Википедия

Бабур атындагы Ош Мамлекеттик Академиялык өзбек музыкалуу драма театры: нускалардын айырмасы

Browse history interactively
← мурунку түзөтмөКийинки айырма →
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
ВизуалдыкВикитекст
No edit summary
No edit summary
26-сап:
[[1914]] жылы '''[[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]]''' жетекчилиги астында [[Ош шаары]]нын [[Орус-тузем мектептери|орус-тузем мектеби]] мугалими [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] менен бирге [[театр]]алдык кружок негизделген.<ref>[https://archive.li/20160319115327/http://ru.sputnik.kg/culture/20160117/1021630041.html Спектакль "Барсбек" будет представлять Кыргызстан на международном фестивале в Турции]</ref><ref>[https://archive.li/BtIRI Ош старейший театр республики отметил своё 95-летие]</ref>.
 
[[1918]] жылы [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] жетекчилиги астында [[Ош уезди]]нын башка агартуу ишмерлери жана мугалимдери Бекназар Назаров, Иброхим Мусабоев, Журахон Зайнобиддинов, Назирхан Камолов, Абдурашид Эшонхонов, А. СаидовторСаидовдор менен бирге [[Түркстан]] фронти Реввоенсоветине караштуу [[концерт]] бригадасынбригадасынын базасында [[Кыргызстан]]да биринчи жолу жергиликтүү мусулман элдерден түзүлгөн өз демилгеси менен иштөөчү театралдык кружок негизделген.
Театр труппасынын биринчи директору, көркөм жетекчиси жана башкы режиссёру [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] [[Борбордук Азия]]нын жана [[Кыргызстан]]дын театралдык кыймылдын биринчи негиздөөчүсү жана уюштуруучусу болгон<ref>[https://archive.is/ZiH72 <small>Они стояли у истоков</small>]</ref>. [[1919]] жылы кружок драма труппасы болуп калыптанды, ал труппага кийин Абдукодир Исхоков, Исроилжон Исмоилов, Жалил СобитовторСобитовдор кошулду. Бул труппа [[Кыргызстан]] түштүгүндө театралдык көркөм өнөрун өнүктүрүүго гана эмес жана кесиптик музыкалык көркөм өнөрун өнүктүрүүго дагы кызмат кылды. Анткени труппанын репертуарында спектакль коюудан тышкары, көптөгөн [[концерт]]тик программалар коюлду, ошондой эле спектаклдерди коштоогон элдик обондор үчүн музыкалык иштеп чыгуу жүргүзүлгөндүктан музыкант-профессионалдардын калыптанышы жолундо өзгөчө этабы болду.
Андан ары бул труппа Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театрынтеатрынын түзүү үчүн негиз болуп калды.<ref>[https://www.centrasia.org/person2.php?st=1386103932 <small>Центразия Персоны</small>]</ref> Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры [[Борбордук Азия]]да [[Ташкент]] шаарындагы Хамза атындагы өзбек улуттук академиялык драма театрынан ([[1913]]-[[27 февраль]] [[1914]]- жылдары негизделген) кийинки экинчи байыркы профессионал театры болуп эсептелет<ref>[http://www.ozodlik.org/content/article/26717554.html <small>Ош театры өзунун 95 жылын майрамдады</small>]</ref>.
 
Театр [[Ош уезди]]нын бардык райондорунда болуп, ал жерде спектаклдер коюп [[басмачылык]] менен көркөм өнөр жана [[маданият]] куралы менен күрөшту. Райондорда спектаклдер коюп, [[басмачы]]лар жайгашкан жана аларды куралдарын сактоочу жайларын билишкен. Театр артисттери [[Ош шаары]]нын [[милиция]]сынсынын негиздөөчүсү жана биринчи башчысы жана Кыргызстан Улуттук коопсуздук комитетинин негиздөөчүсү жана [[Ош уезди]]нын ЧКнын биринчи башчысы [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] менен бирге [[басмачылык]]ты жок кылууда активдүү катышкан. Театр өзүнүн арабасында театр [[реквизит]]и менен бирге куралдарды бекитип кызылдарга ташып, [[басмачы]]лар бандалары жайгашкан жерлерден өткөргон, ошентип Кызыл армияны [[курал-жарак]] жана ок-дарылар менен жабдуукамсыз кылган.
 
