Аялдар жана аскердик

Аялдардын аскердик тарыхы, 4000 жыл мурдага узаган бир доорду, бир далай улутту жана доорду камтууда. Эски чактардан күнүбүзгө чейин аялдар аскерде бир далай милдеттерде турушкан. Мурдагы доорлордо аялдар аскерде башкача милдеттер алган болсо да, күнүбүздө абдан маанилүү милдеттерге келүүдө. Бир далай өлкө аскерин аял аскерлерге ачууда бирок бул темадагы талаштар уланууда.

Уланууда болгон талаш

Аскерде аялдын ролу дүйнө масштабында заманбап аскерлерде ар дайым талашылган бир тема болгон. Аялдардын активдүү согуш милдетинен алыс кармалуусу бөөлүүчүлүк болуп мүнөздөмө берилүүдө. Талаштын тараптары эки жыныстык арасындагы физикалык жана акыл-эстик айрымалыктардан кеп кылууда, согуш майданында башка жынысты көрүүнүн аскерлер үстүндөгү таасири да бааланууда. Аял жоокерлер тарых бою бир канча цивилизацияда байкалган. Кээбир жамааттар болсо аялдардын согушуусун кескин түрдө тыюу салган. Кээбири өрнөктөрдө болсо аял аскер саны эркектерге жакындаган. Советтер Бирдиги II. Дүйнө Согушунда 800.000 аял аскерди өзүндө камтыган, булардын %70 майданда активдүү согушкан. Аялдар аскерде бир далай милдет алууда. Күнүбүздөгү согуштарда көбүнчө майдан аныктамасы башкача болгонунан аялдар саламаттык сактоо, контроль чекити, конвой ескорт, өрт өчүргүч, чеп сыяктуу тармактарда да милдет алууда. Аялдар дүйнөдө бир далай аскерде башкача милдет алышса да активдүү майдан милдетин берген өлкө аскеринин саны аз. Аялдарга активдүү майдан милдетин берген өлкөлөр арасында Жаңы Зеландия, Канада, Дания, Финландия, Франция, Германия, Норвегия, Израиль жана Швецария саналат. Англия, аялдарды өзгөчө артилерия милдеттери үчүн колдонот, США көбүнчө согуш пилоту кылып милдеттендирүүдө.

Талаштын таянган маселелери

Талаштын эки тарабы да өзүнө жараша күчтүү далилдер менен өзүн туура көрүүдө. Бул далилдердин бир канчасы эркектердин аялдарга караганда физикалык жактан мыкты болууларын ичине алат. Бирок башка бир маселе да аялдын согуш майданында болуусунан улам келген рухий таасири. Аскерлердеги бул колдонмо абдан сейрек көрүлгөндүгү үчүн далилдердин тест кылынуу мүмкүнчүлүгү чектелген.

Физикалык жетишсиздик

Аялдардын активдүү согуш милдетин алуусуна каршы алып келген эң маанилүү далил орточо бир аялдын орточо бир эркектен дагы күчсүз болгону жана маңдайындагы эркек душман менен согушууда мунун бир жетишсиздик боло тургандыгы. Аялдардын скелет түзүлүшү эркектердикине караганда дагы аз жыштыкта болгону үчүн сындырууга көөбурөөк ылайык. Бул себептен өзгөчө абаачылык тармагында бийик тартылуу күчтөрүнө дуушар болгон согуш пилотунун аялдардан тандалбоосу сыяктуу бир акыбал кеңеш кылынууда. Мындан сырткары аял ден соолугуна керек болгон тазалык чөйрөсү жок болгон суунун түбү командасы кылып аялдарды кабыл алынбашы үчүн маанилүү бир далил болуп колдонулууда. Бирок бул далилдин терсине орточо эсеп менен кыска жана жеңил болгон аялдар дагы аз абаа түгөтүүдө жана суунун түбү саякаты үчүн идеалдуу болууда.

