Кеңештер Бирлиги: нускалардын айырмасы

Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary
No edit summary
440-сап:
[[ССРСтин 1977-жылдагы Конституциясы]] «жаңы тарыхый жалпылык - [[Совет эли]]» түзүлгөндүгүн жарыялаган. [[Орустар]] эң көп сандуу улут (140 млн. ад.) болгон. Аларга [[украиндер]] (40 млн.), жана [[беларустар]] жакын болгон. Чоң топторду түштүк Азия республикаларында жашаган түрк элдери - [[Казактар|казактар]], [[Өзбектер|өзбектер]], [[түркмөндөр]], [[Кыргыздар|кыргыздар]] түзүшкөн. Борбордук Азияда [[тажиктер]] жашашкан. Закавказьеде - [[грузиндер]], [[Армяндар|армяндар]], [[Азербайжандар|азербайжандар]]. Жаңы республикаларды кошуу менен, ССРС элдеринин үй-бүлөсүнө - [[литовдор]], [[латыштар]], [[эстондор]] жана [[молдовандар]] киришкен. ССРСте көп сандуу болгондор:[[татарлар]], [[чуваштар]], [[башкирлер]], [[мордвалар]], [[немецтер]], [[еврейлер]] жана [[поляктар]].
ССРС калкы — 284 млн ад. ([[1989]]<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Информация о населении СССР в 1989]</ref>)
{| class="wikitable" border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background:#f0f0f0; border: 1px 0 solid; border-collapse:collapse; text-align:right;" class="sortable"
|+ССРС республикаларынын калк санынын өзгөрүшү (миң адам)
|-style="background:#d0d0d0"
!align=center|республика
Line 586 ⟶ 587:
1991-жылы 25-декабрьда [[ССРС президенти]] [[Горбачёв, Михаил Сергеевич|М. С. Горбачёв]] өз калоосу менен отставкага кетет. ССРС мамлекеттик түзүлүштөрү өзүнөн өзү жоюулуп жок болушат.
 
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|- bgcolor="#f0f0f0"
! colspan="9" | [[1956]]—[[1991]] жылдары ССРС 15 советтик социалисттик республикалардан турган:
Line 643 ⟶ 644:
 
 
{| class="wikitable autocollapse" style="text-align: center; font-size: 85%; width:99%"
!colspan=12 style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#F8B800;<!--(USSR flag's yellow)-->"|{{Флаг|СССР}} {{color|#F8B800|ССРС}} {{color|#F8B800|Административдик-аймактык бирдиги}} {{Флаг|СССР}}
|- style="background:#CCCCFF"
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|- bgcolor="#f0f0f0"
! colspan="9" style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#FFFFFF;<!--(USSR flag's yellow)-->"| Республикалар<ref>ССРСтин республикалары ариптик тартип менен берилген. Кашаанын ичинде алардын Союздук Советтик Социалисттик Республика катары жашаган жылдары берилген.</ref>
|
|
|
|-
|[[File:Flag of Azerbaijan SSR.svg|25px]] Азербайжан ССР (1920-1991) ||[[File:Flag of Armenian SSR.svg|25px]] Армения ССР (1920-1991) ||[[File:Flag of Byelorussian SSR.svg|25px]] Белорусь ССР (1917-1991) ||[[File:Flag of Georgian SSR.svg|25px]] Грузия ССР (1921-1990) ||[[File:Flag of Kazakh SSR.svg|25px]] Казак ССР (1936-1991)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Flag of Kyrgyz SSR.svg|25px]] Кыргыз ССР (1936-1991) ||[[File:Flag of Latvian SSR.svg|25px]] Латвия ССР (1940-1991) ||[[File:Flag of Lithuanian SSR.svg|25px]] Литва ССР (1940-1991) ||[[File:Flag of Moldavian SSR.svg|25px]] Молдова ССР (1940-1991) ||[[File:Flag of Russian SFSR.svg|25px]] ОССФР (1917-1991)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Flag of Tajik SSR.svg|25px]] Тажик ССР (1929-1991)||[[File:Flag of Turkmen SSR.svg|25px]] Түркмөн ССР (1924-1991) ||[[File:Flag of the Uzbek SSR.svg|25px]] Өзбек ССР (1924-1991) ||[[File:Flag of Ukrainian SSR.svg|25px]] УССР (1919-1991) ||[[File:Flag of Estonian SSR.svg|25px]] Эстон ССР (1940-1991)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| ||[[File:Flag of the Karelo-Finnish SSR.svg|25px]] Карел-Финдик ССР (1940—1956) || ||[[File:Flag of Transcaucasian SFSR.svg|25px]] ЗССФР (1922—1936) ||
