Юпитер: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м робот кошту: lez:Юпитер |
м r2.7.2) (робот өзгөрттү: ilo:Hupiter; косметические изменения |
||
21-сап:
|'''Күндү айлануу убактысы''' || 4332,589 күн(11,86 жыл)
|}
'''Юпи́тер''' — [[Күн системасы|Күн системасында]] бешинчи планета. Көөлөмү боюнча эң чоң планета (Күн системасында). <br /><br />
Юпитердин экватордук радиусу 71400 кмге, уюлунун радиусу 66900 кмге барабар. Анын уюлдарынын көбүрөөк кысылганы тартылып алынган сүрөтүнөн
Бул планетанын өтө кысылганын анын өз огунун айланасында өтө тез айланышы менен түшүндүрүүгө болот. Анын экватордук бөлүгүндөгү айлануусу 9 с 50,6 мин жана орто кеңдигиндеги бөлүгүнүн айлануусу 9 с 55,7 минутаны түзөт.
Юпитердин экватордук жана уюлдук бөлүктөрүнүн айлануу ылдамдыктарынын түрдүүчө болушу, ал катуу тело эмес, газ же суюктук түрүндөгү тело экенин түшүндүрөт. Зор планета – Юпитердин атмосферасы негизинен суутек молекуласынан, метан (CH4) жана көп сандаган гелийден турары аныкталган.
Жер [[атмосфера]]сында пайда болуучу өтө кубаттуу куюндар Юпитер атмосферасында андан да күчтүү болот. Юпитер куюнунун өзгөчөлүгү өтө туруктуу болуп, анын жашоо убактысы 100 000 жылды түзөт. Анын бетиндеги кызыл тактын болушу ушул кубулуш менен түшүндүрүлөт.<br />
Кийинки күндөрдө өтө кубаттуу телескоптор аркылуу анын бетине байкоо жүргүзгөндө мындай тактар планетанын бетинин башка бөлүктөрүнөн да орун алгандыгы, бирок алардын өлчөмү бир кыйла кичине болору байкалган.
40-сап:
'''Юпитердин ак тагы''' – туурасы 16 000 кмге жакын аралыкты ээлеген куюн сымал структуралуу түзүлүш. Биринчи жолу «Пионер-10» космос аппараты м-н ачылган. Түзүлүштүн жаратылышы азыркыга чейин толук аныктала элек.
'''Юпитердин чоң кызыл тагы'''. Юпитердин булуттук түзүлүштөрүндө аздыр-көптүр турактуулукка ээ түзүлүштөр жашайт. Алардын бири Чоң кызыл так. Бул түзүлүш планетанын Түш. тропикалык зонасында болжол м-н 22о кеңдикте жайгашкан. Чоң кызыл так узуну 40 000 км, туурасы 13 000 кмге жакын сүйрү форманы ээлейт. Кээде зонанын ак фонунан кызыл өң начар байкалат.<br />
==Колдонулган адабияттар==
Астрономия. Энциклопедиялык окуу куралы, 2004, Бишкек. <br />
''Башкы рекдактор: Ү. Асанов. Жооптуу рекдактор: Э. Мамбетакунов.''
[[Category:Астрономия]]
[[Category:Табият илимдери]]
Line 108 ⟶ 109:
[[ia:Jupiter (planeta)]]
[[id:Yupiter]]
[[ilo:
[[io:Jupitero]]
[[is:Júpíter (reikistjarna)]]
| |||