|
}}
'''Алыкул Осмонов'''.. - [[кыргыз адабияты]]нын классик акыны, драматург, котормочу.
Садыков Ардак крутой
==Өмүр таржымалы==
[[Кыргыз адабияты]]нын классик акыны Алыкул Осмонов 1915-жылы [[21-март]]та [[Панфилов району]]ндагы [[Каптал-Арык айылы]]нда туулган.
1928-жылга чейин Фрунзе, [[Токмок балдар үйү]]ндө тарбияланып, [[Фрунзе педтехникуму]]нда 1928–1933-жж. окуйт. Бирок ден-соолугуна байланыштуу бул окуу жайды бүтүргөн эмес.<br> болгон
Акын дүйнөлүк жана орус адабиятына кызыгып, алардын бир тобун эне тилине которуу менен бирге чыгармачыл мектептен өтүп, [[кыргыз фольклору]]на терең маани берүү менен эл арасынан көптөгөн уламыштарды чогултуп, алардын негизинде ондогон поэмаларды жазган.
А. Осмонов 1938-жылы 9-апрелде СССРССРC Жазуучулар союзунун мүчөлүгүнө өткөн. Ошол эле жылы “Ардак белгиси” ордени, 1946-жылы “1941–1945-жж. Улуу Ата Мекендик согуш мезгилиндеги каарман эмгеги үчүн” медалы менен сыйланган.
1950-жылы [[Москва]]да орус тилинде жарык көргөн “Мой дом” аттуу ырлар жыйнагы адабият боюнча [[Сталин, Иосиф Виссарионович|Сталин]]дик сыйлыктын талапкерлигине көрсөтүлөт.<br>
А.Осмоновго 1967-жылы Кыргызстан Ленин комсомолу сыйлыгынын №1 лауреаттык күбөлүгү ыйгарылган. 1986-жылы Кыргызстан Улуттук Жазуучулар союзу Алыкул Осмонов атындагы адабий сыйлыкты жана жаштар арасында жыл сайын өтүүчү “Алыкулдун Акбозат” поэзия майрамын уюштурган.<br>
1988-жылы [[Бишкек]]теги №68 мектепке, 1990-жылы [[№9 китепкана]]га акындын ысмы ыйгарылган. Кыргызстанда жалпысынан 20га жакын мектеп жана тоо чокусу (4060м), бир кеме “Алыкул” наамында.
А.Осмоновдун алтымыштан ашык ырларына обон чыгарылып, М.Убукеев, Л.Турусбекова, С.Ишенов сыяктуу кинорежиссерлор акын тууралуу тасма тартышкан.
А. Осмоновго 1967-жылы Кыргызстан Ленин комсомолу сыйлыгынын № 1 лауреаттык күбөлүгү ыйгарылган. 1986-жылы Кыргызстан Улуттук Жазуучулар союзу Алыкул Осмонов атындагы адабий сыйлыкты жана жаштар арасында жыл сайын өтүүчү “Алыкулдун Акбозат” поэзия майрамын уюштурган.
Акындын бир нече жыйнактары, поэмалары жана балдарга арналган чыгармалары орус, англис, эстон, казак тилдерине которулуп, төрт ыры япон тилиндеги “Дүйнөлүк акындар” альманахына кирген.<br>
А.Осмоновдун чыгармалары орто мектепте, жогорку окуу жайларда кеңири окутулат. Анын өмүрү, чыгармачылыгы боюнча көптөгөн адабий, публицистикалык жана илимий эмгектер, китептер жазылуу менен кыргыз адабият тарыхында Алыкултаануу багыты улам кеңири кулач жаюуда.<br><br>
1988-жылы [[Бишкек]]теги № 68 мектепке, 1990-жылы № 9 китепканага акындын ысмы ыйгарылган. Кыргызстанда жалпысынан 20га жакын мектеп жана тоо чокусу (4060 м), бир кеме “Алыкул” наамында.