Психологиалаык себептер

Аялдардын майданда алдыңкы катарларда согушуусуна каршы сунулган аргументтерден бир даанасы да аялдардын болуусу согушкан бирдиктин адеп-ахлакына таасир кылуусу. Чынында да бир далай аскер, алдыңкы катарларда кылынуусу керек болгон маанилүү милдеттерде аял аскерлерге ишенбөөдө.Мындан Сырткары аял жана эркек аскерлер арасында боло турган романтикалык жакындашуулардын бирдиктин согушуу күчүнө таасир эте тургандыгы да көрүнүүдө. Мындан сырткары бир далай аялдын алды саптарда милдеттерден качуу үчүн билип туруп кош бойлуу кала тургандыгы кеп кылынууда. Үчүнчү бир аргумент болсо аял аскерлердин согушкан бирдиктерге алынуусу, туткун болуп алынгандар кыйноого жана ал эмес жыныстык кыянатчылыкка дуушар кала тургандыгы. Согушта туткун алынган эркек аскерлердин физикалык кыйноого дуушар калуу менен чогуу дээрлик эч жыныстык кыянатчылык менен бетме бет калбагандыгы билинген бир факты. Бул пикирге каршы болсо майдан аркасындагы аял аскерлердин да колго өтүүсү болжолдуу табылганы, буларга болсо жетиштүү курал жана куралдар, жана да өзүн коргой турган сыяктуу таалим берилбегени алдыга сунулууда. Жыйынтыкта оз каалосу менен аскерге жазылган кишилер жыныстыгынан эгемендүү боло жоопкерчиликтеринин жана баштарына келе тургандыгын да билүүгө милдеттүү.

Жыныстык өзгөчөлүк жана салттар

Көптөрүнө караганда аялдардын аскерден алыс кармалуусу жыныстык бөлүүчүлүктүн акыркы чеби. Аялдардын бул формада кабыл кылынбаган тармак болгон аскердик кайра кээбирлерине караганда салтка байланыштуу ой пикир түзүлүшү менен байланыштуу. Аялдардын согуш майданында жеңүү ийгиликтери тууралуу тарыхта бир далай өрнөк табылууда.

Тактикалык жетишсиздиктер

Аскер жана тарыхчы Дейв Гроссманга караганда өзгөчө аял аскерлерге ээ аскери болгон Израиль Аскери аялдардын алды саптарда болуусун тыюу салган. Буга далил кылып болсо жарадар бир аял аскерди көргөн эркек аскерлердин чара көрүлө албай турган жана инстинктүү бир формада коргоочу аракет кылып милдетти таштап жарадарга жардамга чуркашын көрсөтөт. Мындан Сырткары Израиль Аскери үчүн маанилүү бир маселе да душманын тирүү кармап андан керектүү маалыматты алып калуу. Бирок Израильге каршы согушкан Исламдык жоокерлер аныктык менен бир аял аскерге моюн сунбоодо. Бирок басып алуу алдындагы аймактарда аял аскердин болуусу басып алуу астындагы аймак инсанын дагы аз кыжаалат кылганы да байкалган.

Кээбир өлкө аскеринде аялдын оорду

Англия

Англис Аскеринде аялдар, максаты түздөн-түз душман менен байланыш жана өлтүрүү болгон бирдиктер тышында ар милдетте боло алат. %9 аялдардан түзүлгөн Англис Аскери тарыхында аял жоокерлердин маанилүү бир жери бар. Булардан эң билинген өрнөктү Королева Боудица. I кавалерия менен чогуу Аңлияны БЗ 62 жылында басып алуу кылган Римдиктерге каршы согушкан. 1776 Америка Эгемендүүлүк Согушунда Англис Аскери менен чогуу 5000 аялдын болгону божомол кылынат. Булардын көбүнчөцү офицер жана аскерлердин түгөйү. Мындан Сырткары ашпозчу жана медсестра болуп милдет алгандар да болгон. 1. Дүйнө Согушу убагында 1917 жылында Францияда аялдарга жеке бирдик курулат жана бирдик ашпозчу, медсестра ж.б болуп милдет кылган бирок офицер болууларына уруксаат берген эмес. 1992 жылында болсо аялдар жеке бирдиктери жоюлган, аялдар эркектер менен тең шарттарда кабыл кылынган. Мындан Сырткары Королева II. Елизабетта символдук да болсо бардык аскерлердин башкы командачы милдетинде.

