Везувий

Везувий — Аппенин жарым аралындагы аракеттеги жанар тоо. Италиянын түшгүгүндөгү Неаполь шаарына жакын жерде. Европа материгиндеги аракеттеги жалгыз жанар тоо. Анын бири бирине кийгизилгендей болуп көрүнгөн үч конусунун сырткы жана эң байыркысы — Түндүк жана чыгыш бөлүктөрүндө гана сакталган дого сымал (диаметри 15 кмдей) Монте-Сомма жалы (бийиктиги 1132 м). Анын ичиндеги бийик (1279 м) жана жаш конусу — жанар тоонун өзү (түбүнүн диаметри 3 км, оозунуку —1 км). Кратердин түбүндө мезгил-мезгили менен үчүнчү конус пайда болуп, жанартоо катуу атылганда жок болуп турат. Негизги конустун тоотектери лава менен туфтун катмарларынан түзүлгөн. Биринчи жолу биздин замандын 79-жылы атылган. Анда Геркуланум, Стабий, Помпей ш. кыйроого учураган (андан кийин 50дөй жолу, акыркысы 1957—59-жылы атылган). Азыр фумаролдук абалда (түтөөдө). 600 м бийиктикте вулканология обсерваториясы (1942-жылдан) иштейт. 800 м бийиктикке чейин жемиш бактары, жүзүм өсөт, кызыл карагайлуу токой бар. Туризм өнүккөн.

Неаполь жана Везувий.

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 2-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2007. 808 бет, илл. ISBN 978 9967-14-055 -4