|
|
|
|
|
|
|
|- style="background:#CCCCFF"
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|- bgcolor="#f0f0f0"
! colspan="9" style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#FFFFFF;<!--(USSR flag's yellow)-->"| Автономдук Республикалар<ref>Советтик Союздун Автономдук Республикалары жашаган жылдардагы тартиби менен берилген. Кээ бир автономдук республикалар улам түзүлүп жана жоюлуп тургандыгына байланыштуу бир нече жолу көрсөтүлгөн.</ref>
|
|
|
|-
| [[Түркстан Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Түркстан АССР]] (1918-1924) || [[Поволжья Немецтеринин Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Поволжья Немецтеринин АССРи]] (1918-1941) || [[Башкир Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Башкир АССР]] (1919-1990) || [[Кыргыз Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы (1920-1925)|Кыргыз АССР (1920-1925)]] || [[Татар Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Татар АССР]] (1920-1990)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| [[Ажар Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Ажар АССР ]] (1921-1990) || [[Крым Автономдук Социалисттик Республикасы|Крым АССР]] (1921-1945)|| [[Дагестан Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Дагестан АССР]] (1921-1993) || [[Тоолук Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Тоолук АССР ]] (1921-1924) || [[Нахчеван Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Нахчеван АССР]] (1924-1990)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| [[Якут Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Якут АССР]] (1922-1991) || [[Бурят Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Бурят АССР]] (1923-1990) ||[[Автономдук Карел Советтик Социалисттик Республикасы|Автономдук Карел ССР]] (1923-1940) || [[Молдова Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Молдова АССР]] (1924-1940) || [[Тажик Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Тажик АССР]] (1924-1929)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| [[Чуваш Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Чуваш АССР]] (1925-1992) || [[Казак Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Казак АССР]] (1925-1936) ||[[Кыргыз Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы (1926-1936)|Кыргыз АССР (1926-1936)]] || [[Абхаз Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Абхаз АССР]] (1931-1991) || [[Каракалпак Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Каракалпак АССР]] (1932-1992)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| [[Мордова Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Мордова АССР]] (1934-1993) || [[Удмурт Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Удмурт АССР]] (1934-1990) || [[Калмак Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Калмак АССР]] (1935-1943) || [[Чечен-Ингуш Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Чечен-Ингуш