Григорий жылсанагы: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Кайра 357943 жокко 146.198.73.114 (сюзюу) Белги: Жокко чыгаруу |
Ksc~ruwiki (талкуу | салымы) отмена вандализма |
||
1-сап:
{{mergeto|Григориан календары}}
[[Файл:Gregorianscher Kalender Petersdom.jpg|thumb|300px|right|Григорий жылсанагынын киргизилиши. Рим папасы [[Григорий XIII|Григорий XIIIнүн]] Рим шаарындагы Ыйык Петр сыйынуу жайындагы мүрзөсүндө чегилген барельеф.]]
Line 4 ⟶ 5:
Григорий жылсанагы (аны кыргызча “григориандык календар” деп да белгилешчү) алгачкы жолу Рим папасы Григорий XIII тарабынан католиктер негизги калк болгон өлкөлөрдө 1582-жылдын 4-октябрында мурдагы Юлий жылсанагынын (юлиандык календардын) ордуна киргизилген. 1582-жылы 4-октябрдан кийинки күндү дароо 15-октябр деп жарыялашкан.
== Григорий жылсанагынын түзүлүшү ==
15-сап:
Айтмакчы, эски тарыхый даталар 1582-жылдын 4-октябрына чейинки учур үчүн [[Юлий жылсанагы|Юлий жылсанагына]] ылайык гана жазылат, ал эми бул датадан кийин болсо – Григорий жылсанагына өткөн калктар атайын жадыбал аркылуу датаны жаңы жылсанакка алмаштырып алышат.
== Кыскача тарыхый таржымакалы ==
Line 67 ⟶ 66:
|}
== Мүчөлдүк жыл санактын кыскача таржымакалы ==
Дүйнө элдеринин оригиналдуу жана атаандаш жыл санак системаларынын бири – [[Евразия|Евразиянын]] чыгышындагы кыргыз, түрк, монгол, тибет, кытай ж.б. чыгыш элдеринде колдонулуп келген он эки жаныбардын атына негизделген мүчөлдүк жыл санак системасы.
Line 84 ⟶ 80:
===[[Мүчөл|Мүчөлдү]] түзө турган жалпы жыл аталыштары===
Жыл сүрүүнүн 12 жылдык циклинин биринчи жылы “чычкан”, экинчиси “уй”, үчүнчүсү “барс”, төртүнчүсү “коён”, бешинчиси “улуу” (кытайча “лу” – “ажыдаар”), алтынчысы
== Кыскача адабият тизмеси ==
* Календарь // Кыргыз Совет Энциклопедиясы / Башкы редактор Б.Ө.Орузбаева. – Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы, 1978. – Том 3. Ирик – Лактар. – Б. 92.
* Кыргыздар. Он томдук жыйнак / Түзүүчүлөр Кеңеш Жусупов, Каныбек Иманалиев. - Бишкек: Учкун, 2004. - Т. 1-10. - ISBN 9967-413-89-1.
* Кыргыздар. Он төрт томдук жыйнак / Түзүүчүлөр Кеңеш Жусупов, Каныбек Иманалиев. - Бишкек: Бийиктик, 2011. - Т. 1-14. - ISBN 978-9967-13-792-9. (Китептин жарыкка чыгышына демөөрчү: Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаты Карганбек Самаков. <br> * Кыргыздардын улуттук маданияты: Тарых. Маданият. Мурас. Салт-нарк. Боордоштордун маданияты / Түз.: К.Жусупов, Ж.Бакашова, К.Иманалиев, М.К.Өмүрбай уулу; Редактору академик Абдыганы Эркебаев. - Б.: 2012. - 972 б. - ISBN 978-9967-26-570-7.
* Чоротегин Т.К. Махмуд Кашгари (Барскани) жана анын “Дивану лугати-т-турк” сөз жыйнагы: (1072-1077). Жооптуу редактор Өмүркул Караев. – Бишкек: Кыргызстан, 1997. – 169 бет, сүрөт, карта. - (ISBN 5-655-01222-7)
* Чоротегин Т.К., Молдокасымов К.С. Кыргыздардын жана Кыргызстандын кыскача тарыхы: (Байыркы замандан тартып бүгүнкү күнгө чейин): Тарыхты окуп үйрөнүүчүлөр үчүн. – Бишкек, 2000. – ISBN 9967-00-001-5). – 160 стр.
* Урстанбеков Б.У., Чороев Т.К. Кыргыз тарыхы: Кыскача энциклопедиялык сөздүк. – Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы. 1990. – 288 бет. – (История Киргизии: Краткий энциклопедический словарь). – (В со-авторстве с кандидатом исторических наук, доцентом Бейше Урстанбековым). – (ISBN 5-89750-028-2)
* Кыргыз тарыхы: Энциклопедия / Жооптуу редактор А.Асанканов. – Бишкек: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2003. – 464 б.: сүрөт. – ISBN 5-89750-150-5.
== Интернеттеги шилтемелер ==
* http://www.azattyk.org/content/kyrgyz_term_study_forum_soz_taanuu_sherinesi/2303052.html
* http://www.radio.manas.kg/index.php?option=com_k2&view=item&id=205%3A%D0%B6%D0%B0%D2%A3%D1%8B-2013-%D0%B6%D1%8B%D0%BB-%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D0%BD-%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D1%8B&Itemid=161&lang=en
* [http://ulin.ru/newspaper/new-year.htm| Жаңы жылдык гезит]
* [http://direct-time.com/index.php?id=12 Перевод дат григорианского календаря в другие календари]
* [http://calendar.x0.ru/systems/grigorian Григорианский календарь]
Line 114 ⟶ 104:
* [http://calendar.x0.ru/system12.htm Из истории календарных реформ в СССР]
* [http://www.bluewaterarts.com/calendar/NewInterGravissimas.htm Эң маанилүүлөрдүн ичинен - Inter Gravissimas]
[[Категория:
[[Категория:Майрамдар]]
| |||