Википедия

Малайзия: нускалардын айырмасы

Browse history interactively
← мурунку түзөтмөКийинки айырма →
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
ВизуалдыкВикитекст
No edit summary
No edit summary
1-сап:
{{Мамлекет
|Кыргызча аталышы = Малайзия
|Расмий аталышы = Malaysia
|Кыскача аталышы=Малайзия
|Герб и= Coat of arms of Malaysia.svg▼
|Мамлекеттик динидин = [[Ислам]]▼
|Желеги = Flag of Malaysia.svg
|Герб= мененCoat бирге=of arms of Malaysia.svg
▲ |Герб иЖелек= Coat of armsFlag of Malaysia.svg
|Урааны = Bersekutu Bertambah Mutu<br />Биримдик-бул күч
|Гимндин аталышы= Negaraku (Менин өлкөм)
|Аудио=
|Башкаруу формасы = шайлануучу Федеративдүү [[конституцилыкКонституцилык монархияМонархия]]
|КартадаКарта= Malaysia (orthographic projection).svg▼
|lat_dir =N |lat_deg =2 |lat_min =19 |lat_sec =0
|lat_dir =N |lon_dir=E|lon_deglat_deg =1112 |lon_minlat_min =3319 |lon_seclat_sec = 0
|lon_dir =E |lon_deg =111 |lon_min =33 |lon_sec = 0
|region =MY
|CoordScaleregion = =10000000MY
|CoordScale = 10000000
▲|Картада=Malaysia (orthographic projection).svg
|Тили = [[малай тили]]
|Эгемендүүлүк күнү=[[1957-жылдын]] [[31-августу]]
|Эгемендүүлүк күнү = [[1957-жылдын]] [[31-августу]]<ref name="Малая Федерациясы">{{cite web|url=http://en.wikisource.org/wiki/Federation_of_Malaya_Independence_Act_1957|title=Federation of Malaya Independence Act 1957||publisher=|datepublished=|accessdate=2011-02-17|lang=en|description=1957 жылдагы Малая Федерациясынын Эгемендүүлүгү тууралуу Акт Wikisource|archiveurl=http://www.webcitation.org/61777RFwx|archivedate=2011-08-22}}</ref>
|Эгемендүүлүгүн алган өлкө=[[Улуу Британия]]
|Эгемендүүлүктү={{Флагификация|Улуу Британия|Улуу Британия}}), [[Файл:Flag of Malaya.svg|20px]] [[Малая Федерациясы]] <br /> — [[16-сентябрь]] [[1963-жылы]]<ref name="16 сентябрда">{{cite web|url=http://en.wikisource.org/wiki/Agreement_relating_to_Malaysia_between_United_Kingdom_of_Great_Britain_and_Northern_Ireland,_Federation_of_Malaya,_North_Borneo,_Sarawak_and_Singapore|title=Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore||publisher=|datepublished=|accessdate=2010-07-29|lang=en|description=Малая Федерациясын түзүү тууралуу келишим Wikisource|archiveurl=http://www.webcitation.org/617785p4T|archivedate=2011-08-22}}</ref> [[Федерация]] (с [[Файл:Flag of Sabah.svg|20px]] [[Сабах]], [[Файл:Flag of Sarawak.svg|20px]] [[Саравак]] и {{Флагификация|Сингапур}}<sup>[[#notas|a]]</sup>
|ИриБорбор шаары = [[Куала-Лумпур]]▼
|Борбору = [[Куала-Лумпур]]<ref>[[Путраджая]] 2007 жылдан баштап — Малайзиянын өкмөтү жайгашкан шаар</ref>
|Ири шаарлар =[[ Кучинг]], [[Джорджтаун]], [[Линц]], [[Путраджая]], [[Ипо]]