АССР]] (1936-1944) || [[Кабардин-Балкар Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Кабардин-Балкар АССР]] (1936-1944)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| [[Коми Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Коми АССР]] (1936-1990) || [[Мари Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Мари АССР]] (1936-1990) ||[[Түндүк-Осет Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Түндү-Осет АССР]] (1936-1990) || [[Кабардин Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Кабардин АССР]] (1944-1957) || [[Карел Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Карел АССР]] (1956-1991)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| [[Чечен-Ингуш Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Чечен-Ингуш АССР]] (1957-1992) || [[Кабардин-Балкар Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Кабардин-Балкар АССР]] (1957-1992) ||[[Калмак Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Калмак АССР]] (1958-1990) || [[Тыва Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Тыва АССР]] (1961-1992) || [[Тоолу-Алтай Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Тоолууу-Алтай АССР]] (1990-1991)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| || [[Карачай-Черкесия]] (1990-1990) || || [[Крым Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Крым АССР]] (1991-1992) ||
|
|
|
|
|
|
|
|- style="background:#CCCCFF"
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|- bgcolor="#f0f0f0"
! colspan="9" style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#FFFFFF;<!--(USSR flag's yellow)-->"| Автономдук Облусттар
|
|
|
|-
|[[Адыгей (Черкес) Автономдук Областы|Адыгей (Черкес) АО]] (1922-1928)|| [[Адыгей Автономдук Областы|Адыгей АО]](1928-1991) || [[Бурят-Монгол Автономдук Областы|Бурят-Монгол АО]] (1921-1923) || [[Вотск Автономдук Областы|Вотск АО]] (1920-1932) || [[Тоолу-Алтай Автономдук Областы|Тоолу-Алтай АО]] (1948-1991)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[Еврей Автономдук Областы|Еврей АО]] (1934-жылдан тарта) || [[Ингуш Автономдук Областы|Ингуш АО]] (1924-1934) || [[Кабардин Автономдук Областы|Кабардин АО]] (1921-1922) || [[Кабардин-Балкар Автономдук Областы|Кабардин-Балкар АО]] (1922-1936) || [[Калмак Автономдук Областы|Калмак АО]] (1920—1935; 1957—1958)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[Карачай-Черкесия Автономдук Областы|Карачай-Черкесия АО]] (1922—1926; 1957—1991) || [[Карачай Автономдук Областы|Карачай АО]] (1923-1946) || [[Коми (зырян) Автономдук Областы|Коми (зырян) АО]] (1921-1936) || [[Мари Автономдук Областы|Мари АО]] (1920-1936) || [[Монгол-Бурят Автономдук Областы|Монгол-Бурят АО]] (1921-1923)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[Мордова Автономдук Областы|Мордова АО]] (1930-1934) || [[Поволжья Немецтеринин Автономдук Областы|Поволжья Немецтеринин АОсу]] (1918-1924)|| Ойрат АО (1922-1932)/[[Ойрот Автономдук Областы|Ойрот АО]] (1932-1948) || [[Түндүк-Осет Автономдук Областы|Түндүк-Осет АО]] (1924-1936)|| [[Тыва Автономдук Областы|Тыва АО]] (1944-1961)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[Удмурт Автономдук Областы|Удмурт АО]] (1934-1936) || [[Чуваш Автономдук Областы|Чуваш АО]] (1920-1925) || [[Түштү-Осет Автономдук Областы|Түштүк-Осет АО]] (1922-1991) || [[Тоолу-Карабак Автономдук Областы|Тоолу-Карабак АО]] (1923-1991) || [[Түркмөн Автономдук Областы (Бухара ЭСР)|Түркмөн АО (Бухара ЭСР)]] (1923-1924)