А. Осмоновдун алтымыштан ашык ырларына обон чыгарылып, [[Убукеев Мелис|М. Убукеев]], Л. Турусбекова, [[Ишенов Сагынбек|С. Ишенов]] сыяктуу кинорежиссерлор акын тууралуу тасма тартышкан.
Акындын бир нече жыйнактары, поэмалары жана балдарга арналган чыгармалары орус, англис, эстон, казак тилдерине которулуп, төрт ыры япон тилиндеги “Дүйнөлүк акындар” альманахына кирген.
А. Осмоновдун чыгармалары орто мектепте, жогорку окуу жайларда кеңири окутулат. Анын өмүрү, чыгармачылыгы боюнча көптөгөн адабий, публицистикалык жана илимий эмгектер, китептер жазылуу менен кыргыз адабият тарыхында Алыкултаануу багыты улам кеңири кулач жаюуда.
==Жарык көргөн китептери==
===Кыргыз тилинде===
* Таңдагы ырлар. - Ф.: Кыргызмамбас, 1935. - 127 б.
'''Таңдагы* ырларЖылдыздуу жаштык: Ырлар жыйнагы.''' - Ф.: Кыргызмамбас, 19351937. - 12762 б.
* Чолпонстан: Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 1937. 96 б.
'''Жылдыздуу* жаштык:'''8-гвардиялык Ырлардивизия жыйнагы(түзүүчү). Ф.: Кыргызмамбас, 19371942. 6235 б.
* Махабат: Ырлар. Ф.: Кыргызмамбас, 1945. 76 б.
'''Чолпонстан* Балдар үчүн:''' Ырлар жыйнагы. – Ф.: Кыргызмамбас, 19371947. 9628 б.
* Жаш акындардын ырларынын жыйнагы (түзүүчү). Ф.: Кыргызмамбас, 1947. 99 б.
'''8* Менин жерим -гвардиялык дивизияырдын (түзүүчү)жери: Ырлар.''' - Ф.: Кыргызмамбас, 19421947. 3580 б.
* Жаңы ырлар: Ырлар жана поэмалар. Ф.: Кыргызмамбас, 1947. 86 б.
'''Махабат:'''* Жаңы Ырларырлар. – Ф.: Кыргызмамбас, 19451949. 76131 б.
* Тандалмалуу ырлар жана поэмалар. - Ф.: Кыргызмамбас, 1954. 264 б.
'''Балдар* үчүнАта журт:''' ЫрларЖарыяланбаган чыгармалар. Ф.: Кыргызмамбас, 19471958. 28200 б.
* Россия: Ырлар. Ф.: Кыргызмамбас, 1964. 16 б.
* Чыгармалар жыйнагы: 3 томдук:
'''Жаш акындардын ырларынын жыйнагы (түзүүчү).''' Ф.: Кыргызмамбас, 1947. 99 б.
:1-т. - Ф.: Кыргызстан, 1964. 64 б.
:2-т. - Ф.: Кыргызстан, 1965. 660 б.
'''Менин жерим - ырдын жери:''' Ырлар. - Ф.: Кыргызмамбас, 1947. 80 б.
:3-т. - Ф.: Кыргызстан, 1967. 670 б.
* Балдар менен турналар: Ырлар. Ф.: Мектеп, 1965. 23 б.
'''Жаңы ырлар:''' Ырлар жана поэмалар. Ф.: Кыргызмамбас, 1947. 86 б.
* Ырлар жыйнагы. - Ф.: Мектеп, 1965. 82 б.
'''Жаңы* Көл толкуну: Тандалган ырлар жана поэмалар.''' – Ф.: КыргызмамбасКыргызстан, 19491972. 131372 б.
* Пионер ыры: Ырлар, поэмалар, котормо. Ф.: Мектеп, 1974. 207 б.
* Түлкү менен каздар. Ф.: Мектеп, 1973 19 б.
'''Тандалмалуу ырлар жана поэмалар.''' - Ф.: Кыргызмамбас, 1954. 264 б.