Театр труппасында [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] тарабынан коюлган Маннон Уйгурдын "[[Түркстан]]дык [[табып]]" пьесасы өз убагында реакцион диний ишмерлердин кескин нааразылыгын келтирди. Ошол кезде труппа курамында аял актрисалар жок эле, анда аялдардын ролун Журахон Зайнобиддинов мыкты аткарган. 20-жылдар аягында сахнада биринчи жолу актриса аялдар көрүндү. Ислам жактоочулары тарабынан таланттуу актрисалар Н. Юлдашева жана Р. Парпиевалар ырайымсыз өлтүрүлгөн<ref>[http://www.open.kg/about-kyrgyzstan/art/theater/115-teatr-kyrgyzstana-v-20-80-godah.html <small>Театр Кыргызстана в 20-80 годах</small>]</ref>.
 
[[Жарандык согуш]]тун убагында [[Ош шаары|Ошко]] чектеш болгон райондор согуш майданына айланды. [[Ош шаары]]нын [[милиция]]сынсынын башчысы жана [[Ош уезди]]нын ЧКнын биринчи башчысы [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султановдун]] сунушу боюнча театралдык труппа бул фронттун катышуучусу жана [[РКП(б)|большевиктер партиясынын]] үгүтчүүсү болуп калды. Театралдык труппа [[Ош уезди]]нин бардык айылдарында, [[базар]]ларда, аянттарда жана эл көп чогулган башка жерлерде спектаклдер жана [[концерт]]терди коюп, [[басмачы]]лардын кара ниеттерин көрсөттү. Көрүнүктүү [[революция]] ишмерлери [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] жана [[Касымбеков Мырза Фазылбек|Фазылбек КасымбековторКасымбековдор]] театралдык труппанын жаш жамаатына бутга турууга жардам берди<ref>[http://newspaperarchive.com/uz/uzbekistan/toshkent/toshkent-sovet-uzbekistoni/1990/10-03/page-4 Teatr kutlug 60 yillik tuyini nishonladi]</ref>.
 
[[Султанов, Балтакожо|Б. Султановдун]] кудасы Ош өзбек театрын биринчи негиздөөчүсү, директору жана көркөм жетекчиси [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] мындай айтып жүргөн: [[Корбашы]] [[Мадаминбек]] [[Анжыян (шаар)|Андижан]]га жакын жерлерде талоончулук кылып, тургундарга куралдуу кол салып журду. [[Ош шаары]]нын [[милиция]]сынсынын башчысы жана [[Ош уезди]]нын ЧКнын башчысы [[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]] жана Ош [[гарнизон]]у [[Анжыян (шаар)|Андижан]] аскердик [[гарнизон]]ун [[курал-жарак]] менен камсыз кылуу учун жардам берууну каалады. Бирок ал жакка куралды кандай жеткирүүгө болот? Бул көйгөйдү театр артисттери чечти. Арабаны жасалгалашты, анга [[курал-жарак]]ты жайып коюшту, үстүнөн төшөктөр коюшту. Артист [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] грим сыйпоолоп жана чоң "ишан"-диний үгүттөөчү болду. Дагы эки актёр анын "муридтери"-шакирттери болуп калды. Өзүнө жакын мусулмандардын ыйык [[Куран]] китебин коюшту, аны окуп жолго тушту. Араба Ходжаабадга жакындап барганда ок атылганы угулду. Арабаны ондогон [[басмачы]]лар курчооду. Ошондо арабакеч [[басмачы]]ларга бармагы менен "жымжырт" деп белгисин көрсөттү жана парданы тартып койду. [[Басмачы]]лар "ишан" жана анын "шакиртерин" көрүүшту жана жүгүнүүшту. Андан кийин аларды [[Анжыян (шаар)|Андижан]]га чейин урмат менен жеткиришти. [[Курал-жарак]] менен камсыз кылуу үчүн труппанын мындай "постановкалары" бир нече жолу кайталанды.
 
