Меркурий: нускалардын айырмасы

{| class="toccolours" style="float:right; margin:0 0 0.5em 1em; width:20em; clear:right;"

|-

|-

|align="center" bgcolor="sky blue" colspan=2 style="font-size: small" |'''Жалпы маалымат'''

'''Меркурий''' планетасы - [[Күн системасы|Күн системасындагы]] планета. [[Күн|Күнгө]] эң жакын жайгашкан планета.<br /><br />

Меркурий - [[Күн]]гө жакын турган биринчи планета, ал Айдан бир аз гана чоң, анын орточо тыгыздыгы дээрлик Жердикиндей. Радиолокациялык байкоо жүргүзүүнүн негизинде анын өтө жай кыймылда боло тургандыгы аныкталган. Анын өз огунун айланасында айланышы 58,65 жер суткасын түзүп, Күн айланасында айланышы Т = 88 суткага барабар. Меркурий планетасынын экваторуна күн нуру түшкөн бетинин темп-расы +400°С ден жогору болуп, түнкүсүн ошол эле жердин температурасы –180°С ге чейин төмөндөйт. Анын Күн нуру тийген жеринде коргошун, калай, а тургай цинк металлы да эрип кетет. Ал планетанын бетинде көптөгөн чуңкурчалар (кратерлер) болгондуктан, сүрөтү боюнча Айдын бетинен айырмалоо өтө кыйын. Анын жандоочусу жок.

<br /><br />

Диаметри 4878 км, массасы 3,3х1023 кгга барабар. Күндөн өтө чоң аралыгы 70 млн. км, өтө кичине аралыгы 46 млн. км, орбита тегиздигинин эклиптикага жантайышы 7°, көзгө көрүнгөн альбедосу 0,09. Жерден өтө алысташы 217 млн. км, өтө жакындашы 82 млн. км. Орточо темп-расы 700 Кге, афелийде 550 Кге барабар. Фаза бурчу 0дөн 180°ка өзгөрөт. 1965-ж. радиолокациялык байкоо аркылуу Меркурийдин өз огунун айланасында түз багыт боюнча айланары белгилүү болгон. Айлануу мезгили 58,65 сутга барабар. Меркурийдин өз огунда айлануусунун бурчтук ылдамдыгы орбиталык ылдамдыктын 3/2үн түзөт. Планета [[перигелий]]де болгон анын орбитадагы кыймылынын бурчтук ылдамдыгына дал келет.

''Башкы редактор: Ү. Асанов. Жооптуу редактор: Э. Мамбетакунов''

 

 

[[af:Mercurius]]

[[ht:Mèki (planèt)]]

[[hu:Merkúr]]

[[ia:Mercurio (planeta)]]

[[id:Merkurius]]