Кыргыз Ала-Тоо: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary |
|||
1-сап:
{| class="toccolours" style="float:right; margin:0 0 0.5em 1em; width:20em; clear:right;"
|-
|colspan=2 style="text-align:center; color:blak" | '''Кыргыз Ала-
|-
|align="center" bgcolor="sky blue" colspan=2 style="font-size: small" |'''Жалпы маалымат'''
14-сап:
|}
'''Кыргыз Ала-
==Кеңири маалымат ==
[[File:Images8768787.jpg|250px|thumb|left|Кыргыз Ала-
Кыргыз Ала-Тоосунун чыгыш тарабында чокулары 4000 мден жогору.
28-сап:
Бийик тоолорго (2500 мден жогору) байыркы мөңгүлөрдүн издери жана азыркы мөңгүлөр, цирктер, төрлөр, тепши сымал капчыгайлар, аскалуу зоолор, орто бийиктеги тоолорго (2000-3000 м) кенен капчыгайлар, кууш кырлар, жапыз тоолорго тегизделген денудациялык жондор, шиленди толгон таманы кенен өрөөндөр мүнөздүү. Чыгыш бөлүгүндө чакан тектон. ойдуңдар (Желаргы, Окторкой, Көк-Жар-Суу жана башка) кездешет. Адырлары кокту-колоттуу, жондору жайык чоң дарыя өрөөндөрү менен айрым бөлтөктөргө бөлүнүп турат.
Кыргыз Ала-
Ысык-Ата менен Аламүдүн минералдуу арашан сууларынын базасында дарылоо мекемелери иштейт. Ак-Суу (Жар-Таш) минералдуу суусу ичүү үчүн өнөр жайда чыгарылат. Климаты мелүүн континенттик, бийиктик боюнча өзгөрөт. Январдын орточо температурасы -4...-5°Сден (тоо этегинде)-20...-25°Сге чейин (4000-4500 м бийикте), июлдуку 20-23°Сден(тоо этегинде) 0-5°Сге чейин (кыр бөлүгүндө).
34-сап:
Жылдык жаан-чачын этектеринде 300-400 мм, кырына жакын 800-1000 мм. Кыргыз Ала-Тоосунда (голоцендик) жалпы аянты 520 км<sup>2</sup>ге жеткен 582 мөңгү бар. Анын 483 (жалпы аянты 471 км<sup>2</sup>) түндүк капталында, 99 (49 км<sup>2</sup>) түштүгүндө. Көбү борбордук бөлүгүндө (Кара-Балтадан Шамшыга чейинки аралыктагы мөңгүлөрдүн жалпы аянты 300 км<sup>2</sup>ге жетет).
[[File:Images222.jpg|thumb|Кыргыз Ала-
Ири мөңгүлөрү: Топ-Карагай (аянты 6,4 км<sup>2</sup>), Кең-Төр (10,0 км<sup>2</sup>), Голубин (9,4 км<sup>2</sup>), Туюк (8,5 км<sup>2</sup>), Чоң-Төр (6,1 км<sup>2</sup>). Кар чегинин бийиктиги 3750-4100 м. Суулары Чүй, Нарын жана Талас дарыясынын алабына таандык. Ири суулары түндүк капталында: Ысык-Ата (жылдык орточо чыгымы 7,2 м<sup>3</sup>/сек), Аламүдүн (6,3 м<sup>3</sup>/сек), Кара-Балта (5,3 м<sup>3</sup>/сек), Сокулук (5,2 м<sup>3</sup>/сек) жана башка; түштүк капталында: Каракол (чыгыш; 4,8 м<sup>3</sup>/сек), Көкөмерен, Суусамыр жана Караколдун (Таластын алабы) куймалары. Булар мөңгү жана кар сууларынан куралат. Апрель — май айларында кирип, август-сентябрда тартыла баштайт. Кыргыз Ала-Тоосунун топурак жана өсүмдүктөрү бийиктик боюнча өзгөрөт.
|