[[Кыргыз АССР Эл Комиссарлар Совети (ЭКС)|Кыргыз АССР эл комиссарлары Кеңешинин]] [[1929]] жылдагы [[Акты (документ)|токтомуна]] ылайык театр өз ишин кесипкөй негизде баштаган. Ошол убакыттан баштап театр сахнасында көйгөйлүү маселелерди чагылдырган чоң пьесалар жана чыгармалар коюлгонкоюлган. Сахнада [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] тарабынан коюлган Камил Яшин жана Музаффар МухамедовтынМухамедовдун "Гулсара" музыкалуу драмасы чоң окуялардын бири болуп калды. [[1929]]-[[1931]]-жылдары театрда [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] тарабынан К. Яшиндын "Лолахон", "Ажи-ажи" пьесалары коюлду. Бул чыгармалар идеялык душмандардын кара ойлорун ачып берди. "Лолахон" спектакли [[Араван]], [[Өзгөн району|Өзгөн]], [[Кара-Суу району|Кара-Суу]], Ходжаабад эмгекчилерин арасында көп жолу коюлуп жатты. Театр кызматкерлерине карата реакциялык элементтер бир катар кол салууларды уюштуруштуу. Театр артисттери [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимовду]], [[Моминова, Разияхан|Розияхон Муминованы]], Тожихон Хасанованы, [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмоновду]] кармап алуу жана көздорүн чукуу учун жалдангычтар даярдалган эле. [[Артист]]тердин коопсуздугун камсыз кылуу үчүн аларга куралдуу сакчылар коюлган эле.
 
[[File:Султанов Балтыходжа.jpg|thumb|left|200px|<small>[[Султанов, Балтакожо|Балтыходжа Султанов]]</small>]]
[[File:Журахон Зайнобиддинов.jpg|thumb|right|350px|<small>[[:ru:Зайнобиддинов, Журахон|Журахон Зайнобиддинов]], элге билим берүү бөлүмүнүн башчысы кесиптик уюмдар кызматкерлерин биринчи съезд катышуучуларын арасында. Сүрөт 1920 ж.</small>]]
Уюштуруу кыйынчылыктарга карабастан, Театр өзүнүн репертуарын жаңы идеялык жана чоң көркөм чыгармалардын эсебинен кеңейтти. Театрга бул учун [[СССР]]дин эл артисти Рахим Пирмухамедов, [[Өзбекстан]]дын эл артисттери Хикмат Латипов жана Кудрат ХоджаевтерХоджаевдер чоң практикалык жардам көрсөттүшту. Ош театрынтеатрынын сахнасында [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] тарабынан "Эки коммунист", "Достор", "[[Алишер Навои]]" жана башка чыгармалар коюлду.
 
[[1934]] жылы театр жамааты [[Ленинград]], [[Москва]], [[Ташкент]] шаарларында биринчи гастролдорундо катышты. [[1934]] жылдын августунда театралдык жамааттын курамында 70 адам [[Ленинград]] шаарына гастролдорго барды. Театр репертуары "Фархад менен Ширин", "Лейла менен Маджнун" жана башка өзбек пьесалары тузду. [[Ленинград]]дын искусство сүйүүчүлөру театр чыгыштарын жакшы кабыл алышты,. ошондуктанОшондуктан узак эмеске пландаштырылган бул гастролдор дээрлик бир айга созулдуу. Театрдын жамааты чыгармачыл жолугушууларды ишканаларда, окуу жайларында, укмуштуу [[«Аврора» (крейсер)|"Аврора" крейсерда]] жүргүздү.
 
Бардыгы болуп 22 [[концерт]] беришти. Гастроль аягында артисттерди [[Ленинград]] партия обкомунун биринчи катчысы Сергей Миронович Киров кабыл алды, ал белгилегендей, коюлган спектаклдер жана концерттер ленинграддыктарга чоң таасир кылды жана алардын эсинде калат. Жолугушууга [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]], А. Насриддинов, Кадыржан Хамидов, З. Умаров, Гуламжан Исраилов, Б. Махмудов, Тожихон Хасанова, [[Маидова, Лайлихан|Лайлихон Моидова]], Р. Ахмедов, Б. Ортиков, И. Худайбердиев, Зиямиддин Шакиров, Лутфулло Ходжаев, Р. Мухаммаджанов, Ж. Юсупжанов, Ж. Мухаммаджанова, Д. Каюмов, П. Салиев жана башкалар катышкан. Жолугушуунун аягында алар С.М. Киров менен сүрөткө түшүүштү. С.М Киров өлгөндөн кийин [[1937]] жылы драма театрге С.М. КировтунКировдун аты коюлду.
 
