Иордан дарыясынын Батыш жээги
Иордан дарыясынын батыш жээги (араб. الضفة al-Difa El-Gharbia, ивр. Йехуда ве-Шомрон, («Иудей жана Самария») abbr. же «Батыш Жээк») - Палестина Араб мамлекети жарым-жартылай тааныган (Газа тилкесинин аймагы менен бирге) эки бөлүгүнүн бири болгон Жакынкы Чыгыштагы аймак. Азыркы учурда Батыш жээктин аймагы үч зонага бөлүнгөн: А зонасы (территориясынын 17,2%) Палестинанын улуттук бийлигинин (ПНА) толук көзөмөлүндө, В зонасы (территориясынын 23,8%) – жарандык аймактарда. PNA көзөмөлү (ПНАнын жарандык бийлиги жана коомдук тартип үчүн PNA жоопкерчилиги), бирок Ысрайылдын аскердик (коопсуздук) көзөмөлүндө, С зонасы (аймактын 59%) - Израилдин толук көзөмөлүндө [1] . А зонасында Бетлехем, Женин, Иерихо, Калкилия, Наблус, Рамалла, Салфит, Тубас, Тулкарм шаарлары, Хеброн аймагынын 80% жана башкалар жайгашкан.
БУУнун Палестинаны бөлүү планына ылайык, Батыш жээктин басымдуу бөлүгү араб мамлекети үчүн дайындалган.
1947-1949-жылдардагы араб-израилдик согуш учурунда Иудея менен Самария 1950- жылы Трансиордания тарабынан ( аннексиялангандан кийин Иордания) оккупацияланып, бир тараптуу аннексияланган, бул аларды Чыгыш жээктен айырмалоо үчүн "Батыш жээк" деп атаган. согушка чейин анын негизги аймагы. Иордания Иордан дарыясынын батыш жээгинин араб тургундарына өз жарандыгын берген, алардын айрымдары азыр да бар, ал эми Трансиордания басып алган аймактагы жөөт тургундары качып кетишкен же Трансиордан тарабынан Израилге куулуп кетишкен. Бир тараптуу аннексия көптөгөн өлкөлөр, анын ичинде Араб Лигасынын көпчүлүк мүчөлөрү тарабынан айыпталган. СССР аннекциянын мыйзамдуулугун тааныган. Эл аралык укук көз карашынан алганда, Батыш Шериа иорданиялык оккупация астында болгон. Бирок, учурда Иордания бул аймакка эч кандай доомат кылбайт жана аны Палестина мамлекетинин аймагы деп эсептейт. 1948-жылдан 1967-жылга чейин БУУ Иорданиянын Батыш жээгин оккупациялоо жана аннексиялоо, жөөттөрдү кууп чыгуу, ондогон синагогаларды жок кылуу жана башкалар сыяктуу аракеттери боюнча эч кандай резолюция кабыл алган эмес.
1967-жылы алты күндүк согуш учурунда Батыш жээк Израил тарабынан оккупацияланган. 1995- жылдан бери Израил менен Палестинаны боштондукка чыгаруу уюмунун (ПЛО) ортосунда 2-Осло келишимине (Осло-2) кол коюлгандан кийин, Иордан дарыясынын батыш жээгинин айрым бөлүктөрүн Палестинанын улуттук башкаруу органы (ПУБО) көзөмөлдөп келет. келишимдер.
БУУнун Коопсуздук Кеңешинин көз карашы боюнча Батыш Жээктин аймагы Израилдин оккупациясында. Израилдин көз карашы боюнча, ал “Батыш жээкке укугу бар” жана аны сүйлөшүүлөр аяктаганга чейин талаштуу аймак деп эсептейт. Алты күндүк согуштан кийин Израил батыш жээгинде Израилдин жарандары жашаган конуштарды түзө баштады. БУУнун Коопсуздук Кеңеши мындай конуштарды түзүүнү эл аралык укукка каршы келет деп эсептейт жана Израилден аларды түзбөөнү талап кылды, Израил буга макул эмес (кара. «Аймактын укуктук абалы» бөлүмү). Ошол эле учурда Израил эч качан Батыш жээктин ( Чыгыш Иерусалимден башкасы) аймагын аннексиялоону жарыялаган эмес жана ал көзөмөлдөбөгөн аймактардагы жарандардын укуктарынын сакталышы үчүн жооптуу боло албасын билдирген [2] .
