Антропология: нускалардын айырмасы

'''Антропология''' ([[грек]] тилинен ''anthropos'' - адам, ''logos'' - илим) - дүйнөнүн ар кайсы жеринде тарых боюнча жана азыркы күндө жашап жаткан инсан (инсан топторунун) изилдениши. Бул илим тармагы кишилерди айырмалаган жана окшоштурган ар кандай маалымат, билимди топтоп, өндүрүүгө аракет кылат. Антропологиянын төрт негизги бутагы бар, физикалык антропология кишини биологиялык организм катары карайт, бул багытта кишинин [[эволюция]]лык өнүгүүсүн колго алат, инсан түрүнүн илгертеден азыркы күнгө чейинки биологиялык өзгөрүүлөрүн изилдейт. Маданий/социалдык антропологдор болсо өткөн мезгилдердеги жана азыркы убактагы инсандардын маданиятын изилдөө менен алек болушат. Ал эми археологдор өткөн маданияттардан калган заттарды/буюмдарды/нерселерди, сөөк жана кишилер/инсан топтору жашанган аймактарды буюмдарды изилдеп, өткөн мезгилде жашап, жазылуу маалымат калтырбаган инсан маданияттары тууралуу маалымат/билим чогултат. Тилчилер (лингвисттер), маданияттарды сактап, кийинки муунга өткөрүп берүү үчүн коммуникация системасы болгон тилди изилдешет. Ар бир антропология тармагы ар башка изилдөө ыкмасына ээ болсо дагы, баары биригип бир антропологиялык көз карашты түзүшөт. ▼

Колдонгон ыкмалары жагынан [[биология]]лык жана социалдык илимдердин катарына кирет.<br> Бирок, адамдын социалдык өзгөчөлүгү антропологдорду тарыхый изилдөөлөрдүн жыйынтыктарына кайрылып, тарыхый маселелерди чечүүгө жардам кылат. А-нын тарых м-н байланышкан тармагын тарыхый А. деп аташат. Тарыхый А. айрым аймактардагы адамзаттын байыркы мезгилден азыркы учурга чейинки өнүгүү тарыхын, байыркы миграциялар, расалык типтердин калыптанышын изилдейт. Адамдын баш сөөк-төрү (краниологиялык материал) аркылуу байыркы мезгилдеги калктардын миграциясы аныкталса, ошол маалымат тарыхый жазма булактар аркылуу такталышы мүмкүн. Мис., байыркы түрк доорундагы краниологиялык материалдар аркылуу Теңиртоодо жашаган калктардын [[Алтай]], [[Түштүк Сибирь]] м-н генетикалык байланышта экендиги аныкталган. Мындан тышкары, А-нын маданий А., [[этнос]]тук А., пед. А., [[популяция]]лык А., мед. А., [[экология]]лык А., палеоантропология, [[физиология]]лык А. деген тармактары да бар.▼