[[1934]] жылы [[Ташкент]]те пахтакер алдыңкылардын чогулушу өткөрүлгөн. [[Өзбек ССР]] [[Борбордук аткаруу комитети]] президиумдун төрагасы [[Ахунбабаев Юлдаш|Юлдаш Ахунбабаевдын]] чакыруусу боюнча театрдын жамааты слёт катышуучуларыне [[концерт]] коюу үчүн [[Ташкент]]ке барды. Слёт катышуучулары обончу [[Тарак, Абдулла Файзулла|Абдулла тарок Файзуллаевдын]], артисттер [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]]дун, [[Моминова, Разияхан|Р. Муминованын]], Т. Хасанованын, [[Маидова, Лайлихан|Л. Моидованын]], К. Хамидовдун, Ж. Исраиловдун чыгыштарын кулак тундурган кол чабуулар менен кабыл алды. [[1934]] жылы театр [[Москва]] гастролдорунда эле катышкан. 26 май-4 июнь [[1939]] жылы [[Москва]]да кыргыз искусствосунун I декадасында катышкан жана чыгармачылык топ катышуучулары [[Калинин, Михаил Иванович|М.И. Калинин]] менен жолукту<ref>[http://portalus.ru/modules/biographies/rus_readme.php?subaction=showfull&id=1422800665&archive=&start_from=&ucat=1& Биографии знаменитостей]</ref>.
52-сап:
[[1939]] жана [[1940]] жылдары [[Бишкек (шаар)|Фрунзе шаарында]] гастролдордо катышкан. [[1939]] жылы театрдын жетекчи артисттери [[Моминова, Разияхан|Розияхан Муминова]] жана [[Тарак, Абдулла Файзулла|Абдулла тарок Файзуллаев]] [[Кыргызстан]]да биринчи болуп Кыргыз ССРинин эмгек сиңирген артисти наамын алышкан<ref>[http://studydoc.ru/doc/247002/tekst-tolugu-menen-word-formatynda-kөchүrүlsүn Кыргыздын Гиннес китеби 94 бет]</ref>.
 
[[Улуу Ата-Мекендик согуш]]тун башынан бери театрдын көптөгөн артисттери өз ыктыяры менен согушке барды. Согушта [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] оор жараат алгандан кийин, [[Ош шаары]]на жиберилди. Ал[[1942]] жылы ал театрдын көркөм жетекчиси болуп дайындалды жана театрды [[1949]] жылга чейин жетектеген.
 
[[Улуу Ата Мекендик согуш]] мезгилинде Ош театрынын [[артист]]тери фронттордо болуп жана жоокерлерге мекенчилдик спектаклдер койду. [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]], Б. Хасанова, Э. Бутаева, М. Атабаев жоокерлерди эрдикке чакырды. Бул жылдары сахнада [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] тарабынан Камил Яшиндын "Бороон", "Оккупанттерге өлүм!", Сабир Абдулланын "Курбан Умаров", Уйгундын "Жашоо ыры", Билль-Белоцерковскийдын "Чек арачылар" , [[Корнейчук Александр Евдокимович|Корнейчуктун]] "Фронт" чыгармалары коюлду. Театралдык жамаат эмгекчилердин массасын аскердик-патриоттуулук духунда тарбиялоого чоң салымын кошкон. Театралдык жамааттын чыгармачылык потенциалын ачып берүү үчүн сахнага [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] тарабынан коюлган Хамзанын "Бай жана батрак", "Майсаранын жоруктары", К. Тренёвдун "Любовь Яровая" [[Шиллер Иоган Кристоф Фридрих|Шиллердын]] "Алдоо жана сүйүү", С. Абдулланын "Тахир менен Зухра", М. Ордубадинын "5 сомдук келин", ХуршидтынХуршиддын "Фархад менен Ширин", К. Яшиндын "Гулсара", Уйгундын "Жаз", "Алтынкуль" чыгармалары чоң ролду ойноду<ref>[https://www.centrasia.org/person2.php?st=1386185035 Центразия Персоны]</ref>.
 