* Ырлар. Ф.: Кыргызстан, 1974. 62 б.
* Толубай сынчы: Ырлар, поэмалар. Ф.: Мектеп, 1979. 80 б.
'''Ата журт:''' Жарыяланбаган чыгармалар. Ф.: Кыргызмамбас, 1958. 200 б.
* Балдар жана турналар: Ырлар. Ф.: Мектеп, 1980. 10 б.
'''Россия* Балдар ыры:''' Ырлар. Ф.: КыргызмамбасМектеп, 19641988. 16 б.
* Чыгармалар жыйнагынын 3 томдугу:
:1.т.: Ырлар, поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1984. 296 б.
'''Чыгармалар жыйнагы: 3 томдук:'''
:2.т.: Поэмалар, драмалар, легендалар. – Ф.: Кыргызстан, 1985. 344 б.
'''1-:3.т.''': -Котормолор. – Ф.: Кыргызстан, 19641986. 64278 б.
* * Махабат: Ырлар. Ф.: Кыргызстан, 1990. 52 б.
'''2* * Көл толкуну -т Wayes of the lake.''' -(кырг. Ф– англ. которгон У.Мэй) Б.: Сорос-Кыргызстан, 19651995. 660-148 б.
* * Аккан суу – Live water: Ырлар/кырг. – англ. котор.У.Мэй. Б.: Арал фонду, 2000. 72 б
* * Балдарга. Детям. For children Б.: Алыкул үй борбору, 2000. 56 б.
'''3-т.''' - Ф.: Кыргызстан, 1967. 670 б.
'''Балдар менен турналар:''' Ырлар. Ф.: Мектеп, 1965. 23 б.
'''Ырлар жыйнагы.''' - Ф.: Мектеп, 1965. 82 б.
'''Көл толкуну:''' Тандалган ырлар жана поэмалар. Ф.: Кыргызстан, 1972. 372 б.
'''Пионер ыры:''' Ырлар, поэмалар, котормо. Ф.: Мектеп, 1974. 207 б.
'''Түлкү менен каздар.''' Ф.: Мектеп, 1973 19 б.
'''Ырлар.''' Ф.: Кыргызстан, 1974. 62 б.
'''Толубай сынчы:''' Ырлар, поэмалар. Ф.: Мектеп, 1979. 80 б.
'''Балдар жана турналар:''' Ырлар. Ф.: Мектеп, 1980. 10 б.
'''Балдар ыры:''' Ырлар. Ф.: Мектеп, 1988. 16 б.
'''Чыгармалар жыйнагынын 3 томдугу:'''
'''1.т.:''' Ырлар, поэмалар. – Ф.: Кыргызстан, 1984. 296 б.
'''2.т.:''' Поэмалар, драмалар, легендалар. – Ф.: Кыргызстан, 1985. 344 б.
'''3.т.:''' Котормолор. – Ф.: Кыргызстан, 1986. 278 б.
'''Махабат:''' Ырлар. Ф.: Кыргызстан, 1990. 52 б.
'''Көл толкуну''' - Wayes of the lake. (кырг. – англ. которгон У.Мэй) Б.: Сорос-Кыргызстан, 1995. -148 б.
'''Аккан суу''' – Live water: Ырлар/кырг. – англ. котор.У.Мэй. Б.: Арал фонду, 2000. 72 б
'''Балдарга.''' Детям. For children Б.: Алыкул үй борбору, 2000. 56 б.
===Орус тилинде===
* Мой дом: Стихи. М.: Сов. писатель, 1950. 156 с.
'''* Мой дом:''' Стихи. МФ.: Сов. писательКиргизгосиздат, 19501954. 156136 с.
* Избранное: Стихотворения. М.: Сов. писатель, 1955. 184 с.
'''Мой* домИзбранное:''' Стихи. ФМ.: КиргизгосиздатПолитиздат, 19541958. 136304 с.
* Лиса и гуси. - Ф.: Мектеп, 1974. 20 с.
