Евклид «негиздери»

Евклид «негиздери» - элементардык математика боюнча Евклид жазган ил. чыгарма.

Евклид «негиздери» 13 китептен турат.

1-китебинде 3 бурчтуктардын, тик бурчтуктардын, параллелограммлардын негизги касиеттери каралып, аянттары салыштырылат да, аягында Пифагор теоремасы берилет.

2-китепте геом., алгебра жана аны менен болгон амалдар,

3-китепте тегеректин касиеттери, жанымалар, хордалар,

4-китепте туура кеп бурчтуктар, 5-китепте чоңдуктардын катыштарынын жалпы теориясы сыяктуу маселелер каралган, ал эми 13-китепте 2 шардын көлөмдөрүнүн катыштары иликтенет. 10- жана 13-китебинин көп бөлүгүн грек математиги Теэтет (б. з. ч. 4-к.) жазган.

Кийин башка грек матема- тиктери жазган 14- жана 15~китептер да Евклидге ыйгарылган.

Евклид «негиздери» белгилүү бир схема боюнча: адегенде анык- тамалар, постулаттар, аксиомалар, анан теоремалар, алардын далилдөөлөрү берилген. Азыркы матем. көз караш боюнча алганда Евклид «негиздеги» аксиомалар жана постулаттар системасынын негизинде геометрияны дедукциялуу түзүүдө жетишпеген жактары да учурайт.

Евклид «негиздеги» коп теоремалар жана геом. фактылар Евклидге чейин эле белгилүү болгон.

Колдонулган адабияттар

Кыргыз Совет Энциклопедиясы. Башкы редактор Б. О. Орузбаев. -Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1977. Том 2. В - Иридий. -672 б.