Эпос: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Created page with "'''Эпос''' ( гр. – сүйлөө, айтуу ) – 1. Көркөм адабияттагы үч түрдүн бири. 2. Фольклордогу эпикалык тү..." |
No edit summary |
||
1-сап:
'''Эпос''' ( гр. – сүйлөө, айтуу )
'''Эпос''' ( гр. – сүйлөө, айтуу ) – 1. Көркөм адабияттагы үч түрдүн бири. 2. Фольклордогу эпикалык түргө кирүүчү ыр формасындагы көлөмдүү чыгармалар.Эпостордо элдин тарыхый турмушу, маданий – социалдык абалы, карым –катнашы, [[үрп –адат]]ы. Келечектен күткөн тилеги кеңири чагылдырылат. Байыркы эпостордо мифологиялык белгилер күчтүү болсо, улам мезгил өткөн сайын эпостор адам турмушунун реалдуу көрүнүштөрүнө жакындап олтурганын байкоого болот. Эпос дүйнөнүн көптөгөн элдерине мүнөздүү болсо да, кыргыз элинде алардын өзгөчө залкар үлгүлөрү бар. Кыргыз эпосторун көлөмүнө, андагы окуялардын камтылышына карап шарттуу түрдө улуу ( чоң ) эпос ( “ [[Манас ]]“) жана кенже ( кичине ) эпостор ( “ Манаска “ салыштырмалуу башка эпостор ) деп экиге бөлөбүз. Ал эми идеясына, окуялардын мүнөзүнө жараша баатырдык турмуштук – социалдык деп эки жикке ажыратылат. Баатырдык эпостордун мазмунун башкы каармандардын сырттан келген баскынчыларга жана ички душмандарга каршы күрөшү түзөт да, элдик баатырдын айланасына элдик идеалдагы бүтүндөй оң сапаттардын баары топтолот. Мындай эпосторго “ Манас “, “ [[Эр Табылды ]]“, “ [[Жаныш – Байыш ]]“, “ [[Курманбек]] “, “[[Шырдакбек ]]“, “ [[Жаңыл Мырза]] “ ж.б. кирет. Турмуштук – социалдык эпостордо эл турмушунун ар кандай жактары – эркин сүйүүгө умтулуусу, эски салтка каршы күрөшү, бийлик талашуулары ж.б. ар түрдүү кырдаалдардагы жашоо – тиричиликке байланышкан окуялары сүрөттөлөт. Кыргыздын ата – бабалары [[урпак]]тарына социалдык – турмуштук мазмундагы: “ [[Саринжи – Бөкөй]] “, “ [[Кедейкан ]]“, "[[Кожожаш ]]“, “ [[Олжобай менен Кишимжан]] “ эпосторун калтырды. Эпостор төкмө акындар же атайын айтуучулар тарабынан искусствонун башка түрлөрүнүн ([[ комуз]], ооз комуз, ар кандай обондор, [[синкретизм]] ) жардамы менен элге жетип турган ( к. Манасчы ) .▼
*1. [[Көркөм адабият|Көркөм адабияттагы]] үч [[адабий түр|түрдүн]] бири.
*2. [[Фольклор|Фольклордогу]] [[эпика|эпикалык]] түргө кирүүчү [[ыр]] формасындагы көлөмдүү чыгармалар.
▲
== Колдонулган адабияттар ==
"Кыргыз адабияты энциклопедиялык окуу куралы". Башкы редактор: Ү. Асанов, жооптуу редактор: А. Акматалиев. Бишкек - 2004
[[Category:Билим берүү]]
[[Category:Адабият таануу]]
[[Category:Адабий түрлөр]]
[[af:Epos]]
[[als:Epik]]
[[ar:ملحمة]]
[[arz:ملحمه]]
[[az:Yomax]]
[[ba:Эпос]]
[[bat-smg:Eps]]
[[be:Эпас]]
[[bg:Епос]]
[[bn:মহাকাব্য]]
[[br:Meurgan]]
[[bs:Epika]]
[[ca:Èpica]]
[[ceb:Epiko]]
[[cs:Epos]]
[[da:Epos]]
[[de:Epos]]
[[dsb:Epika]]
[[el:Έπος]]
[[en:Epic poetry]]
[[eo:Epopeo]]
[[es:Epopeya]]
[[et:Eepos]]
[[fa:حماسه]]
[[fi:Epiikka]]
[[fr:Épopée]]
[[gan:史詩]]
[[he:שירה אפית]]
[[hi:महाकाव्य]]
[[hr:Ep]]
[[hu:Epika]]
[[hy:Էպոս]]
[[ia:Epos]]
[[id:Wiracarita]]
[[io:Epiko]]
[[is:Söguljóð]]
[[it:Poema epico]]
[[ja:叙事詩]]
[[jv:Wiracarita]]
[[ka:ეპოსი]]
[[ko:서사시]]
[[la:Poësis epica]]
[[lb:Epik]]
[[li:Epos]]
[[lt:Epas]]
[[lv:Liroepika]]
[[mk:Епика]]
[[ml:ഇതിഹാസം]]
[[ms:Epik]]
[[myv:Морокерькс]]
[[nl:Epos]]
[[no:Epos]]
[[oc:Epopèia]]
[[pl:Epos]]
[[pt:Épica]]
[[ro:Epopee]]
[[ru:Эпос]]
[[sh:Epika]]
[[simple:Epic poetry]]
[[sk:Epos]]
[[sl:Ep]]
[[sq:Poezia epike]]
[[sr:Епика]]
[[su:Wiracarita]]
[[sv:Epik]]
[[th:มหากาพย์]]
[[tl:Epiko]]
[[tr:Epik şiir]]
[[tt:Эпос]]
[[uk:Героїчний епос]]
[[ur:رزمیہ]]
[[vi:Sử thi]]
[[wa:Epopêye]]
[[war:Siday epiko]]
[[zh:史诗]]
|