Параллакс: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
No edit summary
5-сап:
 
Параллакс: [[суткалык параллакс]], [[кыймылдык параллакс]], [[жылдык параллакс]]ка айырмаланат.
 
==Суткалык параллакс==
'''Суткалык параллакс''' – чокусу жылдыздын борборуна, ал эми жактары Жердин борборуна жана жер бетиндеги байкоо чекитине багытталган бурч; ал [[күн системасы]]ндагы телолор үчүн гана белгилүү чоңдукка ээ. Суткалык параллакс Жылдыздардын [[зенит]] аралыгына көзкаранды жана сутка ичинде өзгөрүп турат. [[Чолпон]], [[Марс]] планеталарына радиолокациялык байкоо жүргүзүү менен Күнгө чейинки аралыкты, башкача айтканда күн параллаксын тактоого мүмкүн болду. Күн параллаксы 8,794га барабар. Күн параллаксына карата Ай үчүн алынган салыштырмалуу орточо бурчу (Айдын горизонталдык же суткалык параллаксы) 51/. Планеталар үчүн I' дан аз. Эң жакын жылдыздар үчүн мындай бурч бар болгону 0 00003.
==Жылдык параллакс ==
'''Жылдык параллакс''' – Жердин [[орбита]] бонча жылдык кыймылы пайдаланылып ченелген бурчтук жылышуунун чоңдугу. Жылдыздын жылдык параллаксы байкоочу күн системасынын борборунан жер орбитасына жылдыздын багытына перпендикуляр которулганда жылдыздын багытынын өзгөрүү бурчу (p) же байкоочу жылдыздан туруп караганда жер орбитасынын көрүү шооласына перпендикуляр жайгашкан чоң жарым огу көрүнгөн бурч. [[Астрономия]]да жылдыздар менен [[Галактика]]лардын аралыктарын ченөө үчүн кабыл алынган негизги бирдик парсек менен жылдык параллакс тыгыз байланышкан. Айрым жакынкы жылдыздардын параллакстары таблицада көрсөтүлгөн.
{| class="wikitable"
|-
! Жылдыз !! Параллакс !! Аралык, пк
|-
| Центаврдын Проксимасы || 0,762 || 1,31
|-
| Центаврдын aсы || 0,751 || 1,33
|-
| Сириус || 0,375 || 2,66
|-
| Процион || 0,288 || 3,48
|-
|}
 
==Колдонулган адабияттар==
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Параллакс" булагынан алынды