|Административдик борбору=[[Путраджайя]] (с 2005 г.)
|Башчыларынын милдеттери=
▲|Ири шаары = [[Куала-Лумпур]]
|БашкаруучуларБашчылары= [[Янг ди-Пертуан Агонг|Король]]<br />[[Абдул Халим Муадзам Шах]]<br />[[Наджиб Тун Разак]]▼
|Чоң шаарлары = Куала-Лумпур, [[Джорджтаун]], [[Джохор-Бару]], [[Ипо]], [[Кучинг]]
|Аянты боюнча орду= 64 орун▼
|Башкаруучулардын чини =[[Янг ди-Пертуан Агонг|Король]]<br />[[Малайзиянын Премьер-министрлеринин тизмеси|Премьер-министр]]
|Аянты= 329 758▼
▲|Башкаруучулар=[[Абдул Халим Муадзам Шах]]<br />[[Наджиб Тун Разак]]
|Суу пайызы=0,3%
▲|Аянты боюнча = 64 орун
|Калкы боюнча орду=29
▲|Мамлекеттик дини = [[Ислам]]
|Калкы= 29 628 392
▲|Аянты=329 758
{{өсүү}}8 404 252
|Суунун үлүшү = 0,3
|Калкты каттоо жылы=2013
|Калктын жайгашуусу боюнча = 43
|Калктын жыштыгы=85,8▼
|Калкы = {{өсүү}}29 628 392<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GUHbJYCI|archivedate=2013-05-09}}</ref>
|ИДП=447,595 млрд
|Каттоо жылы = 2013
|ИДП эсепөө жылы=2011
▲|Калктын жыштыгы=85,8
|ИДП боюнча орду= 29 орун▼
|ИДП = 447,595 млрд<ref name="CIA">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html ЦРУ (2010)]</ref>
|ИДП эсептелгенар жылбир жанга=15 2011810
|Акча бирдиги=[[ринггит]]▼
▲|ИДП боюнча = 29 орун
|Этнохороним =
|ИДП адам башына = 15 810<ref name="CIA"/>
|Домен = [[.my]]▼
▲|Акча бирдиги=[[ринггит]]
|Телефон коду=60
▲|Домен = [[.my]]
|Убакыт аралыгы=+8
|Домендер=
|ТелефонШтрих коду = 60
|Саат алкагы = +8
|Саат алкактары=
|ИРЧП= {{рост}}0,769<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_complete.pdf|lang=en|title=Human Development Report 2013|year=2013|publisher=United Nations Development Programme|archiveurl=http://www.webcitation.org/6IqDzz4je|archivedate=2013-08-13}}</ref>
|Место по ИРЧП = 69
|Год расчёта ИРЧП = 2013
|Уровень ИРЧП = <span style="color:#090;">высокий</span>
|Примечания=
<small><cite id="notas"> </cite> <sup>'''a'''</sup>&nbsp; [[9-августа]] [[1965-жылы]]{{Флагификация|Сингапур}}өз алдынча көз карандысыз мамлекет болгон </small><ref name="БУУга мүчө мамлекеттер">{{cite web|url=http://en.wikisource.org/wiki/United_Nations_Member_States|title=United Nations Member States (2006)||publisher=|datepublished=|accessdate=2011-02-17|lang=en|description=БУУга мүчө мамлекеттер Wikisource|archiveurl=http://www.webcitation.org/61778dEuh|archivedate=2011-08-22}}</ref>
}}
[[Файл:Agreement Relating to Malaysia between UK, N. Borneo, Sarawak and Singapore.djvu|thumb|250px|Соглашения, касающиеся Малайзии, на английском языке тексты (документ)]][[Файл:Malaysia Act 1963.pdf|thumb|160px|Закон о Малайзии 1963 года (документ)]]
 