Батыш жээктин аянты, Чыгыш Иерусалимди кошкондо, 5640 чарчы километрди түзөт, бул Израилдин аймагынын 27,1% (1949-ж. чектеринде) же 25,5% (аннексияланган аянттарды эске алуу менен).
Расмий маалыматтар боюнча, Батыш Шерианын калкы ( Чыгыш Иерусалимди кошкондо) 2014-жылга карата 2 790 331 адамды түзөт,АКШнын ЦРУнун 2014-жылдын июлуна карата маалыматы боюнча - 2 731 052 адам (анын ичинде арабдар - 83% же болжол менен 2 267 миллион адам жана Еврейлер - 17% же 464 миңге жакын адам).
Негизги тарыхый окуялар түзөтүү
- Биздин заманга чейинки XIII кылымга чейин. NS. Иордан дарыясынын батыш жээгинде ар кандай канаан элдеринин бир нече шаар-мамлекеттери болгон.
- Биздин заманга чейинки XIII-XII кылымдарда. NS. бул жерлер жүйүт уруулары тарабынан басып алынган жана ошондон бери Ысрайыл жеринин бир бөлүгү болуп калган. Жүйүт уруусу (еврей терминологиясында – Йехуда уруусу) болгон аймакка «Иудей» деген аталыш берилген.
- Биздин заманга чейинки XI кылымда. NS. бул аянт бириккен Израил падышачылыгынын бир бөлүгү болуп калды, анын борбору адегенде Хеброн шаары болгон, андан кийин Иерусалим болгон.
- Б.з.ч. 10-кылымда Израилдин Бириккен королдугу кулагандан кийин. NS. анын мурунку аймагында эки падышалык түзүлгөн - Жүйүт жана Ысрайыл. Израилдин падышалары өздөрүнүн падышачылыгынын жаңы борборун негиздешкен - г. Самария ( ивр. Жаңы борборго чектеш аймак Самария деп аталып калган.
- Жүйүттөрдүн мамлекеттүүлүгү Рим империясы тарабынан биздин замандын 2-кылымында император Адриандын тушунда талкаланган. NS. Бар Кохба көтөрүлүшүнөн кийин. Израилдин жерин римдиктер Палестина провинциясы деп өзгөртүп, чет өлкөдөн келген баскынчылардын еврей атына шайкеш келген ( Филиштиликтер, ивр. мурун ал жерде жашаган.
- Кийинки 18 кылымда бул аймак кезектешип Рим империясынын (395-жылга чейин), Византия империясынын (395-614 жана 625-638), Араб халифатынын (614-625 жана 638-1099) , кресттүүлөрдүн ээликтеринин курамында болгон. (1099-1187 жана 1189-1291), Египет (1187-1189), Монгол империясы жана Khorezmians (1244-1263), Египет ( Mamluks ) (1263-1516), Осмон империясы (1516-1917) жана Улуу Британиянын Мандат (1917-1948) ).
Заманбап тарых түзөтүү
Территория, аннексированная Израилем Зона A: Под палестинским военным и гражданским контролем Зона B: Под израильско-палестинским военным и палестинским гражданским контролем Зона C: Под израильским военным и гражданским контролем
- БУУнун 1947-жылдагы Палестинаны бөлүү планына ылайык, Батыш Шерианын дээрлик бүт аймагы р. Иордания Палестина Араб мамлекетинин, ал эми калгандары ( Иерусалим, Бетлехем жана алардын айланасы) БУУнун көзөмөлүндөгү анклавга айланат.
