Кеңештер Бирлиги: нускалардын айырмасы

{{Тарыхый мамлекет

|аталыш = ССР Союзу / ССРС / Советтер Союзу

|мартаба = [[Федерация|Бирдиктүү мамлекет]]

|гимн = [[Интернационал (гимн)]] <small>(1922—1944)</small><br />[[Файл:Internationale-ru.ogg|noicon|center]]<br /> [[ССРС мамлекеттик гимни]] <small>(1944—1991)</small><br />[[Файл:Ussrgymn.ogg|noicon|center]]

==== Согушка чейинки убак (1923-1941) ====

{{main|ЖЭС|Коллективдештирүү|ССРСти индустриялаштыруу|ССРСтеги ачкалык (1932-1933)}}

|[[Файл:Bundesarchiv Bild 183-71043-0003, Wladimir Iljitsch Lenin.jpg|thumb|100px|В. И. Ленин — ССРСтин негиздөөчүсү жана биринчи башкаруучусу]]

|[[Файл:JStalin Secretary general CCCP 1942.jpg|thumb|120px|И. В. Сталин — Лениндин ишин улантуучу]]

|}

 

[[1923-жылдын]] күз мезгилинен баштап, өзгөчө [[Ленин, Владимир Ильич|В. И. Лениндин]] өлүмүнөн кийин, мамлекеттин жетекчилигинде бийлик үчүн болгон курч саясий күрөш башталат. [[Сталин, Иосиф Виссарионович|И. В. Сталин]] бир инсан башкарган бийликти түзүүдө колдонгон авторитардык ыкмасы бекитилет.

[[ССРСтин 1977-жылдагы Конституциясы]] «жаңы тарыхый жалпылык - [[Совет эли]]» түзүлгөндүгүн жарыялаган. [[Орустар]] эң көп сандуу улут (140 млн. ад.) болгон. Аларга [[украиндер]] (40 млн.), жана [[беларустар]] жакын болгон. Чоң топторду түштүк Азия республикаларында жашаган түрк элдери - [[Казактар|казактар]], [[Өзбектер|өзбектер]], [[түркмөндөр]], [[Кыргыздар|кыргыздар]] түзүшкөн. Борбордук Азияда [[тажиктер]] жашашкан. Закавказьеде - [[грузиндер]], [[Армяндар|армяндар]], [[Азербайжандар|азербайжандар]]. Жаңы республикаларды кошуу менен, ССРС элдеринин үй-бүлөсүнө - [[литовдор]], [[латыштар]], [[эстондор]] жана [[молдовандар]] киришкен. ССРСте көп сандуу болгондор:[[татарлар]], [[чуваштар]], [[башкирлер]], [[мордвалар]], [[немецтер]], [[еврейлер]] жана [[поляктар]].

ССРС калкы — 284 млн ад. ([[1989]]<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Информация о населении СССР в 1989]</ref>)

|-style="background:#d0d0d0"

!align=center|республика

![[1913]]!![[1926]]!![[1939]]!![[1950]]!![[1959]]!![[1966]]!![[1970]]!![[1973]]!![[1979]]!![[1987]]!![[1989]]!![[1991]]

|-

|89902||92737||108379||101438||117534||126561||130079||132151||137410||145311||147386||148548

|-

|35210||29515||40469||36906||41869||45516||47127||48243||49609||51201||51704||51944

|-

|6899||4983||8910||7745||8055||8633||9002||9202||9533||10078||10200||10260

|-

|4366||4660||6440||6314||8261||10581||11960||12902||15389||19026||19906||20708

|-

|5565||6037||5990||6703||9154||12129||12849||13705||14684||16244||16538||16793

|-

|2601||2677||3540||3528||4044||4548||4686||4838||4993||5266||5449||5464

|-

1991-жылы 25-декабрьда [[ССРС президенти]] [[Горбачёв, Михаил Сергеевич|М. С. Горбачёв]] өз калоосу менен отставкага кетет. ССРС мамлекеттик түзүлүштөрү өзүнөн өзү жоюулуп жок болушат.

 

|- bgcolor="#f0f0f0"

! colspan="9" | [[1956]]—[[1991]] жылдары ССРС 15 советтик социалисттик республикалардан турган:

|bgcolor=#DBAC3A| '''9''' || [[Файл:Flag of Moldavian SSR.svg|50px]] || [[Молдова Советтик Социалисттик Республикасы|Молдова ССР]] || [[Кишинёв]] ||33,7||3368||4341||20

|-

|-

|bgcolor=#AB2A1C| '''11''' || [[Файл:Flag of Tajik SSR.svg|50px]] || [[Тажик Советтик Социалисттик Республикасы|Тажик ССР]] || [[Душанбе]] ||143,1||2579||5112||17

Жогоруда айтылган административдик-аймактык бирдиктер областтык, крайдык жана республикалык баш ийүүдөгү райондорго жана шаарларга бөлүнгөн.

 

!colspan=12 style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#F8B800;<!--(USSR flag's yellow)-->"|{{Флаг|СССР}} {{color|#F8B800|ССРС}} {{color|#F8B800|Административдик-аймактык бирдиги}} {{Флаг|СССР}}

|- style="background:#CCCCFF"

{{Социалисттик өлкөлөр}}

{{ССРС темаларда}}

!colspan=12 style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#F8B800;<!--(USSR flag's yellow)-->"|{{Флаг|СССР}} [[ССРС|{{color|#F8B800|ССРС}}]] [[Орусиянын аймактык-саясий экспансиясы|{{color|#F8B800|Эволюция жана экспансиясы}}]] {{Флаг|СССР}}

|- style="background:#CCCCFF"