Дин-и илахи: нускалардын айырмасы
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
м r2.7.1) (робот кошту: ru:Дин-и иллахи |
мNo edit summary |
||
3-сап:
==Кыскача таржымакалы ==
Түштүк Азиянын оодук бөлүгүнө өкүм жүргүзгөн «Улуу Моголдор» сулалесинин өкүмдары, айтылуу Бабурдун урпактарынын бири Акбар шах өз мамлекетиндеги диндер аралык араздашууга жана түшүнбөстүккө чек коюу максатында «ыйык дин» аталган жаңы динди түзүүгө далаалат кылган.
Бул жаңы синкреттик диний агым исламдын жоболоруна тарса (хрисиан), жайнизм, зороастризм сыяктуу башка диндердин элементтерин жуурулуштурууга багытталган. [[Акбар шах, Биринчи|Акбар шахтын]] доорунда исламдан башка диндердин өкүлдөрүнө да айкөл мамиле жасалган.
Line 18 ⟶ 20:
Албетте, көпчүлүк мусулман диниятчылар бул кадамды “исламга акаарат келтирүү”, “каапырдык иш-аракет” катары сынга алышкан.
“Дин-и илахи” дини өзүнө мистицизмди, философияны, жаратылышка табынууну камтыган. (
Бул диний агым Жалгыз, Бирдиктүү Кудайды тааныган. Бул Кудай өзүн ар кыл диндерде ачып берет деп эсептелген. Бирок көп кудайлуулук (политеизм) четке кагылган.
Line 24 ⟶ 26:
Демек, бул жаңы диний агым өзүнө исламдын, теңирчиликтин, индуизмдин, христиандыктын, зороастризмдин, жайнизмдин, айрым бутпарастык ишенимдик аңдоонун ар кыл жоболорун сиңирген жана синкреттик дин катары акыйкатты рационалдуу издөө далаалатын жасаган.
[[Акбар шах, Биринчи|Акбар шахтын]] сунушуна ылайык, Мекеге багытталган кыбланын ордуна дайыма Күнгө жүз буруу керек болгон.
Акбар шах брахмандык тасманы Жаңы диний агым иш жүзүндө Акбар шахтын кансарайында жана ага жакын аксөөк чөйрөлөрдө гана анча-мынча таркаган.
Line 34 ⟶ 37:
“Дин-и илахи” агымын жайылтуу далаалаттары доорунда мусулмандар дүйнөсү үчүн көркөм адабият байытылган. Анткени ошол доордо “Рамайана”, “Махабхарата” дастандарынын жана “Инжилдин” тексттери мусулман калайыгы үчүн которулган.
Тарыхчы Аблулкадыр Бадауни, өзүнүн такыба мусулман болгонуна карабастан, Акбар шахтын буйругу менен “Рамайана” дастанын санскриттен которгон.
Бул “Дин-и илахи” агымы, негизинен, динге караганда этикалык (адеп-ахлактык) системага көбүрөөк жакын келет.
Line 58 ⟶ 62:
* Makhan Lal Roy Choudhury 1952 (1985): ''The Din-i-Ilahi or the Religion of Akbar'', Calcutta: Dasgupta & Co. (Oriental Books Reprint Corporation); ASIN B0007JXFZG
* «Children’s Knowledge Bank», Published 2004 (Pustak Mahal), ISBN 81-223-0292-0
* Louis Frédéric, Dictionnaire de la civilisation indienne, Robert Laffont, 1987. <br>
* <br>
==Интернеттеги шилтемелер ==
* http://www.britannica.com/EBchecked/topic/163768/Din-i-Ilahi <br>
* http://www.bizdin.kg/elib/kitepter/pdf/enclpdia_politology.pdf <br>
* http://www.britannica.com/eb/article-9030480/Din-i-Ilahi Din-i Ilahi <br>
| |||