'''* Избранное:''' СтихотворенияСтихи и поэмы. М.: СовХудож. писательлит., 19551975. 184272 с.
* Дети и журавли. - Ф.: Мектеп, 1981. 6 с.
* Отчий край: Стихотворения и поэмы. Ф.: Кыргызстан, 1987. 256 с.
'''Избранное:''' Стихи. М.: Политиздат, 1958. 304 с.
* Стихотворения и поэмы. – Л.: Сов.писатель. 1990. 303 с.
'''Лиса и гуси.''' - Ф.: Мектеп, 1974. 20 с.
'''Избранное:''' Стихи и поэмы. М.: Худож. лит., 1975. 272 с.
'''Дети и журавли.''' - Ф.: Мектеп, 1981. 6 с.
'''Отчий край:''' Стихотворения и поэмы. Ф.: Кыргызстан, 1987. 256 с.
'''Стихотворения и поэмы.''' – Л.: Сов.писатель. 1990. 303 с.
===Башка элдердин тилдеринде===
* Дети и журавли: Стихи. – Таллин: Ээсти раамат, 1984. 11 с. – эст.
* Толубай сынчы: Поэма. – Алма-Ата, 1963. – казак.
'''Дети и журавли:''' Стихи. – Таллин: Ээсти раамат, 1984. 11 с. – эст.
'''Толубай сынчы:''' Поэма. – Алма-Ата, 1963. – казак.
==Котормолору==
* Крылов И. А. Тамсилдер. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 1937. 38 б.
'''* Крылов И. А'''. Тамсилдер. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 19371938. 3826 б.
* [[Маршак Самуил Яковлевич|Маршак С.Я.]] Жалкоолор жана мышык. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 1937. 8б.
'''Крылов* И.Перро АШ.''' ТамсилдерЖомоктор. Ф.: Кыргызмамбас, 19381937. 2630 б.
* Пушкин А. С. Поп жана анын кызматчысы Балда жөнүндө жомок. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 1937. 16 б.
'''[[Маршак* СамуилЧуковский Яковлевич|Маршак С.ЯК.]]''' ЖалкоолорФедоринанын жанашору: мышыкЫрлар. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 19371938. 8б17 б.
* Руставели Шота. Жолборс терисин кийген баатыр. Ф.: Кыргызмамбас, 1940. 376 б.
* Ошол эле. - 1951. - 332 б.
'''Перро Ш.''' Жомоктор. Ф.: Кыргызмамбас, 1937. 30 б.
* Ошол эле. - 1956. - 332 б.
* Ошол эле - 1972. - 304 б.
'''Пушкин А.С.''' Поп жана анын кызматчысы Балда жөнүндө жомок. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 1937. 16 б.
* Ошол эле. - 1976. - 306 б.
* Ошол эле. - 1982. - 300 б.
'''Чуковский К.''' Федоринанын шору: Ырлар. Ф. Казань: Кыргызмамбас, 1938. 17 б.
* Пушкин А. С. Евгений Онегин: Ыр менен жазылган роман. – Ф.: Кыргызмамбас, 1948. 160 б.
'''Руставели* ШотаШекспир В.''' ЖолборсОтелло: терисинЫр кийгенменен баатыржазылган трагедия. – Ф.: Кыргызмамбас, 19401949. 376152 б.
'''Ошол эле.''' - 1951. - 332 б.
'''Ошол эле.''' - 1956. - 332 б.
'''Ошол эле''' - 1972. - 304 б.
'''Ошол эле.''' - 1976. - 306 б.
'''Ошол эле.''' - 1982. - 300 б.
'''Пушкин А.С.''' Евгений Онегин: Ыр менен жазылган роман. – Ф.: Кыргызмамбас, 1948. 160 б.
'''Шекспир В.''' Отелло: Ыр менен жазылган трагедия. – Ф.: Кыргызмамбас, 1949. 152 б.
==Интернеттеги шилтемелер==
| 