Ооганстан ― көп улуттуу жана уруулук коомдуу мамлекет. Өлкөнүн калкы көптөгөн этнолингвистикалык топтордон турат: пуштундар, тажиктер, хазарейликтер, өзбектер, аймактар, түркмөндөр, балучтар, пашайлар, нуристанилер, гуджарлар, арабдар, брагуилер, кызылбаштар, памирлер, казактар, кыргыздар, садаттар жана башкалар. Алар жалпысынан ооган элин түзөт.

Мурдагы Ооганстандын Мамлекеттик Гимнинде жана Ооган Конституциясында ( 2021 -жылга чейин) алардын ар бири он төрттөн айтылат, бирок тизмелер так окшош эмес[1].

Улуттук иденттүүлүк түзөтүү

«Ооган» термини «пуштун» этнониминин синоними болуп саналат, бирок азыркы мезгилде бул термин Ооганстанда жашаган элдин улуттук өзгөчөлүгүнө айланган[2][3].

Ооганстандын улуттук маданияты бирдей эмес, ошол эле учурда ар түрдүү этностор бири-биринин ортосунда так чек араларга ээ эмес жана көп кайталануулар бар[4]. Мындан тышкары, этникалык топтор расалык жактан бир тектүү эмес. Ооганстандагы этникалык топтор бири-биринен каада-салттарды жана майрамдарды кабыл алышкан жана бардыгы окшош маданиятты бөлүшүшөт. Маселен, Науруз - Ооганстандагы түрдүү этникалык топтор белгилеген жаңы жылдык майрам.

Этникалык топтор түзөтүү

Аймак түзөтүү

Аймак, түрк - моңгол тилдеринде (оймак) "уруу" дегенди билдирет, этникалык конфессия эмес, жарым көчмөн малчыларды жана XVI жана XVII-XVII кылымдарда түзүлгөн хазарлар, тажиктер жана балучтар сыяктуу түрдүү этникалык тегинен болгон дыйканчылык уруу топторун айырмалайт. кылымдар. Алар Бадгис, Гор жана Герат провинцияларынын батыш аймактарында уруулук эмес адамдардын арасында жашашат. Алар сунниттик исламды карманышат, дари тилине жакын фарс тилинин аймак диалектинде сүйлөшүшөт жана өздөрүн уруулук аталыштар менен аташат. [5] Калктын саны ар кандай, 500 000ден аз 800 000ге чейин. 

Белуждар түзөтүү

 
Ооганстандын Нимруз провинциясындагы белуждер эркектер

Белуж эли — көбүнчө Ооганстандын Белужстан аймагында жана анын айланасында жашаган балучи тилинде сүйлөгөндөр. 1990-жылдары алардын саны 100 000 деп айтылса, бүгүнкү күндө 200 000дин тегерегинде[6]. Негизинен жайыт жана чөл жашоочулары, Ооганстандын балуж калкы негизинен сунни мусулмандары. Абдул Карим Брахуй Нимруз провинциясынын мурдагы губернатору, этникалык балужи. 

 
ооганстандык хазарлар
 
Нуристандык кыз
 
ооганстандык пуштундар
 
ооганстандык тажиктер
 
ооганстандык өзбектер

Кичи топтор түзөтүү

Кичинекей топторго пашаи, памири, кыргыздар, арабдар, гуджар, могол, ормур, вахи, дард , сикх , индустар жана башкалар кирет.

Булактар түзөтүү

  1. Article Four of the Constitution of Afghanistan. — «The nation of Afghanistan is Калып:Sic the following ethnic groups: Pashtun, Tajik, Hazara, Uzbak, Turkman, Baluch, Pashai, Nuristani, Aimaq, Arab, Qirghiz, Qizilbash, Gujur, Brahwui and others.»  Текшерилген күнү 22 -февраль (бирдин айы) 2022. Түп булактан архивделген күнү 28 -октябрь (тогуздун айы) 2013.
  2. Kieffer, Ch. M. Afghan. Encyclopædia Iranica. — «From a more limited, ethnological point of view, "Afḡān" is the term by which the Persian-speakers of Afghanistan (and the non-Paṧtō-speaking ethnic groups generally) designate the Paṧtūn. The equation Afghans = Paṧtūn has been propagated all the more, both in and beyond Afghanistan, because the Paṧtūn tribal confederation is by far the most important in the country, numerically and politically.»
  3. ABC NEWS/BBC/ARD poll – Afghanistan: Where Things Stand.
  4. Afghanistan – Non-Muslims.
  5. Library of Congress, Aimaq.
  6. Ethnic Groups.