Астана: нускалардын айырмасы

|кыргызча аталышы = НурсултанНур-Султан

|расмий аталышы = {{lang-kk|НұрсұлтанНұр-Сұлтан}}

'''НурсултанНур-Султан''' ([[1961]]-ж. чейин Aкмолинск, [[1961]]—[[1992]]-ж. Целиноград, [[1992]]—[[1998]]-ж. — Aкмоло, [[2019]]-ж. чейин '''Астана''') — [[Казакстан Республикасы|Казакстан Республикасынын]] борбор шаары (1998-жылдан тарта). Акмолинск шаар статусуна 1862-жылы 26-сентябрда ээ болгон. 2018-жылдын 1-январына карата НурсултандынНур-Султандын калкынын саны 1 035 537 адамды түздү.

1830-ж. Aкмоло чебинин ордунда отурукташкан. 1832-жылдан Aкмоло станицасы, 1863-жылдан округдук шаар, 1868-жылдан Aкмоло уездинин борбору. [[Ташкен]] ж-а [[Бухара|Бухарадан]] [[Россия|Россияга]], Чыгыш Кытайдан СибиргеШиберге (Сибирь) кеткен кербен жолунун маанилүү пункту болгон. 1920-36-ж. Кыргыз (Казак) ACCРинин курамындагы губерниянын (1920-28), округдун (1928-30) республикага баш ийген райондун (1930-32), Караганда облусундагы райондук (1932-39), 1965-97-ж. облустун борбору болгон. 1939-жылдан Aкмоло облусунун, дың жерлерди өздөштүрүүдө крайдын административдик борбору болуп, [[Экономика|экономикалык]] ж-а саясий абалы тез өсө баштаган. 1998-жылдан азыркыдай аталат.

1990-жылдын аягынан шаардын борбордук бөлүгүндө (японжапон мөөмөрү (архитектору) К. Курокаванын генералдык долбоору б-ча) курулуш иштери жүргүзүлгөн; алар: парламент ж-а өкмөт үйү, президенттин резиденциясы, «Караотель» турак жай комплекси, «Aль-Фараби» ж-а «Самал» кичи райондору, Конгресс-холл, «Евразия» соода борбору, Ишим дарыясындагы көпүрө ж-а дарыянын сол жагында бийиктиги 97 м келген «Aстана-Байтерек» монументи. Aнда диаметри 22 м айнек шар орнотулган. Металл шардын каркасы 3 кабат түстүү айнек м-н капталган. Ал [[Казакстан Республикасы|Казакстан Республикасынын]] 10 жылдыгына арналган көрүнүктүү монументтик курулуш.

НурсултанНур-Султан — Казакстандын маданий борбору. 28 [[ЖОЖ]] (филиалдары м-н), анын ичинен техникалык университет (1933-жылдан), С. Сейфуллин атынагы агрардык институту (1957), Л. Н. Гумилев атындагы Евразия улуттук университети (1998; Москва мамлекеттик университетинин филиалы), [[медицина]] (1964), [[музыка]] (1998) ж. б. академиялары иштейт. Китепканалары: Президенттик маданий борборунуку, Борбордук шаардык, А. Гайдар атындагы балдар китепканалары ж. б. А. Кастеев атындагы искусство (1935), азыркы искусство (1980-ж. негизделип, 1999-ж. Алматыдан көчүрүлүп келинген), жазуучу С. Сейфуллиндин (1988) музейлери, орус драма (1940), музыкалык драма (1991), улуттук опера ж-а балет (2000) театрлары, филармония (1997), оркестрлер бар.

Шаардын мурдагы "Астана" аталышы казак тилинен алынган. Казакча бул сөз элдин баш калаасы дегенди билдирет. Бул сөз казак тилине парс тилинен келген. Анда ал "ыйык жер", "босого" деген мааниге ээ. "Нурсултан"Нур-Султан деп туңгуч президент Нурсултан Назарбаевдин атынан коюу чечими 2019-жылы 20-мартта кабыл алынган.