Театралдык жамааттын жана театрдын жетектөөчү актёру [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмоновдун]] чыгармачылык көтөрүүда Ош театрынын сахнасында коюлган [[Чыңгыз Айтматов|Ч. Айтматовдун]] "[[Саманчынын жолу (роман)|Саманчынын жолу]]", К. Яшин жана М. Мухамедовдун "Дилором", [[Шекспир]]дын "Отелло" чыгармалары чоң ролду ойноду. Кийинки жылдары Журахон Рахмонов [[Рашидов Шараф Рашидович|Шараф Рашидов]]тундун "Кубаттуу толкун" , К.Тренёвтун Тренёвдун "Любовь Яровая", "Кизил галстук", [[Шиллер Иоган Кристоф Фридрих|Шиллер]]дын "Алдоо жана сүйүү", [[Гольдони Карло|К. Гольдони]]нын "Эки мырзага малай", [[Островский, Александр Николаевич|Александр Островскийдын]] "Добул", [[Байтемиров, Насирдин|Насриддин Байтемиров]]тундун «[[Салиева Уркуя|Уркуя]]», "Той алдында дүрбөлөн", "Сүйүү, жаз жана шайтан" чыгармаларында роль ойногон.
 
14-25 октябрь [[1958]] жылы Ош өзбек драма театрынын жамааты [[Москва]]да кыргыз искусствосу жана адабиятынын экинчи декадасында катышкан. [[1961]] жылы 20 февралында [[Кыргызстан театр ишмерлер союзу|Кыргызстан театралдык коомунун]] I съездинде катышкан. [[1967]] жылы Ош өзбек драма театры [[Тажик ССР]]да гастрольда болчу. Гастролдор чоң ийгилик менен өтүү, жамаат [[Тажик ССР]] [[маданият]] [[Министрлик|министрлигинин]] [[Грамота (сыйбарак)|ардак грамотасы]] менен сыйланды жана театрдын жетектөөчү артисти [[Дилдорбек Рахмонов]]дун ойногон ролдору жогору бааланды. 11-17 июль [[1967]] жылы [[Москва]]да [[Кыргызстан]]дын [[маданият]] жана [[искусство]] Кундорундо катышкан. 4-14 сентябрь [[1969]] жылы [[Өзбек ССР]]да кыргыз адабияты жана искусство декадасында катышкан. 2-10 апрель [[1970]] жылы В.И. [[Ленин]] 100 жылдыгына арналган [[СССР]] элдеринин [[искусство]] майрамында катышкан<ref>[http://www.onteatr.ru/aktery/rakhmonov-zhurakhon-rakhmonberdievich <small>Cоветские актеры кино и театра мужчины</small>]</ref>.
 
Театрдын жетектөөчү актёру [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]] [[кыргыз тили]]н мыкты билгени учун, ал [[Султан Ибраимов|С. Ибраимов]] атындагы [[Ош кыргыз академиялык драма театры]] (24 ноябрь [[1972]] жылы уюшулган, [[1974]] жылы курулдукурулган) ачылганга чейин кыргыз улуттук жазуучулардын классикалык жана заманбап чыгармаларын пропагандалады жана театр сахнасында коюуда активдүү катышкан. Ал кыргыз авторлорунун чыгармаларын аткарууда ролдорду нукура [[кыргыз тили]]нде ойноду. [[1957]] жылы ал [[Кыргыз ССР]]ынын [[маданият]] [[Министрлик|министрлигинин]] [[Грамота (сыйбарак)|ардак грамотасы]] менен, ал эми [[1976]] жылы IX [[Беш жылдык пландар|беш жылдык]] ударниги медалы менен сыйланган. [[Ташкент]]те гастролдор бүткөндөн кийин [[маданият]] жана [[искусство]] пропагандалоо жана өнүктүрүү учун кошкон зор салымы үчүн [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]] [[Өзбек ССР]] Жогорку Совети [[Президиум]]унун 5 июль [[1974]] жылдагы №164 [[Жарлык|Жарлыгы]] менен [[Өзбекстан]] эмгек сиңирген [[артист]]и ([[медаль]] № 877) ардак наам менен сыйланды<ref>[http://archive.is/nTnwH <small>Актёрская династия</small>]</ref>. [[Кыргызстан]] [[тарых]]ында эки [[артист]] гана бул ардактуу наам менен сыйланышкан.
 
С.М. Киров атындагы Ош театры [[1992]] жылы Бабур атындагы өзбек музыкалуу-драма театры болуп атын озгортту.
68-сап:
[[2006]] жылы [[Кыргыз Республикасы]]нын [[маданият]] жана маалымат [[Министрлик|министрлигинин]] чечими менен театрга "Мамлекеттик театр" макамы берилди.
 