Финландия

Финландия Ички Согушу убагында Кызылдардын Найискаарти аты алдында аял бирдиктери болгон. Ички согуштан кийин аялдардын алды саптарда ролу азайган. II. Дүйнө Согушу убагында Советтер Бирдиги менен Финландия арасындагы согушта аялдар түзүлгөн майдан аркасы партизан бирдигинде милдет алган.

Германия

1955 жылында түзүлгөн Бундесвехр, НАТО өлкөлөрү арасында эң консерватор аскерлерден бирөөсү. Мунун себебинин Нцист бийлиги доорунда көп санда жаш аялдын аскерге алынуусу болгону айтылууда. Аял аскерлер өзгөчө зениттик бирдиктеринде милдет кылган.

Израиль

Израиль Аскеринде аялдар бир далай милдетте болгон. Абаа күчү, өзүнө аялдарды албоо чечимди алса да 1994 жылында бул чечим алынып салынган.Мындан Сырткары аялдарга алды саптарда милдет берилбөөдө. Израильдик аялдардын мажбурий кызмат мөөнөтү 2 жыл болуп эркектердин 3 жылдык кызмат мөөнөтүнөн дагы кыска.

Либия

Либия, аскеринде аял аскер болгон жалгыз Ислам бийлиги. Полковник Каддафинин 200 кишилик жеке коруучу бирдиги Амазон Коруучулары болуп билинүүдө жана болгону аял аскерлерден түзүлүүдө.

Непал

Непал Комунист Партиясына (Маоист) тиешелүү Калктын Эгемендүүлүк Аскеринин %40 аялдардан түзүлүүдө.

Норвегия

1995 жылында Норвегия, суунун түбүнө аял аскерлерге уруксаат берген биринчи өлкө болот. Норвегия Аскеринде бүгүнгө чейин эң аз бир даана суунун түбү кемесинде командири аял офицер бар. Булардан биринчиси Солвеийг Крей.

Советтер Бирдиги / Россия

II. Дүйнө Согушу учурунда Советтер Бирдиги 1 миллиондон ашыкча аялды курал алдына алган жана курч мерген, пулемет мылтык бирдиги, танк командасы сыяктуу активдүү майдан милдетинде колдонгон. Мындан Сырткары 1942 жылында түзүлгөн аял согуш пилоттор флотуна түндөсү Немис шаарларын бомбалоо милдетин берген. (588. Түн Бомбалоо Бирдиги, 46. Таман Коруучу Түн Бомбалоо Бирдикти) Бул согуш пилоту Поликарпов ПО-2 учактары менен өзгөчө Берлин үстүндөгү обьекттерге жөнөгөн. Аял согуш пилоту дүң 24 миң учак учушу кылган жана 23 баатырдык медалы алган. Лидия Литвияк жана Екатерина Буданова бүгүн дагы эле эскерилген атактуу согуш пилоту. Жөө боло болсо курч мергеб Людмила Павличенко 309 кишини өлтүрүп эң ийгиликтүү курч мергендерден болгон. Күнүбүздө Кызыл армиядагы аял аскерлер арасында сулуулук мелдеши кылынууда.

США

Америка Ич Согушу убагында Сара Росетта Вейкман жасалма ысым менен жана эркекти туурап аскерге кошулган жана Түндүк Аскеринде алды саптарда кызмат кылган. II. Дүйнө Согушу убагында куралган аял бирдиктери көпчүлүк менен медсестра милдетин кылып келген. Вьетнам Согушунда аялдар дагы көп абаа күчүндө милдет алган. 2003 жылында США, Иракка киргенинен ортого чыккан согушта аял аскер Жессика Линчтин туткун жыгуусу жана куткаруусу өзгөчө США басма сөзү тарабынан апыртылган бир формада берилген.[1]Мындан Сырткары кайра Иракда басып алуу абалындагы США Аскерине тиешелүү Линди Иңланд жана Сабрина Харман Ебу Карып Абак канасында кармалгандарга кыйноо кылганы далили менен кылмышкер болуп табылган.

Туркия

Туркияда аскердик болгону эркектерге мажбур болуусуна карабастан аялдар да аскерге кирүүдө. Аял аскерлер өзгөчө I. Дүйнө Согушунун артынан болгон Кутулуу Согушу катарында согуштарга катышышкан.[2]