Апрель революциясы: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
Jakshysapa (талкуу | салымы) |
Jakshysapa (талкуу | салымы) No edit summary |
||
54-сап:
=== 6 жана 7 апрелдеги төңкөрүштөр ===
[[Файл:Bishkek capitol revolution 2010.JPG|thumb|329x329px|Көтөрүлүшчүлөрдүн Ак Үйгө кириши, 7-апрель 2010 жыл.]]
Төңкөрүш [[6 Апрель (Чын Куран)|6-апрель]] күнү [[Талас шаары|Таласта]] митингден кийин облустук администрациянын имаратын басып алуу менен башталган. Өлкөнүн ички ичкер министри [[Конгантиев Молдомуса Ташболотович|Молдомуса Конгантиев]] оппозициялык «Ата-Мекен» партиясынын өкүлү [[Шер-Нияз, Болот|Болот Шер-Нияздын]] кармалгандыгын билдирген. Элдин нааразычылыгынан улам, эл өкүлү бошотулган, бирок жоон топ эл Обландминистрациянын имаратына карай жол тартышкан.
Төңкөрүш [[6 Апрель (Чын Куран)|6-апрель]] күнү [[Талас шаары|Таласта]] митингден кийин облустук администрациянын имаратын басып алуу менен башталган. Укук коргоо органдарынын күч көрсөтүүсүнө жооп катары митингчилер таш, таяк сыяктуу куралдарды колдонушкан. Жыйынтыгында спецназдын абалды колго алуу максаты ишке ашкан эмес<ref>[http://www.regions.ru/news/2282382/ Кыргыз оппозициясы спецназды куралсыздандырып, элдин катарына өттү.]</ref>. Андан тышкары, көтөрүлүшчүлөр облустук ИИБдин имаратын да басып алууга аракет жасашкан. Оппозиция «альтернативдик губернатор» катары - Шералы Абдылдаевдин жана анын орун басарына - «[[Ата-Мекен]]» оппозициялык партиясынын өкүлү Койсун Курманалиеванын шайлангандыгын билдирген<ref>[http://www.ferghana.ru/news.php?id=14407&mode=snews Кыргызстан: Задержанные ранее лидеры оппозиции освобождены, здание парламента разгромлено, горит Генпрокуратура]</ref>.[[Файл:Roza Otunbaeva.jpg|left|thumb|184x184px|[[Отунбаева, Роза Исаковна|Роза Отунбаева]] — оппозициянын лидери жана убактылуу өкмөттүн башчысы]]Өлкөнүн ички ичкер министри [[Конгантиев Молдомуса Ташболотович|Молдомуса Конгантиев]] оппозициялык «Ата-Мекен» партиясынын өкүлү [[Шер-Нияз, Болот|Болот Шер-Нияздын]] кармалгандыгын билдирген. 6 апрель күнү кечинде оппозициялык топтун лидери, мурдагы премьер жана президенттикке талапкер Алмазбек Атамбаевдин үйүндө тинтүү болуп, Таластагы көтөрүлүштү уюштурган деген айып тагылып, камалган. Мындан тышкары ушундай эле айыптоо менен оппозициянын башка лидерлери [[Текебаев, Өмүрбек Чиркешович|Өмүрбек Текебаев]] жана [[Кыргызстан социал-демократиялык партиясы|КСДП]] партиясынын өкүлү [[Өмүркулов, Иса Шейшенкулович|Иса Өмүркулов]] да камалган. Өлкөнүн [[Кыргызстандын премьер-министрлеринин тизмеси|премьер-министри]] [[Данияр Үсөнов]] көтөрүлүшчүлөрдү катуу сынга алып, уюштуруучуларды «катуу жазага тартылаарын» айткан<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/8604955.stm</ref><ref>http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80277,7738425,Zamieszki_w_Kirgistanie__demonstranci_zajmuja_budynki.html</ref>.▼
Ушул эле күнү кечинде Өкмөт эки самолет жана беш вертолет менен 200 коопсуздук кызматкерин басып алынган имаратты жана губернаторду бошотуу үчүн жиберген. Операцияны башкаруу вице-премьер-министр [[Жапаров Акылбек Үсөнбекович|Акылбек Жапаровго]] жүктөлгөн. Саат 21.00дө атайын операция жүргүзүлүп, жыйынтыгында губернатор бошотулуп, бирок имаратты колго ала алган эмес<ref>[http://www.regions.ru/news/2282382/ Кыргыз оппозициясы спецназды куралсыздандырып, элдин катарына өттү.]</ref>. Укук коргоо органдарынын күч көрсөтүүсүнө жооп катары митингчилер таш, таяк сыяктуу куралдарды колдонушкан. Андан тышкары, көтөрүлүшчүлөр облустук ИИБдин имаратын да басып алууга аракет жасашкан. Оппозиция «альтернативдик губернатор» катары - Шералы Абдылдаевдин жана анын орун басарына - «[[Ата-Мекен]]» оппозициялык партиясынын өкүлү Койсун Курманалиеванын шайлангандыгын билдирген<ref>[http://www.ferghana.ru/news.php?id=14407&mode=snews Кыргызстан: Задержанные ранее лидеры оппозиции освобождены, здание парламента разгромлено, горит Генпрокуратура]</ref>.