- Натыйжада 1947-1949 Араб-Израил согуш аймагында Жүйүт аймагында жана Самарияда, басып-жылы апрелде болгон 1950 алар бир тараптуу басып алынган Иордан ( Иордандын кийин кошуу үчүн аларга аты "Батыш Банк" берген), согушка чейин анын негизги аймагы болгон чыгыш жээгинен айырмалоо үчүн. Иордания Иордан дарыясынын батыш жээгинин тургундарына өзүнүн жарандыгын берди, алардын айрымдары ушул күнгө чейин аны сактап келет. Трансиордания басып алган территориядагы жөөт конуштарынын жашоочулары качып кетишкен же Трансиордания Израилге кууп жиберишкен. 1953-жылы падыша Хусейн Чыгыш Иерусалимди падышалыктын кошумча борбору жана Иорданиянын бөлүнгүс бөлүгү деп жарыялаган. Бирок, Улуу Британия менен Пакистан гана дүйнөнүн бардык өлкөлөрүнөн бир тараптуу аннексияны тааныган ; Көптөгөн өлкөлөр, анын ичинде Араб мамлекеттеринин лигасынын көпчүлүк мүчөлөрү муну айыпташты. Эл аралык укук жагынан Батыш Шериа Иорданиянын оккупациясында болгон .
- 1954-жылы Иордания 1948- жылдын 15-майына чейин Палестинанын жарандыгын алган жана 1949- жылдын декабрынан 1954- жылдын февралына чейин Иорданияда туруктуу жашаган бардык адамдарга (еврейлерден башка) жарандык укук берген мыйзамды кабыл алган.
- Алты күндүк согуш учурунда (1967) Батыш жээк Израил тарабынан оккупацияланган жана андан бери расмий түрдө анын аскерий көзөмөлүндө болгон.
- 1988-жылы Иордания келечектеги Палестина мамлекетинин пайдасына Иордан дарыясынын батыш жээгине болгон дооматтарынан баш тарткан [3] Иордания 1994- жылы Израил менен тынчтык келишимине кол койгондо Батыш Жээктен баш тартканын тастыктаган [4] [5] . Ошол эле учурда дарыянын батыш жээгинин аймагынан Иорданиянын баш тартуусу. Иордания (анын ичинде Чыгыш Иерусалим) оккупация мезгилинде бул аймакка болгон укуктарын тааныбагандыктан да, Израил менен Иорданиянын ортосундагы тынчтык келишимин (1994-ж.) сактабагандыктан да эч кимдин пайдасына эч кандай юридикалык күчкө ээ эмес., анын 3-главасында мамлекеттердин ортосундагы чек аралар Израилдин согуштук контролдугуна берилген учурда болгон территориянын статусунун езгерулушун эсепке албастан Британиянын мандаты мезгилинде болгон чек араларга туура келиши керек деп таанылган. 1967-жылы [4] .
- 1993-жылы Израил менен Палестинаны боштондукка чыгаруу уюмунун ортосунда Осло тынчтык келишимине кол коюлуп, натыйжада 1994-жылдын 4-майында Палестина бийлиги түзүлгөн. Бир катар жылдар бою [ тактоо ] Батыш жээктин 17% аймагы жарандык жана полициялык көзөмөлгө, дагы 24% жарандык көзөмөлгө гана берилген. Батыш жээктин 59% Ысрайылдын аскерий жана жарандык көзөмөлүндө калган.
- 2003-жылы Израиль бөлүү тосмосун кура баштаган.
- 2005-жылдын августунда Израил бир тараптуу ажыратуу планынын алкагында Батыш Шерианын түндүгүнөн ( Самариянын түндүгүндө) 4 конуштарды (Ганим, Кадим, Санур жана Хомеш ) эвакуациялады.
Чек аралар түзөтүү
Иордан дарыясы чыгыш чек арасын, жашыл сызык батыш чек арасын түзөт (Ысрайыл менен араб аскерлеринин ортосундагы 1949-жылы ок атышууну токтотуу линиясы). Израил батыш жээктин чек арасына бөлүп турган тосмону тургузду. Көптөгөн жерлерде тосмо Батыш Жээкке тереңдеп кирип, 1949-жылдагы ок атышпоо линиясынан четтеп кетет. Израил тосмо курууну өз калкын 2000-жылдан бери жанкечтилердин Израилдин аймагына тынымсыз киришинен коргоо зарылдыгы менен түшүндүрүүдө. Шлагбаумдун курулушу палестиналыктардын активдүү нааразычылыгын жаратууда, анткени тосмо кыймыл үчүн кыйынчылыктарды жаратып, калктуу конуштарды бири-биринен бөлүп, жер тилкелерин айылдардан ажыратып, Батыш жээктин олуттуу бөлүгүн Израилдин пайдасына де-факто кесип салган. Палестинанын кээ бир шаарлары түз мааниде бардык тараптан тосмо менен курчалган. Барьердин болушу Израилди апартеид деп айыптоо себептеринин бири.
