ортосунда , [[Дамаск]]<ref name="BEA" />та каза тапкан) — [[философ]], [[Математика|математик]], музыканын теоретиги, чыгыштын ойчулу. [[Орто кылымдар|Ортокылымдардагы]] [[Чыгыш философиясы|Чыгыш философиясынын]] чоң өкүлдөрүнүн бири. Ал-Фараби — [[Аристотель|Аристотель]] менен [[Платон]]дун дилбаяндарына жазылган чечмелемелердин автору (Аристотелдин баянын чечмелей алгандыгынан улам анын кадырлуу аты «Экинчи мугалим» болгон). Анын эмгектеринин таасири [[Ибн Сина|ибн Синада]], [[Ибн Баджа|ибн Баджада]], [[Ибн Туфайль|ибн Туфайлда]], [[ибн Рушд]]да, ошoндой эле ортокылымдагы Батыш Европанын философиясы менен илиминде болгон. Ага [[Отрар китепканасы|Отрар китепканасынын]] пайда болушу да таандык кылынат.
 
== Өмүр баяны ==
Line 25 ⟶ 24:
 
Фараби [[Отрар|Фараб]] жергесинде (''азыр. [[Отрар]], [[ЮКО|Түштүк Казакстан]]''), Арысь дарыясы [[Сырдарья|Сырдарыяга]] куюлган жерде төрөлгөн деп эсептелинет<ref>О родине Фараби см. например Бартольд В. В. Сочинения. М.: Изд-во АН СССР, 1963, т.1., С.234-236, Хайруллаев М. М. Абу Наср ал-Фараби, М.: Наука, 1982, С.41., Касымжанов А. Х. Абу-Наср аль-Фараби. М.: Мысль, 1982, С.7. В то же время, необходимо иметь в виду, что в Трансоксании того времени имелось несколько селений со схожим названием — одно в Мавераннахре юго-восточнее Самарканда, второе на границе Хорасана и Мавераннахра, близь современного Туркменабада, третье рядом с современным Шибирганом, что существенно затрудняет интерпретацию источников.</ref>. Фарабинин замандашы болгон [[Ибн Хаукал]], Фараб округунун шаарларынын катарына Абу-Наср ал Фараби чыккан [[Весидж]] кирерин көрсөткөн.
 
 
Анын «Китаб аль музик алькабир» же «Музыка боюнча чоң китеп» аттуу эмгегинде музыканын теориясы, тарыхы, музыка аспаптарында ойноо жана анын ыкмалары жөнүндө айтылган жана музыканы кагазга түшүрүү, нота жазуу боюнча алгачкы түшүнүктөрдү берген. Аристотелди окумуштуу, философ катары Фараби дүйнөгө тааныткан. Себеби, Аристотелдин философиясын билүү өтө татаал болгондуктан, ал Аристотелдин эмгектерине түшүндүрмөлөрдү жазып, анын философиялык системасын өздөштүрүүнү жеңилдеткен. Айрыкча Аристотелдин «Категориялар», «Герменевтика», «Аналитика», «Топика», «Поэтика» жана башка эмгектери Фарабинин түшүндүрмөсү аркылуу гана дүйнөгө тарап, Аристотель философ катары таанылган. Фараби орто кылымдарда биринчилерден болуп, илимге классификациялоо жүргүзгөн.
 
== Колдонулган адабият ==
* Кыргыз Тарыхы. Энциклопедия. Бишкек 2003.
 
== Шилтемелер ==
<references/>
 
[[Категория:Кыргызстан9-кылым‎]]
[[Категория:Тарых10-кылым‎]]
[[Категория:ИлимМатематиктер‎]]
[[Категория:Астрономдор‎]]
[[Категория:Философтор‎]]