Клеменц Дмитрий Александрович: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Белги: 2017 source edit |
мNo edit summary Белги: 2017 source edit |
||
1-сап:
'''Дмитрий Александрович Клеменц''' (1847-1914), [[орус]] [[Этнограф|этнографы]], чыгыш таануучу, революционер, народниктер кыймылынын жигердүү уюштуруучусу жана катышуучусу болгондугу белгилүү. Түштүк Сибирь аймагы жана анда жашаган элдердин этнографиясын, каада-салт, үрп-адатын изилдеген, Сибирдеги музей тштерин уюштурууга зор салым кошкон окумуштуу. <br>
==Кыскача өмүр таржымакалы ==
Д.А.Клеменц Самара губерниясындагы Горяинове кыштагында айыл кызматкеринин үйүндө туулган. <br>
Оболу, Самара андан соң 1-Казань гимназиясынан билим алган. <br>
Жогорку билимди Казань жана Санкт-Петербург университеттеринен физика-математика факультетинен алган, саясий ишке аралашып жүрүп, окуусун таштоого туура келген. Народниктердин курамына кирген Д.А.Клеменц “чайковчулар” коомуна кирип, жумушчулардын арасында саясий иштерди жүргүзгөн, элге барган (орусча – хождение в народ). <br>
1873-1880 жж. бир катар уюмдарда иштеп, народниктик газета-журналдарда иштеген, камакка алынып, чет өлкөдө бир катар жылдар калган. <br>
1879-ж. Петропавловск чебине камалган народник Д.А.Клеменцти эки жылдан соң Якутияга сүргүнгө айдашат. Жолдо катуу ооруп калган Д.А.Клеменцти Красноярскиге калтырышкан эле. <br>
Алты ай дарылгангандан соң Енисей губерниясынын Минусинск шаарчасында сүргүн жылдарын өткөрүүгө уруксат алган. <br>
Минусинскиде жергиликтүү крайлык музейди негиздөөчү, ботаник жана меценат Н.М.Мартьянов менен таанышып калат. <br>
Ал аймактын жана енисей кыргыздарынын артефактары сакталган музейдин негиздөөчүсү Н.М.Мартьянов Д.А.Клеменцке зор таасирин тийгизген. Ал музейдин экспонаттарын системага салууга, экспедицияларды уюштурууга катышат. <br>
Ал энесай кыргыздарынын урпактары болгон хакастардын этнографиялык топторунун арасында изилдөөлөрдү жүргүзгөн.<br>
1883-ж. Д.А.Клеменц Том жана Абакан дарыяларынын жогорку агымдарындагы Чыгыш Алтай жана Батыш Саяндардын чектешкен жерлерине сейин изилдөөлөрдү жүргүзөт. <br>
Ал кийнки жылдарда Абакан жана Мрассуга, Телес көлүнө, Батыш Саяндарга жана Алтайга экспедицияларды уюштурган. Анын негизинде «Древности Минусинского музея. Памятники металлических эпох» (Томск, 1886)» аттуу эмгекти жарыкка чыгарат. <br>
Москва географиялык коомунун мүчөсү болуп калат. Д.А.Клеменц Сибирде 15 жыл калат да, аймактын калкынын антропология жана этнографиясын изилдейт, Монголиянын аймактарында да илимий сапар менен болот. <br>
Д.А.Клеменц [[Тыва Республикасы|Тувадагы]] Тере-Хөл көлүндөгү байыркы кыргыздарга (айрым изилдөөчүлөр уйгурларга таандык деп айтышат) таандык Пор-Бажын чебин ачкан. Анын географиялык ачылыштары ИРГОнун сандарына жарыяланып турган. <br>
Д.А.Клеменц Минусинск, Ачинск, [[Красноярск]], Томск, Кяхта, Якутскидеги музейлердин ачылышына катышып, жаодамын берген. <br>
1902-ж. Санк-Петербургга келген окумуштуу Академиялык этнографиялык Музейдин сактоочусу кызматына орношот. <br>
Д.А.Клеменцти замандаштары жана жолдоштору өтө жогорку эрудициялуу, билимдүү, кең пейил, жолдошторуна жана адамдарга өз жардамын аябаган атуул, окумуштуу жана инсан катары эскеришкен. <br>
[[Чыгыш таануучу]] жана этнограф Д.А.Клеменц 1914-ж. дүйнөдөн кайткан. <br>
==Эмгектери==
| |||