 
===='''Географиялык абалы:'''====
 
Малайзия Федерациясы Азиянын түштүк-чыгыш тарабындагы Малакка жана Борнео жарым аралдарында жайгашкан. Аралдардын ортосун Түштүк-Кытай деңизи бөлүп турат. Аралдын курамына, ошондой эле, Лангкави, Пинанг, Тиоман аралдары да кирет. Жээктик чектин узундугу – 4830 чакырым. Кургактыктагы чегарасы Тайланд, Индонезия жана Бруней менен чектешип турат.
===='''Улуттук курамы:'''====
 
Жергиликтүү элдердин катмары болгон малайлыктар калктын 59 пайызын түзөт (конституцияга ылайык өзгөчө укуктарга ээ), кытайлар 32,1 пайызды, Түштүк Азиянын калктары 8,2 пайызды түзөт. Калктын 72 пайызы сабаттуу. Бардык деңгээлдеги мектеп билим берүүсү акысыз.
===='''Борбору''':====
 
Куала-Лумпур шаары – Азиянын мактана турган эң кооз шаарларынын бири. Ал малай тилинен «кир ооз» деп которулганы менен, азыркы тапта экономикасы өтө ылдам темпте өнүгүп жаткан Малайзиянын сыймыгы жана таптаза калаасы болуп саналат. Шаар 1857-жылы олово өндүргөн өтө бай адам Раджа Абдуллах тарабынан түптөлгөн. Шаардын борборунда өлкө туусу орнотулган дүйнөдөгү эң бийик (100 метр) фонтан бар. Андан тышкары, кооз темиржол бекеттери, кытай шаарчасы, искусство базары жана көптөгөн бизнес борборлору бар. Ошондой эле, Куала-Лумпур бийиктиги 452 метрден турган “Петронас Твин Тауэрз” аттуу эгиз мунаралары менен да белгилүү.
===='''Кыскача тарыхы:'''====
 
Малайзиянын территориясы VII — XIV кылымдарда Шриваджай империясынын курамына кирип турган. 1511-жылы португалиялыктар тарабынан колонияга алынып, 1641-жылы Голландиянын, кийин бара-бара Англиянын колуна өткөн. Бир нече кылым бою Англиянын колониясы болуп турган Малайзия 1957-жылы эгемендүүлүктү алды. Эгемендүүлүктү алганда, Куала-Лумпурдун борборундагы Англиянын туусу түшүрүлүп, ордуна ай жана 14 жылдыздын сүрөтү бар туу көтөрүлдү. 14 жылдыз Малайзиянын 14 штатын билдирет. Ай болсо өлкөдө басымдуулук кылган мусулманчылыкты түшүндүрөт. Бир нече кылым бою эгемендүүлүктү көксөп келген малайзиялыктар үчүн мындай окуя чоң мааниге ээ. Айрыкча улуттук салт-санаасын сырттан келген баскынчыларга тебелетпей, ардактап сактап келгени да таң калыштуу. Айрыкча мамлекеттик тилине, улуттук салт-санааларына, динине катуу көңүл бөлүнөт. Малай тили бардык мамлекеттик мекемелерде, эларалык сүйлөшүүлөрдө колдонулат жана ар бир мамлекеттик кызматкер малайча билүүсү керек. Таза малайча сүйлөгөн элдердин саны 16 миллиондон ашуун. Ошондой эле, англис, кытай тилдери жана мандарин, хакка, кантонес, тамиль диалектилери кеңири жайылган.
{{ {{{1<noinclude>|өлкө желеги/желек</noinclude>}}}
|размер={{{размер|}}}
| alias = Малайзия
| flag alias = Flag of Malaysia.svg
| variant = {{{variant|}}}
| flag alias-ВМС = Naval Ensign of Malaysia.svg
| flag alias-ВВС = Royal Malaysian Air Force Flag.svg
| flag alias-1895 = Flag of Federated Malay States.png
| flag alias-1948 = Flag of Malaya.svg
| var1 = ВМС
| var2 = ВВС
| var3 = 1895
| var4 = 1948
}}<noinclude>
[[ky:Калып:Өлкө желеги/Малайзия]]
</noinclude>
 
 
[[Категория:Дүйнө өлкөлөрү]]
[[Категория:Азия өлкөлөрү]]
[[Категория:Азия]]
"https://ky.wikipedia.org/wiki/Малайзия" булагынан алынды