|
|
|
|
|
|
|
|-
|[[Чечен-Ингуш Автономдук Областы|Чечен-Ингуш АО]] (1932-1934) || [[Хакас Автономдук Областы|Хакас АО]] (1930-1991) || [[Адыгей (Черкес) Автономдук Областы|Черкес (Адыгей) АО]] (1922) || [[Черкес Автономдук Областы|Черкес АО]] (1928-1957) || [[Чечен Автономдук Областы|Чечен АО]] (1922-1934)
|
|
|
|
|
|
|
|-
| || || [[Түркмөн Автономдук Областы (Хорезм ЭСР)|Түркмөн АО (Хорезм ЭСР)]] (1924) || ||
|
|
|
|
|
|
|
|-
| colspan=12 style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#FFFFFF;<!--(USSR flag's yellow)-->"|<sup></sup> 
Line 957 ⟶ 780:
{{Социалисттик өлкөлөр}}
{{ССРС темаларда}}
{| class="wikitable collapsible collapsed" style="text-align: center; font-size: 85%; width:99%"
!colspan=12 style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#F8B800;<!--(USSR flag's yellow)-->"|{{Флаг|СССР}} [[ССРС|{{color|#F8B800|ССРС}}]] [[Орусиянын аймактык-саясий экспансиясы|{{color|#F8B800|Эволюция жана экспансиясы}}]] {{Флаг|СССР}}
|- style="background:#CCCCFF"
Line 971 ⟶ 794:
| [[1956 жыл]]
| [[ССРСтин кулашы|1991 жылдан кийин]]
|
|-
| colspan=8 | [[Чыгыш Пруссия]] (''[[Германия]]''), [[Куриль аралдары]] (''[[Жапония]]''), [[Түштүк Сахалин]] (''[[Жапония]]'')
Line 977 ⟶ 799:
| style="background:#FFDBDB" rowspan=4 | ''[[Орусия Советтик Социалисттик Федеративдик Республикасы|ОССФР]]''
| rowspan=4 | [[Орусия]]
|
|-
| rowspan=22 | ''[[Орусия республикасы|Орусия<br />республикасы]]''
| colspan=6 | ''[[Тува Эл Республикасы]]''
| style="background:#FFDBDB" rowspan=2 | ''[[Орусия Советтик Социалисттик Федеративдик Республикасы|ОССФР]]''
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=2 rowspan=7 | ''[[Советтик Орусия|ОССФР]]''
Line 988 ⟶ 808:
| style="background:#FFDBDB" rowspan=2 | ''[[Орусия Советтик Социалисттик Федеративдик Республикасы|ОССФР]]''
| style="background:#FFDBDB" rowspan=1 | ''[[Орусия Советтик Социалисттик Федеративдик Республикасы|ОССФР]]''
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=3 rowspan=1 | ''[[Карел-Финдик Советтик Социалисттик Республикасы|Карел-Финдик ССР]]''
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=5 | ''[[Казак Советтик Социалисттик Республикасы|Казак ССР]]''
| rowspan=1 | [[Казакстан]]
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=5 | ''[[Кыргыз Советтик Социалисттик Республикасы|Кыргыз ССР]]''
| rowspan=1 | [[Кыргызстан]]
|
|-
| style="background:#FFDBDB" rowspan=2 | ''[[Өзбек Советтик Социалисттик Республикасы|Өзбек ССР]]''
| style="background:#FFDBDB" colspan=6 | ''[[Өзбек Советтик Социалисттик Республикасы|Өзбек ССР]]''
| rowspan=1 | [[Өзбекстан]]
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=6 | ''[[Тажик Советтик Социалисттик Республикасы|Тажик ССР]]''
| rowspan=1 | [[Тажикстан]]
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=7 | ''[[Түркмөн Советтик Социалисттик Республикасы|Түркмөн ССР]]''
| rowspan=1 | [[Түркмөнстан]]
|
|-
| rowspan=3 | ''[[Грузия Демократикалык Республикасы|Грузия ДР]]''
Line 1 018 ⟶ 831:
| style="background:#FFDBDB" rowspan=3 colspan=5 | ''[[Грузия Советтик Социалисттик Республикасы |Грузия ССР]]''
| rowspan=1 | [[Грузия]]
|
|-
