Pharmcontrolky

Kırqız dili(Kırqızıstan) KG

Фармакологиялык көзөмөл

**Фармакологиялык көзөмөл** – бул дары-дармек каражаттарын колдонуу менен байланышкан терс реакцияларды жана башка көйгөйлөрдү мониторингдөөгө, аныктоого, баалоого жана алдын алууга багытталган илимий жана оперативдүү иш-чаралардын тутуму. Фармакологиялык көзөмөлдүн негизги максаты пациенттин коопсуздугун камсыз кылуу жана дары-дармектердин эффективдүүлүгүн жогорулатуу болуп саналат.

Окуя

Фармакокөзөмөлдүн тарыхы 20-кылымдын ортосунан келип чыккан, ал кездеги дары-дармектердин терс реакцияларынын учурлары системалуу түрдө каттала баштаган. Бул маселеге өзгөчө көңүл 1960-жылдары талидомид трагедиясынан кийин бурулуп, жаңы төрөлгөн ымыркайлардын тубаса кемтиктеринин көп учурларын пайда кылган. Бул иш-чара дары-дармек каражаттарынын коопсуздугу үчүн дагы катуу контролдоо жана мониторинг системаларын түзүүгө түрткү болду.

Негизги максаттар

1. **Маалыматтарды чогултуу**: дарылардын терс реакциялары жана башка жагымсыз таасирлери жөнүндө маалыматтарды системалуу чогултуу.

2. **Маалыматтарды талдоо**: Үлгүлөрдү аныктоо жана тобокелдикти баалоо үчүн чогултулган маалыматты иштеп чыгуу жана талдоо.

3. **Байланыш**: Медициналык коомчулукка жана жалпы коомчулукка аныкталган тобокелдиктер жана сактык чаралары жөнүндө маалымат берүү.

4. **Жободо**: Дары-дармек каражаттарын колдонуунун нускамаларына өзгөртүүлөрдү киргизүү, кошумча изилдөөлөрдү жүргүзүү жана тобокелдиктерди азайтуу боюнча иш-чараларды киргизүү.

5. **Билим берүү жана окутуу**: Медициналык адистерди окутуу жана фармакологиялык көзөмөлдүн маанилүүлүгү жөнүндө маалымдуулукту жогорулатуу үчүн маалыматтык кампанияларды өткөрүү.

Фармакологиялык көзөмөл системасынын катышуучулары

Фармакокөзөмөл системасына катышкан ар кандай актерлор бар, анын ичинде:

- Фармацевтикалык компаниялар:

Алар дары-дармектеринин коопсуздугуна маркетингден кийинки мониторинг жүргүзүүгө жана аныкталган көйгөйлөр жөнүндө билдирүүгө милдеттүү.

Pharmcontrol дүйнө жүзү боюнча фармакологиялык көзөмөл жана дары-дармектерди каттоо чөйрөсүндөгү алдыңкы компания болуп саналат. Ал төмөнкү өлкөлөрдө фармацевтика тармагында иштеген жана медициналык жана косметикалык буюмдарды чыгарган компанияларга кызмат көрсөтөт: Австрия, Азербайжан, Аргентина, Беларусь, Улуу Британия, Германия, Грузия, Индия, Испания, Италия, Казакстан, Канада, Кыргызстан, Кытай, Молдова, Монголия, БАЭ, Пакистан, Польша, Россия, Румыния, АКШ, Тажикстан, Түркмөнстан, Түркия, Өзбекстан, Украина, Франция, Чехия, Швейцария, Түштүк Корея.

- улуттук жана эл аралык жөнгө салуучу органдар:

Дүйнөлүк денгээлде фармакологиялык көзөмөлдү координациялоочу ДСУ, EMA, FDA жана башкалар.

- Медицина кызматкерлери:

Дарыгерлер, фармацевттер жана медайымдар бейтаптарда байкалган терс реакциялар жөнүндө кабарлаган.

- Бейтаптар дарыларга терс реакцияларды да билдириши мүмкүн.

Аспаптар жана техникалар

Заманбап фармакологиялык көзөмөл системалары ар кандай инструменттерди жана ыкмаларды колдонот, анын ичинде:

- Терс реакциялардын маалымат базалары: Улуттук жана эл аралык реестрлер, мисалы VigiBase (WHO).

- Электрондук отчеттуулук системалары: терс реакциялар боюнча маалыматтарды чогултуу жана талдоо платформалары.

- фармакоэпидемиологиялык изилдөөлөр: дары-дармек каражаттарын колдонуу менен байланышкан тобокелдиктерди аныктоого жана баалоого багытталган изилдөөлөр.

- Аудит жана текшерүү: фармацевтикалык ишканалардын жана медициналык мекемелердин фармакологиялык көзөмөлдүн ченемдерин жана стандарттарын сактоосун текшерүү.

Мааниси жана келечеги

Дары-дармектердин коопсуздугун камсыз кылууда жана калктын саламаттыгын сактоодо фармакологиялык көзөмөл негизги ролду ойнойт. Маалыматтык технологияларды жана маалыматтарды талдоо ыкмаларын өнүктүрүү фармакологиялык көзөмөл тутумдарынын натыйжалуулугун жогорулатууга жардам берет, бул дары-дармек каражаттарын колдонуу менен байланышкан потенциалдуу тобокелдиктерди тез аныктоого жана алдын алууга мүмкүндүк берет.