7 апрель күнү оппозиция элди президент Бакиевдин бийлигине каршы бүткүл элдик каршы чыгуу акциясына чакырган. Ошол эле күнү Кыргызстандын башка шаарларына да оппозициянын өкүлдөрү барган.▼
▲
▲7 апрель күнү оппозиция элди президент Бакиевдин бийлигине каршы бүткүл элдик каршы чыгуу акциясына чакырган. Ошол эле күнү Кыргызстандын башка шаарларына да оппозициянын өкүлдөрү барган. Региондогу элдерге өлкодөгү саясий жана экономикалык кырдаал тууралуу маалымат берилген.
Бишкекте таң эрте башкы оппозициялык партия болгон КСДП партиясынын имаратынын алдына (Шабдан баатыр көчөсү, 4б дареги боюнча) 200дөй оппозициянын өкүлдөрү чогулушкан. Бирок аларды шаардын борборуна киргизишпей, чогулган элди таркатуу максатында бир нече көздөн жаш чыгара турчу гранаталарды ыргытышкандан кийин милийия кызматкерлери жана спецназ менен кагылышуу болгон. Бир нече кызхматкер жаракат алып, токтоп турган унаалар өрттөнгөн.
Line 62 ⟶ 66:
Андан соң, элдин жоон тобу Бишкектин четинен борборду көздөй жөнөштү. Жолдон аларга көптөгөн адамдар кошулуп, топ барган сайын көбөйүп жатты. Ошол мезгилде оппозициянын дагы бир лидери [[Сариев, Темир Аргембаевич|Темир Сариевдин]] [[Москва|Москвадан]] учуп келгенден кийин кармалгандыгы тууралуу маалымат тараган.
Бийликке каршы акциянын катышуучулары милициянын тосмолорун талкалап өтүшүп, борбордук аянтка келишкен. Алардын Ак үйдү алуу боюнча алгачкы аракеттерин коргоо кызматкерлери ок менен токтотушкан. Ак үйдүн алдында жана Ала-Тоо аянтында турган 5 миңге жакын адамга каршы ок чыгарышып, адам өлүмүнө алып келген бул кандуу буйрукту президенттин иниси Жаныш Бакиевдин бергендиги тууралуу айтылган<ref>[http://www.gezitter.org/politic/49530_janyish_bakiev_ya_otdal_prikaz_strelyat/ Жаныш Бакиев: «Ок атуу жөнүндө буйрукту мен бергем»]</ref>. Өз кезегинде өлкөнүн Мамлекеттик күзөт кызматынын башчысы Ж.Бакиев өзүнүн күнөөсүн азркыга чейин монуна алгысы келбейт:{{цитата|«Мен ок атып жаткан [[БТР|БТРге]] аткыла деп буйрук бергем. Мен муну жашырбайм, бирок мен колунда куралы бар адамдарга гана ок чыгаргыла дегем. Рациядан ким куралы менен алдыга чыкса, ага ок аткыла деп пайткам, анткени алар бизге карата ок чыгарышкан»}} — деп РИА Новости агенттигине берген интервьюсунда билдирген. Ал эми Курманбек Бакиев өзүнүy кабинетинин терезелерине ок атылгандан кийин гана анын күзөтчүлөрү элге ок атканын айтат<ref>http://lenta.ru/news/2010/04/11/civil/</ref><ref>http://www.runewsweek.ru/globus/33736//</ref>.