| rowspan=1 | ''[[Абхазия]]'' <sup>[[:Калып:ССРС убакыттык тасмасы#2|~ 2]]</sup>
|
|-
| rowspan=1 | ''[[Түштүк Осетия|Түштүк Осетия]]'' <sup>[[:Калып:ССРС убакыттык тасмасы#2|~ 2]]</sup>
|
|-
| rowspan=2 | ''[[Азербайжан Демократикалык Республикасы|Азербайжан ДР]]''
| style="background:#FFDBDB" rowspan = 2 colspan=5 | ''[[Азербайжан Советтик Социалисттик Республикасы|Азербайжан ССР]]''
| rowspan=1 | [[Азербайжан]]
|
|-
| rowspan=1 | ''[[Тоолуу-Карабак Республикасы]]'' <sup>[[:Калып:ССРС убакыттык тасмасы#1|~ 1]]</sup>
|
|-
| ''[[Армения Республикасы]]''
| style="background:#FFDBDB" colspan=5 | ''[[Армения Советтик Социалисттик Республикасы|Армения ССР]]''
| rowspan=1 | [[Армения]]
|
|-
| colspan=5 | ''[[Эстония]]''
| style="background:#FFDBDB" colspan=4 | ''[[Эстон Советтик Социалисттик Республикасы|Эстон ССР]]''
| rowspan=1 | [[Эстония]]
|
|-
|-
Line 1 048 ⟶ 854:
| style="background:#FFDBDB" colspan=4 | ''[[Латвия Советтик Социалисттик Республикасы|Латвия ССР]]''
| rowspan=1 | [[Латвия]]
|
|-
| colspan=5 | ''[[Литва]]''
| style="background:#FFDBDB" colspan=4 | ''[[Литва Советтик Социалисттик Республикасы|Литва ССР]]''
| rowspan=1 | [[Литва]]
|
|-
| rowspan=2 | ''[[Белорусь Эл Республикасы|Белорусь ЭР]]''
Line 1 059 ⟶ 863:
| style="background:#FFDBDB" rowspan=2 colspan=4 | [[Белорусь Советтик Социалисттик Республикасы|Белорусь ССР]]
| rowspan=2 | [[Белоруссия]]
|
|-
| style="background:#FFDBDB" colspan=4 | ''[[Белорусь Советтик Социалисттик Республикасы|Белорусь ССР]]''
|
|-
| colspan=1 rowspan=1 | ''[[Молдова Демократикалык Республикасы|Молдова ДР]]''
Line 1 068 ⟶ 870:
| style="background:#FFDBDB" colspan=4 rowspan=2 | ''[[Молдова Советтик Социалисттик Республикасы|Молдова ССР]]''
| rowspan=1 | [[Молдавия]]
|
|-
| rowspan=2 | ''[[Украина Эл Республикасы|Украина ЭР]]''
| style="background:#FFDBDB" colspan=4 rowspan=2 | <small>([[Молдова Автономдук Советтик Социалисттик Республикасы|Молдова АССР]])</small> <br />''[[Украина Советтик Социалисттик Республикасы|Украина ССР]]''
| rowspan=1 | ''[[Приднестров Молдова Республикасы|Приднестровье]]'' <sup>[[:Калып:ССРС убакыттык тасмасы#1|~ 1]]</sup>
|
|-
| style="background:#FFDBDB" rowspan=2 colspan=2 | ''[[Украина Советтик Социалисттик Республикасы|Украина ССР]]''
| style="background:#FFDBDB" rowspan=3 colspan=2 | ''[[Украина Советтик Социалисттик Республикасы|Украина ССР]]''
| rowspan=3 | [[Украина]]
|
|-
| rowspan=2 | ''[[Австро-Венгрия]]''
| rowspan=2 | ''[[Батыш-Украина эл республикасы|БУНР]]'' ([[1919 жыл]]дан тарта''[[Украина эл республикасы|Украина ЭР]] курамында'')
| colspan=4 | [[Батыш Украина]] (''[[Польша Республикасы (1918—1939)|Польша]]'') жана [[Түндүк Буковина]] (''[[Румыния Падышачылыгы|Румыния]]'')
|
|-
| colspan=4 | [[Подкарпат Русу]] (''[[Чехословакия]]'')
| colspan=2 | ''[[Карпат Украинасы]]'' жана [[Закарпат Украинаны Венгерия оккупациялоосу (1939)|венгер оккупациясы]]
|
|-
| colspan=12 style="background:#CC0000;<!--(red)-->color:#FFFFFF;<!--(USSR flag's yellow)-->"|<sup>1</sup> — [[таанылбаган мамлекеттер|{{color|#F8B800|таанылбаган мамлекеттер}}]]<br />² — 1992 жылга [[таанылбаган мамлекеттер|{{color|#F8B800|таанылбаган}}]] мамлекет , 2008-жылдан азыркы учурга чейин — [[жарым жартылай таанылган мамлекет|{{color|#F8B800|жарым жартылай таанылган мамлекет}}]]