29 ноябрь [[2014]] жылы [[Борбордук Азия]]ны байыркы театрынын 95 жылдык юбилейине арналган театрализацияланган [[концерт]] болдукоюлду. [[20182020]] жылы театр өзунун кылымдык юбилейин белгилөө тоюн өткөрөт<ref>[http://www.nlkg.kg/ru/projects/little-kirghizstan/teatru-babura-skoro-100-let <small>Театру Бабура скоро 100 лет</small>]</ref>.
 
== [[“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы]]дан көчурмө ==
'''Бабур атындагы Ош Мамлекеттик академик өзбек музыкалуу драма театры''' алгач ([[1919]]-жылдан) өз демилгелүү драма ийрими болуп, [[1932]]-ж. профессионал музыкалуу драма театры катары Ош шаарында уюшулган. Театр [[1929]]–[[1934]]-ж. А. Орозбековдун, [[1934]]–[[1992]]-ж. С.М. Кировдун ысмын алып жүргөн, [[1992]]-жылдан [[Бабур Захиреддин Мухаммад|Бабур]]дун атында. Театр концерт программасы менен бирге драма жана музыкалуу драма спектаклдерин коёт. [[1934]]-ж. концерттик программа менен [[Москва]], [[Ленинград]] шаарында гастролдо болгон. Койгон белгилүү спектаклдери: К. Яшен, «Эки коммунист» ([[1933]]); Г. Зафари, «Халима» ([[1933]]); К. Гоцци, «Турандот каныша», Н. Гоголь «Текшерүүчү» ([[1934]]); Ж. Турусбеков, «Ажал ордуна» ([[1936]]); Хамза, «Бай жана батрак» ([[1939]]), «Майсаранын жоруктары» ([[1941]]); И. Акрамов, «Адолат» ([[1950]], [[1975]]); Г. Гулам, «Ташбалта ашык» ([[1960]], [[1974]]); К. Маликов, «Бийик жерде» ([[1960]]); К. Жантөшев, «Тоо бүркүтү» ([[1965]]), Ч. Айтматов, «Саманчынын жолу» ([[1966]]); А. Рахмат, «Абдулла Набиев» ([[1967]]); [[Рашидов Шараф Рашидович|Ш. Рашидов]], «Кубаттуу толкун» ([[1969]]); А. Абдугафуров, «Ач көздүк» ([[1972]]); Т. Абдумомунов, «Ашырбай» ([[1974]]); Н. Байтемиров, «Уркуя» ([[1977]]) ж. б. Алгачкы артисттери: [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]], Бекназар Назаров, [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]], [[Тарак, Абдулла Файзулла|Абдулла тарок Файзуллаев]], [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]], [[Моминова, Разияхан|Разия Муминова]], [[Маидова, Лайлихан|Лайлихан Маидова]] ж. б. Режиссёрлору: Ф.А. Литвинская, С. Юлдашев, Э. Мурадов, С. Умаров, сүрөтчүсү Т. Сафаров, дирижёру Т. Арифхожаев. Театрда Кыргыз ССР эл артисти [[Салиева, Турсунхан|Турсунхон Солиева]], Кыргыз ССР эмгек сиңирген артисттери [[Рахмонов Журахон|Ж. Рахмонов]], Х. Хасанов, Т. Урунова ж. б. иштеген.
 
[[2004]] жылы Бабур атындагы Ош областтык өзбек музыкалуу-драма театрына «академиялык» деген статус берилди<ref>[http://cbd.minjust.gov.kg/act/view/ky-kg/39812?cl=ky-kg <small>Кыргызстан Президентинин Жарлыгы №354 от 14.10.2004 жыл</small>]</ref>.
 