Оппозиция Ак үйдүн ичине кирүүгө аракеттенишкен. Аларга каршы чатырдан снайперлер ок чыгарышкан. Күбөлөрдүн айтымында снайперлер Мамлекеттик тарых музейинин жана «Илбирс» имаратынын чатырында да болгон:
«Биз митингчилер менен Ала-Тоо аянтына келген кезде, мага «Ак үйдүн» чатырында снайперлер отурганын айтышты. Анан «Илбирстин» үстүндө дагы эки снайпердин башын көрсөтүштү. Мени тыкыс шакекчеге алышып, ал имараттын чатырынын батыш жагында дагы 2 адамды көрсөттү. Тарых музейдин чатырында дагы 2 башты байкадык. Мен: санагыла дедим, балдар санап көрүшсө, 22 снайпер чыгыптыр»{{Цитата|«Биз митингчилер менен Ала-Тоо аянтына келген кезде, мага «Ак үйдүн» чатырында снайперлер отурганын айтышты. Анан «Илбирстин» үстүндө дагы эки снайпердин башын көрсөтүштү. Мени тыкыс шакекчеге алышып, ал имараттын чатырынын батыш жагында дагы 2 адамды көрсөттү. Тарых музейдин чатырында дагы 2 башты байкадык. Мен: санагыла дедим, балдар санап көрүшсө, 22 снайпер чыгыптыр»}}
— дейт, бул окуяга активдүү катышкан укук коргоочу Токтайым Уметалиева<ref>[http://www.pr.kg/news/kg/2012/04/09/22108/ Кыргызстан. Эки жылдан кийин].</ref>.
[[Файл:Prosecutors office burned bishkek.JPG|thumb|299x299px|Башкы прокуратуранын мурунку имараты апрель окуясынан кийин.]]
Эки жүк ташыган унаа менен имараттын тосмосун сүзүп киришет. Ал унаалардын дөңгөлөгүнө жана бензин багына ок атылып, айдоочусуна да ок тийген. Алгачкы курмандыктар жүк ташуучу унаанын Ак үйдүн эшигин сүзүп киргенде жана короосуна митингчилер чуркаганда болгон.
Митингчилердин дагы бир тобу Ак үйдөн анча алыс эмес жерде жайгашкан [[Кыргыз Респуликасынын Башкы прокуратурасы|Прокуратуранын]] имаратын тинтүүгө алышып, эшик-терезелерин талкалап, маанилүү иш кагаздары менен кошо имаратты өрттөп салышкан. Өрттөлгөн имарат азыркыга чейин оңдоло элек, бирок имарат толугу менен түртүлүп, ордуна башка имарат тургузулаары белгилүү болгон<ref>[http://kloop.kg/blog/2013/08/16/by-vshee-zdanie-genprokuratury-snesut/ Башкы прокуратуранын мурунку имараты толугу менен түртүлөт].</ref>.
Андан соң оппозиция [[Коомдук Телерадиоберүү Корпорациясы|КТРКны]] (ал кездеги УТРК) колго алышып, бир канча убакыт бою эфирге чыкпай, пландалган телекөрсөтүүлөрдүн ордуна чукул кырдаал түзүлүп, оппозициянын бир нече лидерлери, өкмөттүк эмес уюмдардын өкүлдөрү жана укук коргоочулар бүткүл элге кайрылышкан. [[Текебаев, Өмүрбек Чиркешович|Өмүрбек Текебаев]] түз эфирде «бийлик эми толугу менен элдин колуна өткөндүгүн» жана Бишкеке шаарынын комендаты болуп милициянын отставкадагы полковниги Турат Мадалбеков дайындалгандыгын билдирген<ref>[http://www.ferghana.ru/news.php?id=14410&mode=snews Кыргызстан: УТРКнын эфиринде Ө.Текебаев Бишкектин комендантын дайындоо жана бийликтин элге өтүшү тууралуу маалымат берди.]</ref><ref>[http://www.ferghana.ru/news.php?id=14404&mode=snews Кыргызстан: Государственное телевидение предоставило эфир представителям НПО и правозащитникам]</ref><ref>[http://www.ferghana.ru/news.php?id=14407&mode=snews Кыргызстан:Мурда кармалган оппозициянын лидерлери эркиндикке чыгышты, Ак үй талкаланып, Прокуратуранн имараты өрттөнүп жатат.]</ref><ref>[http://www.ferghana.ru/news.php?id=14409&mode=snews Кыргызстан: В Бишкеке атаковали здание ГСНБ, протестующие подогнали к Дому правительства БТР]</ref>.
== Убактылуу Өкмөттүн түзүлүүсү ==
| |||