Шапак Рысмендеев: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
No edit summary |
No edit summary |
||
7-сап:
Жалпысынан алганда Шапактын вариянтынын “Чоң казат” эпизод мерчемдүү традициялык мотивдер менен байандалып толук берилгендей көрүнсө да өтө кыска схема түрүндө жазылган. Мисалы, жети кандынкеңеши, алардын биринден элчи жбериши, колдун жөнөшү, Каныкейдин кырк чорону кийим-кече менен жабдышы, колдун жолдо жүрүшү Алмамбет менен Сыргактын чалгынга жөнөшү, ат тандоо, Чубактын жаңжалы, Макел дөө (Мадыгел дөө) менен бетешүү , жылкы тийүү мындан кийинки окуялар да башка вариянттардай эле традициялык эпизоттордон турат: Манастын жеңиши, Коңурбуйдын Манасты алдашы, алардын ортосундагы акыркы беттеши, Манастын өлүмү,Каникейдин Манаска күмбөз салдырышы. Ушул сыяктуу сыртынан караганда традитциялык сюжеттин курамындагы бардык урунтуу учурлар камтылган мен кеңири сүрөттөлбөстөн, үстүрттөн гана баяндалып калган. Кыскасы традициялык сюжеттин мазмуунун кайталап айтып бергендей туйулат.<br>
“Манас” эпосу генеологиялык циклизация принцибинде негизинен үч бөлүмдөн турган элдик чыгарма. Ошондой болсо да трилогиянын ар бир бөлүгү өзүнчө идеялык мазмууну , сюжеттик түзүлүшү жагынан өзүнчо эпос болуп эсептелинет. Ага карабастан үч бөлүм тең бири-бирине шарттап органикалык байланышта улантып, монименталдуу , бир эпикалык чыгарманы түзүп турат.<br>
“Семетей” , “Сейтек” бөлүмдөрү да мурунттан өзүнчө айтылып келеаткан традициялык окуялардын саставынан турган сюжеттик мазмуунга ээ, көркөмдүк деңгели да жогорку бөлүмдөр болуп эсептелет. Академик Б.М.Юнусалиевдин белгилөөсү боюнча Кол жазмалар фондундусунда “Семетейдин” 14
Ошондуктан , 1956-60-жылдарда басылып чыккан “Семетейдин” бириктирилип кыскартылган
==Пайдаланылган адабитяттар==
*1. Юнусалиев Б.М. Тандалган эмгектер.---Фрунзе: Илим, 1985.-446-бет. <br>
| |||