== Театр артисттерин эс-тутумуэскерүү ==
[[Жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары]]нын чечимдери менен [[Ош облусу]]нун көчөлөрүнүн театрынынтеатрдын артисттерин ысымдарын ыйгаруу аркылуу белгилөө болгонбекемделген.
* Театр негиздөөчүсү [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] урматына [[Ош облусу]], [[Кара-Суу району]]нун, [[Кызыл-Кыштак, Кара-Суу району|Кызыл-Кыштак айылынын]] Беш-Капа участкасы жаңы конуштарын үч көчөсү анын ысмы менен аталган.<ref>[https://ru.wikinews.org/wiki/Увековечена_память_выдающегося_деятеля_культуры_Кыргызстана_Уринбоя_Рахмонова Увековечена память выдающегося деятеля культуры Кыргызстана Уринбоя Рахмонова]</ref>
* Театр негиздөөчүлөрүнөн бири Журахон Зайнобиддинов урматына [[Ош шаары]]нын борбордук көчөлөрүнүн бири анын ысмы менен аталып, бирок 2013-жылы ал көчөгө башка адамдын аты коюлган.<ref>[https://paruskg.info/glavnaya/77085-77085.html Улица Зайнабидинова переименована]</ref>
* [[Кыргыз Республикасынын эл артисти|Кыргызстан эл артисттери]] [[Моминова, Разияхан|Розияхон Муминова]], [[Нематов, Нематжан|Нематжон Нематов]] жана [[Маидова, Лайлихан|Лайлихон Моидова]] урматына [[Ош шаары]]нда көчөлөрү алардын аттары коюлган.
* 1977 жылы Ош шаардык аткаруучуаткаруу комитетинин төрагасы жана Ош облустук маданият башкармалагы Республиканын эмгек сиңирген артисти [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]] өлгөндөн кийин анын урматына [[Ош шаары]]нын Алебастрова көчөсүнө атын берүү демилгеси менен чыкканчыгышкан.
 
== Театрдын негиздөөчүлөрү ==
92-сап:
# А. Саидов
# [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] ([[1927]] жылдан)
# [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]] ([[1937]] жылдан)
 
== [[Театр]] [[артист]]тери ==
110-сап:
# [[:uz:Kifoyat Muslimova|Кифоят Муслимова]]<ref>[http://istoriya-teatra.ru/theatre/item/f00/s06/e0006876/index.shtml Кифоят Муслимова]</ref><ref>[http://www.samteatr.uz/ru/actors/view/Кифоят+Муслимова Кифоят Муслимова]</ref><ref>[https://qomus.info/encyclopedia/cat-m/muslimova-uz/ Кифоят Муслимова]</ref>
# [http://archive.li/P6PHZ Ёркиной Хотамова]
 
=== [[Өзбекстан]] эмгек сиңирген [[артист]]тери ===
# [[Рахмонов Журахон|Журахон Рахмонов]] (5 июль [[1974]] жыл)
# Шавкат Дадажонов (5 июль [[1974]] жыл)
 
=== [[Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген артисти|Кыргызстан эмгек сиңирген артисттери]] ===
# Саримсок Каримов
Line 719 ⟶ 721:
| 2017 || Тайны зеркала || Кўзгу сири|| [[:kk:Рахымжан Отарбаев|Р. Отарбаев]]
|-
| 2017 || [[:ru:Ричард III (пьеса)|Ричард III]] || Ричард III || [[:ru:Шекспир, Уильям|Уильям Шекспир]]
|-
| 2017 || Зумрад и Киммат || Зумрад ва Қиммат|| Узбекская народная сказка
Line 728 ⟶ 730:
|-
| 2018 || Дураки || Жиннилар || Иранская народная сказка
|-
| 2019 || [[:ru:Король Лир]] || Қирол Лир || [[Уильям Шекспир]]
|-
| 2020 || Корона || Тож || [[Раев Султан Акимович|Султан Раев]]
|-
| 2020 || К старухе пришла прачка || Кир ювувчи кампирнинг олдига келди || Мукаддас Мамадалиева
|-
| 2020 || Крик аистов || Лайлакларнинг йиғиси || [[Раев Султан Акимович|Султан Раев]]
|-
|}
Line 796 ⟶ 806:
# [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] ([[1914]]-[[1932]] жылдары)
# Болта Махмудов ([[1941]] жылга чейин)
# [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] ([[19411942]]-[[1949]] жылдары)
# Гуломжон Исроилов
# Фаина Анатольевна Литвинская ([[1957]]-[[1967]] жылдары)
Line 813 ⟶ 823:
# [[Мадазимов Рахмонберди|Рахмонберди Мадазимов]] ( [[1914]]-[[1932]] жылдары)
# Болта Махмудов ([[1941]] жылга чейин)
# С. Григорьян ([[1941]]-[[1942]] жылдары)
# [[Рахмонов Уринбой|Уринбой Рахмонов]] ([[19411942]]-[[1949]] жылдары)
# Зиёйдин Камолов ([[2016]]-[[2018]] жылдары)
# Равшан Турсунов [[2018]] жылдан.
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Бабур_атындагы_Ош_Мамлекеттик_Академиялык_өзбек_музыкалуу_драма_театры" булагынан алынды