Климат: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
4-сап:
Окумуштуулар климаттын бир нече ондогон жылдар аралыгындагы абалын белгилөө үчүн «климаттык ченем» деген түшүнүктү киргизишкен. Эл аралык метеорологиялык уюмдун аныктамасы боюнча 30 жыл — бул климатты аныктоо үчүн тийиштүү пайдаланылган убакыт.
 
Ээлеген аймагы бооюнча макроклимат, мезоклимат, [[микроклимат]], аба ырайынын мүнөзүнө карай ысык, мелүүн, суук, континенттик, деңиздик, тоо, уюлдук жана башка климаттарга ажыратылат. Климат табияттын бир компоненти болуу менен ал суу режимине, [[Топурак|топуракка]], [[Өсүмдүктөр|өсүмдүк]] жана [[жаныбарлар]] дүйнөсүнө, ошондой эле адамдын ден соолугуна, турмуш тиричилигине жана чарбасына таасирин тийгизет.
Климат жаратуучу факторлор:
 
* жер бетине күндүн нур агымынын тийүүсү;
* негизги катмарынын орографикалык өзгөчөлүктөрү (аймактын рельефи);
* атмосферанын жалпы айлануусу<ref>https://www.landuse-ca.org/wp-content/uploads/2019/06/2018-05-29_Klimatphenol_CAMP_KG.pdf</ref>.
 
== Этимология ==
Line 36 ⟶ 32:
=== Алисов боюнча ===
[[Файл:Климат (Алисовдун классификациясы боюнча).svg|thumb|Алисов боюнча климаттын классификациясы]]
Советтик климатолог Алисов Борис Петровичтин (1891-1972) классификациясы боюнча катардардагы климаттык алкактары бар: [[Уюлдук климат|уюлдук]], субуюлдук, [[Мелүүн климат|мелүүн]], субэкватордук, [[Экватордук климат|экватордук]], субтропикалык, тропикалык. Ээлеген аймагы бооюнча макроклимат, мезоклимат, [[микроклимат]], аба ырайынын мүнөзүнө карай ысык, мелүүн, суук, континенттик, деңиздик, тоо, уюлдук жана башка климаттарга ажыратылат. Климат табияттын бир компоненти болуу менен ал суу режимине, [[Топурак|топуракка]], [[Өсүмдүктөр|өсүмдүк]] жана [[жаныбарлар]] дүйнөсүнө, ошондой эле адамдын ден соолугуна, турмуш тиричилигине жана чарбасына таасирин тийгизет.
 
[[Кыргызстан|Кыргызстандын]] аймагы мелүүн климаттык алкактын чөл зонасынан орун алган; жалпысынан [[континенттик климат]] үстөмдүк кылат; Кыргызстан тоолуу болгондуктан ага климаттык бийиктик боюнча өзгөрүүсү да мүнөздүү.
=== Кёппен боюнча ===
[[Файл:Koppen-Geiger Map World present.svg|thumb|Кёппен боюнча климаттын классификациясы]]
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Климат" булагынан алынды