СССРде басылып чыккан саясий карталарда, дарыянын батыш жээгинде. Иордания ( БУУнун 1947-жылдагы резолюциясынын чегинде ) 60-жылдардын башынан тартып Иорданиянын түстөрүнө боёло баштаган, ал эми Газа тилкеси (анын ичинде Ашдодго чейинки жээк, ошондой эле Негев менен чек араны бойлото) Египет) ортосундагы аймак Лебанон БУУнун токтомуна ылайык жана Батыш банкынын (Галилея) деп аталат, дагы , араб мамлекетинин аймагында. 1988-жылы Палестина мамлекетинин жарыяланышына байланыштуу Батыш Жээктин аймагы анын бир бөлүгү болуп жарыяланган жана деп аталган. «Палестина аймактары» (1988-жылдын 18-ноябрында СССР Палестина мамлекетин тааныганына карабастан, карталарда мындай мамлекет болгон эмес; дүйнө мамлекеттери жөнүндөгү маалыматтар тиркелген таблицаларда Палестина жөнүндө эч кандай сөз жок. атластар ). Аймакта болуп жаткан чыр-чатактарды эске алуу менен, реалдуу чек араларды жана Батыш жээктин статусун р. Иорданияга каршы жана тилектеш тараптар башкача мамиле кылышат. Ошого карабастан, БУУнун позициясы өзгөрүүсүз бойдон калууда, бул аймактар Израилдин аймагы эмес, Палестина Араб мамлекети үчүн арналган.
Аталышы түзөтүү
Цисиордан түзөтүү
Көпчүлүк романс жана башка кээ бир тилдерде жаңы латынча Cisjordan (же Cis-Jordan) аталышы түзмө-түз "Иорданиянын бул тарабында" колдонулат. Бул аталыш жарым-жартылай "жээк" деген сөздүн аз колдонулушу менен акталат бийик тоолуу аймактарга. Иорданиянын карама-каршы жээгиндеги аймак тиешелүү түрдө Трансиордания деп аталат жана бүгүнкү күндө Иордания мамлекети менен дал келет.
Жүйүт жана Самария түзөтүү
"Батыш жээк" деген термин пайда болгонго чейин, Палестинада британ мандаты учурунда аймак "Иудей жана Самария " тарыхый аталышы менен аталган. Бириккен Улуттар Уюмунун 1947 -жылдагы 181-резолюциясында Британиянын Мандаттуу аймагын бөлүштүрүү боюнча да Иудей жана Самария аймагынын бир бөлүгү айтылып, Батыш Жээкти Араб мамлекетинин аймагына бекиткен.
Ысрайылдыктар көбүнчө ТАНАХтан алынган «Иудей жана Самария» тарыхый аталышын колдонушат - ( ивр. ошондой эле кыскартылган менен "Макту" (יו"ש), бирок кээде (бул эл аралык келишимдерге, айрыкча), пайдаланууга издөө кагаз "Батыш Шерианын" ( ивр. המערבית reptile maaravit»).
Иордан дарыясынын батыш жээги түзөтүү
Чейин 1948-жыл - , 1949-жылдары, термин "Батыш Банк" жок болчу. 1949-жылы Израил менен Трансиорданиянын ортосундагы жарашуу келишиминен кийин бул аймак "Батыш жээк" деп аталган (англ. West Bank ) адегенде иорданиялыктар тарабынан колдонула баштаган, андан кийин англис жана башка көптөгөн тилдерде колдонууга өткөн.
Й. Лейтера жазгандай, «Иордания Иудея жана Самария аймагынын еврей эли менен тилдик жана тарыхый байланышын жок кылуу үчүн бул аймактарды Батыш.
Аянттын укуктук абалы түзөтүү
БУУнун Коопсуздук Советинин кез карашы боюнча Иордан дарыясынын батыш жээгинин территориясы р. Иордания Иысрайылдын оккупациясында.
