Өз алдынча аракет — өз бизнесин уюштуруу жана өзүн камсыз кылуу максатында юридикалык жакты түзбөй туруп жүргүзүлүүчү жарандардын ишкердик иштери.

Ар түрдүү өлкөлөр

түзөтүү

Бирок өз алдынча ишке орношуу соода жана камсыздандыруу сыяктуу бир нече кызмат секторлорунда топтолгон деген пикир кеңири таралган болсо да, Кичи бизнес администрациясы жүргүзгөн изилдөөлөр АКШнын экономикасынын кеңири сегментинде өз алдынча ишке орношуу кеңири жайылгандыгын көрсөткөн.[1][2][3] Андан тышкары, адатта өз алдынча ишке орношуу менен байланыштырылбаган тармактарда, мисалы, өндүрүш сыяктуу, чынында үй шартында иштеген өз алдынча иштегендердин жана ишканалардын жогорку үлүшү байкалат.[4]

Европа Биримдиги

түзөтүү

Европа комиссиясы өз алдынча иштеген адамды улуттук мыйзамдар тарабынан белгиленген шарттарга ылайык өз коркунучу менен киреше берүүчү иш менен алектенген адам катары аныктайт.[5][6][7] Мындай иш-аракеттерди жүзөгө ашырууда жеке фактор өзгөчө маанилүү жана мындай иш ар дайым кесиптик милдеттерди аткарууда көз карандысыздыктын жогорку даражасын камтыйт. Бул аныктама 2010/41/EU[8] аялдар менен эркектердин ишкердүүлүк менен оюндарынын ортосундагы тең мамиле принцибин колдонуу боюнча Директивадан алынган. Алар иш берүүчүгө баш ийип, көз каранды болгон жумушчулардан айырмаланып турат.

Францияда 2021-жылдын 1-январынан тартып CIPAVда катталган өз алдынча иштеген адамдар күнүмдүк жөлөкпул менен камсыздандыруу жана пенсиялык камсыздоо планын пайдалануу мүмкүнчүлүгүнө ээ.[9]

Улуу Британия

түзөтүү

Улуу Британияда өз алдынча иштеген адам жеке ишкер же өнөктөштүктө (анын ичинде чектелген жоопкерчилиги бар өнөктөштүктө же «LLP») өнөктөш катары иштей алат, бирок чектелген (же чектелбеген) жоопкерчилиги бар катталган компания аркылуу эмес.[10][11][12] Ошондой эле, толук эмес күндүзгү режимде же негизги иштин параллелинде гана иштей турган бизнес ачууга болот.

Булактар

түзөтүү
  • Юридика аталгылары менен түшүнүктөрүнүн орусча-кыргызча түшүндүрмө сөздүгү. Илимий-маалымдама басылыш/АРД/Чекки долбоору, авторлор жамааты. – Б.: 2005, ISBN 9967-428-14-7

Шилтемелер

түзөтүү
  1. Three-in-Ten U.S. Jobs Are Held by the Self-Employed and the Workers They Hire. www.pewresearch.org. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  2. Self-Employment Statistics: Demographics and COVID-19. writersblocklive.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  3. How Many Americans Are Self-Employed?. www.oberlo.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  4. Home-Based Businesses – Broken Down by Industry. factor-this.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  5. Self-employed person. www.eurofound.europa.eu. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  6. Collective Agreements – EU to Limit Impact of Competition Law on Self-Employed People. natlawreview.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  7. Eradicating False Self-Employment in Europe. www.euro-freelancers.eu. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  8. Directive 2010/41/EU of the European Parliament and of the Council of 7 July 2010 on the application of the principle of equal treatment between men and women engaged in an activity in a self-employed capacity and repealing Council Directive 86/613/EEC. eur-lex.europa.eu. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  9. Une indemnisation journalière pour les libéraux à la CIPAV. www.portailjuridique.fr. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  10. What is a Sole Trader: Meaning, Role, and Pros & Cons. www.freshbooks.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  11. A guide to going self-employed. gosuperscript.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
  12. How to Set Up as a Sole Trader in United Kingdom. www.deel.com. Текшерилген күнү 4 -ноябрь (жетинин айы) 2024.