Эмчек сүтү
Эмчек сүтү — бала эмизген аялдын эмчеги иштеп чыгаруучу суюктук.
Эмчек сүтү баланын алгачкы айларындагы баалуу тамагы. Анын азык затынын составы ушул жаштагы баланын тамак сиңирүү жана зат алмашуу өзгөчөлүгүнө туура келет. Бала төрөлгөндөн кийинки алгачкы 2—3 күн эмчек коюу, сары түстөгү суюктук — ууз бөлүп чыгарат. Уузда белок жана туз көп болот, ошондой эле май тамчылуу клеткалар да арбын. 2—4 жума өткөндөн кийин кадимки сүт бөлүнө баштайт. Аны микроскоптон караганда май бүртүкчөлөрү бирдей таралганы көрүнөт. Сүттө балага керек бардык азык зат жана витаминдер бар. Андан башка антитело (баланы ар кандай оорулардан коргоочу зат) жана ферменттер болот. Эмчек сүтү уй жана эчкинин сүтүнө караганда жеңил сиңип, баалуу. Эмчек сүтүнүн белогу өтө аш болумдуу, ымыркайдын ичегисинде жеңил сиңирилет. Майы оңой сиңүүчү эмульсия түрүндө болгондуктан, ал толук сиңет. Андагы углеводдор өзүнүн азыктык касиетинен башка ичегиде микробдун өсүшүнө тоскоол болуп, тамак сиңирүүнү жакшыртат. Эмчек сүтүндө, айрыкча кальций жана фосфор туздары жетишерлик болуп, баланын скелетинин калыптануусунда жана өөрчүшүндө мааниси чоң. Эне организмине түшкөн бардык зат эмчек сүтүнө келет. Ошондуктан бала эмизген аял тамактануу режимин толук сакташы керек. Баланы эмизгенден кийин, эмчекте калган сүттү саап таштоо сунуш кылынат, кара Эмчектеги бала.
Артыкчылыктар түзөтүү
Ымыркайлар үчүн эмчек эмизүүнүн артыкчылыктары бар, анын ичинде кокустан ымыркайлардын өлүм синдрому[1] жана интеллектти жогорулатуу,[2] кулак инфекцияларынын орточо азаюу тобокелдиги,[3] суук тийүү жана сасык тумоо[4] балдар лейкемиясынын,[5] диабеттин, астманын жана экземанын, тиштер менен болгон көйгөйлөрдүн бир аз төмөндөшү[6] же чоңдордун семирүү тобокелдиги[7] Ар бир тамактандыруу 30–45 мүнөт созулушу мүмкүн, сүт көбөйгөнчө бала “соруу-жутуу-дем алуу” схемасына үйрөнөт. Бир айга жакын курактагы балдарга бир тамактанууга 90дон 120 мл чейин талап кылынат.[8] Бирок, сүт көбөйгөн сайын, ымыркайдын тамактануусу натыйжалуу боло баштайт, тамактандыруунун узактыгы кыскарышы мүмкүн. Балага канчалык сүт көп берилсе же башка балдарга саалып берилсе, ошончолук сүт көп чыгат.[9][10] Айрым энелер сүттүн чыгуусун көбөйтүүгө аракет кылышат, адатта, пажитник деген өсүмдүктү колдонушат.[11] Эненин сүтүндө күчтүү антителолор жана антитоксиндер бар, бирок антисептикалык касиетке ээ эмес жана тукумсуздукка өбөлгө түзбөйт, СПИД сыяктуу ооруларга жана В тобундагы стрептококк сыяктуу ар кандай бактерияларга дуушар болушу мүмкүн.[12]
Колдонулган адабият түзөтүү
Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы редакциясы. «Ден - соолук» Медициналык энциклопедия. - Ф.:1991, ISBN 5-89750-008-8
Шилтемелер түзөтүү
- ↑ Breastfeeding and reduced risk of sudden infant death syndrome: a meta-analysis. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Breastfeeding Associated With Increased Intelligence, Study Suggests. sciencedaily.com. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Recurrent middle-ear infections in infants: the protective role of maternal breast feeding. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Prevention of Mother-to-Infant Transmission of Influenza during the Postpartum Period. thieme-connect.de. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Breastfeeding: the importance of intervening. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Breastfeeding. jada.ada.org. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Neonatal anthropometrics and correlation to childhood obesity—data from the Danish Children’s Obesity Clinic. link.springer.com. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ How much milk does my baby need?. obaby.org. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Increasing Milk Supply. askdrsears.com. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Breast Milk Production. sutterhealth.org. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Breastfeeding Questions and Answers. verywellfamily.com. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.
- ↑ Breast Milk and the Risk of Cytomegalovirus Infection. nejm.org. Текшерилген күнү 8 -июль (теке) 2023.