Иысрайыл Иордан дарыясынын батыш жээгинин территориясын аныктоону талашып р. Иорданияны (анын ичинде Чыгыш Иерусалимди) "оккупацияланган" деп атап, "талаштуу аймак" деген эл аралык терминди талап кылууда. Бул позициянын пайдасына негизги аргументтер: 1948-жылдагы араб-израилдик согуштун жана алты күндүк согуштун (1967-ж.) коргонуу мүнөзү, 1967-жылга чейин бул аймактарда эл аралык таанылган эгемендүүлүктүн жоктугу жана еврей элинин тарыхый укугу. Ысрайыл жери [6] [7] . Ушундай эле позицияны бир катар израилдик жана чет элдик саясатчылар жана алдыңкы юристтер [8] [9] [10] [11] [12][13] .
Оккупациядан кийин Израил Батыш Жээктин араб тургундарына жарандыкты сунуштаган эмес жана аймакты аннексиялаган эмес ( Чыгыш Иерусалимден тышкары, жергиликтүү тургундарга жарандык сунушу менен расмий түрдө аннексияланган), бирок түзө баштаган. Ал жерде жөөт конуштары . Бул конуштарды түзүү БУУ жана дүйнөнүн көптөгөн мамлекеттери, анын ичинде АКШ тарабынан бир нече жолу айыпталган. Израилдин Betselem коомдук уюму арабдардын жөөт конуштарына эркин кирүүсүнө тыюу салынганын , бул негизинен алардын жашоочуларынын коопсуздугу жана конуштарда арабдар тарабынан жасалган террордук чабуулдар белгилебестен . Бир нече булактар Батыш Шериадагы абалды апартеидге салыштырышат . Бир нече башка булактар бул көз карашты четке кагып, Иордан дарыясынын батыш жээгинин араб тургундарына киргизилген чектөөлөр Израилдин коопсуздугуна гана байланыштуу деп ырасташат. Иордан дарыясынын батыш жээгиндеги посёлоктордун статусу жана курулушун улантуу женундегу маселе араб-израилдик конфликттин негизги проблемаларынын бири болуп саналат. 2009- жылы ноябрда Израил өкмөтү АКШ администрациясынын кысымы астында жакшы ниеттин белгиси катары конуштарда (Чыгыш Иерусалимден башка) жаңы үйлөрдүн курулушун 10 айга токтоткон. Бул ишарат Палестина бийлиги менен тынчтык сүйлөшүүлөрүнүн кайра жанданышына алып келген жок жана 2010- жылы сентябрда АКШ жана бир катар башка мамлекеттердин нааразычылыгына карабай, конуштарда курулуш кайра жанданган.
Дарыянын батыш жээгинин бир кыйла бөлүгүн бүгүн Палестина бийлиги тарабынан башкарылат.
Демографиялык маалыматтар түзөтүү
Палестинанын расмий маалыматтары боюнча, Батыш Жээктин калкы (Чыгыш Иерусалимди кошкондо) 2014-жылдын июлуна карата 2 790 331 адамды түздү [14], Америка Кошмо Штаттарынын ЦРУнун маалыматы боюнча 2014-жылдын июлуна карата - 2 731 052 киши (анын ичинде арабдар - 83 % же 2,267 миллионго жакын адам жана еврейлер - 17% же 464 миңге жакын адам). Батыш Шериада Израилдин жарандыгын алган 341 400дөй жөөт отурукташкан; Чыгыш Иерусалимде - 196 400 израилдик отурукташкандар . 2017-жылга карата батыш жээкте 636 942 израилдик отурукташуучу жашайт.
Диний курамы түзөтүү
- 80-85% мусулмандар
- 12-14% - еврейлер
- 1,0-2,5% христиандар (негизинен православие ) жана башкалар.
Самарияны байыркы убактан бери мекендеген самариялыктардын калдыктары Наблус ( Шехем) шаарына жакын жерде сакталып калган. Алардын жалпы саны 350гө жакын адамды түзөт.
Статистикалык маалымат түзөтүү
- Калктын өсүшү: 1,99% (2014-жылга карата, дүйнөдө 52-орун)
- Шаар калкынын үлүшү 74,3% (2011-жылга карата)
- Төрөттүн коэффициенти: 23,41 төрөт / 1000 калк (2014-жылга болжолдуу, дүйнөдө 67-орун)
- Өлүмдүн деңгээли : 3,51 өлүм / 1000 калк (2014-жылга болжолдуу, дүйнөдө 215-орун)
- Калктын сабаттуулугу: 92,4%
- Орой төрөт көрсөткүчү: 2,83 бала/аял (2014-жылы болжолдонгон, дүйнөдө 66-орунда)
Шаарлардын тизмеси түзөтүү
| Конуш | Калк |
|---|---|
| Хеброн | 163 146 [15] |
| Наблус | 126 132 [15] |
| Женин | 39 004 [15] |
| Тулкарм | 51 300 [15] |
| Ятта | 48 672 [15] |
| Модиин Иллит | 70,081 |
| Калькили | 41 739 [15] |
| Аль-Бире | 38 202 [15] |
| Конуш | Калк |
|---|---|
| Бетар Иллит | 54,557 |
| Маале-Адумим | 37817 |
| Рамалла | 27 460 [15] |
| Бетлехем | 25 266 [15] |
| Жерихо | 18 346 [15] |
| Ариэль | 19626 |
| Бейт Жала | 15 670 [16] |
| Бейт Сахур | 12 367 [15] |
- ↑ Palestinian Academic Society for the Study of International Affairs. Government(жеткиликсиз шилтеме — 'тарыхы). Текшерилген күнү 13 -ноябрь (жетинин айы) 2015. Түп булактан архивделген күнү 4 -март (жалган куран) 2016.
- ↑ Israel to UN: West Bank ‘outside our boundaries’ // Delegation: We can’t enforce human rights in territories we don’t control. Jerusalem Post 07/16/2010
- ↑ The adress to the nation. Обращение короля Иордании Хуссейна к нации 31 июля 1988 года
- ↑ 4.0 4.1 Treaty of pease between the State of Israel and the Hashemite Kingdom of Jordan, October 26, 1994 МИД Израиля (англисче)
- ↑ Израильско-иорданский мирный договор. Статья 3
- ↑ Disputed territories: Forgotten Facts About the West Bank and Gaza Strip. Текшерилген күнү 6 -январь (үчтүн айы) 2010. Түп булактан архивделген күнү 21 -август (баш оона) 2011.
- ↑ The Status of Jerusalem. Текшерилген күнү 8 -октябрь (тогуздун айы) 2011. Түп булактан архивделген күнү 3 -февраль (бирдин айы) 2012.
- ↑ Адвокат Элон Ярден: «Согласно международному праву Иудея и Самария принадлежат Израилю». Текшерилген күнү 6 -январь (үчтүн айы) 2010.
- ↑ «Место под солнцем». Текшерилген күнү 6 -январь (үчтүн айы) 2010.
- ↑ JERUSALEM: The Legal and Political Background. Текшерилген күнү 8 -октябрь (тогуздун айы) 2011. Түп булактан архивделген күнү 3 -февраль (бирдин айы) 2012.
- ↑ Миф об «оккупированных» территориях. Текшерилген күнү 6 -январь (үчтүн айы) 2010. Түп булактан архивделген күнү 21 -август (баш оона) 2011.
- ↑ Дори Голд. Не называйте спорные территории оккупированными!
- ↑ Sir Lauterpacht in 3. Jerusalem and the Holy Places // Reply, Eli E. Hertz, p. 37
- ↑ State of Palestine, Population Palestinian Central Bureau of Statistics
- ↑ 15.00 15.01 15.02 15.03 15.04 15.05 15.06 15.07 15.08 15.09 15.10 2007 Locality Population Statistics. Palestinian Central Bureau of Statistics (PCBS). Table 26. P. 104—120.
- ↑ Demographics and Economy - Beit Jala Municipality | بلدية بيت جالا(жеткиликсиз шилтеме — 'тарыхы). Текшерилген күнү 30 -март (жалган куран) 2015. Түп булактан архивделген күнү 7 -февраль (бирдин айы) 2015.