Жылдыздар дарбазасы (тасма)

«Жылдыздар дарбазасы» (англ. Stargate) — 1994 жылы тарткан Роланд Эммерихдин илимий-фантастикалык кинотасмасы, ошол жылы эң биринчи жолу болуп "Жылдыздар дарбазасынын" Ааламы тартууланган. Башында жаратуучулар үчилтиктин биринчи бөлүгү деп ойлонулап аткан, бирок MGM компаниясы сиквелдин ордуна Жылдыздар дарбазасы: ЖД-1 сериалын тартууга чечет..

Жылдыздар дарбазасы
Жанры	Илимий фантастикалык тасма и Уруш-согуш
Режиссёру	Roland Emmerich
Продюсери	Dean Devlin, Joel B. Michaels, ShowBIZ Data
Сценарийдин автору	Roland Emmerich, Dean Devlin
Башкы ролдордо	Курт Расселл Джеймс Спейдер Вивека Линдфорс Алексис Крус
Оператору	Karl Walter Lindenlaub
Композитору	David Arnold
Кинокомпания	Metro-Goldwyn-Mayer
Узактыгы
Бюджети
Кирешеси	и
Өлкө	АКШ Франция
Тили	англис тили
Жылы	1994
Кийинки тасма	Жылдыздар дарбазасы: ЖД-1 и Children of the Gods
IMDb	ID 0111282

Тасма киносынчылырдан аралаш пикирлерин алды. Rotten Tomatoes-до жагымдуу резензияны сынчылардын 48% жазган, орточо рейтинг 10-дун 5,3 упайды түздү. Allmovie-де тасма 5-тин 3 упайын алды. Роджер Эберт тасмага 4-жыдыздын бирөөсүн койду.

Мазмуну

1928-жылы археологдор тобу, Египеттеги Гиза Платосундагы пирамидалардын жанында иштеп жатышып, чоң металлдан жасалган шакек таап алышат. 1939-жылыамерикалык армия аркылуу кийинки изилдөөгө карап конфискация кылып алышат. Бирок, табылган механизмдин иштөө принциби 1990-жж чейин белгисиз болуп калат, астрономиянын, египтологиянын адистер тобу кайра изилдегенге киришишет. Анын иштөө принцибин гениалдуу(ошол эле учурда кайра эле аябай байколуу эмес эле) жаш египтолог Дэниел Джексон чечип, таап чыгат, мурда пирамидалардын жасалашыш жердик технологиялар эмес, бөтөн планеталыктардын колунан жазалган деген теориясы аркылуу коомдон четке кагылып калат. Джексон таш плитадагы иероглифтерди расшифровка кылат, анын механизмди тосуп турганын, жана кийин билингендей "Жылдыздар дарбазасы" аттуу ысымы менен жана Ааламдын ичинде телепортация кылууга багыиалган.

Джексондун тапкан ачылыш аркылуу "Дарбаза" активдештирилет, а өзү болсо аскерлердин курамында полковник Джек О’Нил астында дарбаза аркылуу телепортацияланат. Джексон жана анын жолдоштору Абидос деп аталган чөлдүү планетадагы эбегейсиз чоң пирамиданын ичинде пайда болуп калышат.

Абидостон алар анча көп эмес кызык тилде туарегдердин тилине окшогон жана байыркыегипеттен пайда болгон тилде сүйлөгөн калкка жолугушат. Бул элдерден Джексон жана О’Нилл 10000 биздин д. ч Ра аттуу бөтөнпланеталык, жоголуп баражаткан түрдүн акыркысы, калкы бар Жер планетасын таап калат. Ра адамдарды кул кылып өзүн байкыркегипет күн Кудайы Ра деп таанышытырып өзүнө баш ийдирип, сыйындырып алат. Ра адамдзаттык денени алып, ал аркылуу атайы саркофаг колдонуп регенерация мүмкүнчүлүгөнө ээ болот. Мындан тышкары ал жеке гвардия алат, шлем кийишкен, байыркы египттие кудайларыдн зооморфтук кейибине окшогон, мисалы Гора жана Анубис (Тасмада так шилтеме жок, египттик мифлогияны Ра түздү беле же мурда эле болгон адамдарын ишенүүсүн улантып кетти беле). "Жылдыздар дарбазасы" аркылуу Ра жердиктерин бир бөлүмүн Абидоско алып барган («Жылдыздар дарбазасы: ЖД-1» тасманын улантуусу болгон сериалында, "Жылдыздар дарбазасынын" ааламдын ичинде тараган гианттык түйүн бар экендиги айтылат, ал аркылуу Ра адамдарды Абидосто гана эмес, Галактика ичинде таратылгандыгы айтылат. Бирок 3000 б д. ч. египеттиктер төңкөрүш көтөрүп өзүлөрүнүн дарбазасан жерге көөмп салышат, ошондон кийин Ра кайра жерди алууга аракет жасаган эмес.

Жердиктердин Абидоско барган учурунда планетага Ра келет. Ал камакка (Джексонду, О’Нилди, Кавальскийди жана Фереттини) камакка алып жана коркунуч кырдаалда О'Нил "Жылдыздар дарбазасын" жардырууга деп алып келген атомдук бомбаны таап алат. Ра бомбаны атайын минерал менен күчтөндүрүп аны жерге жөнөткөнгө буйрук берет, бирок Джексон капыстан командасын сактап калат, андан кийин алар Ранын гвардиячларын жеңишип бомбаны пирамидага окшогон бөтөнплнеталыктын космикалык кемесин телепортация кылып жиберишет.

Ролдордо

• Жеймс Спейдер — Доктор Дэниел Джексон
• Курт Рассел — Джонатан «Джек» О’Нил (Джек О'Нилл)
• Джей Дэвидсон — Ра
• Вивека Линдфорс — Кэтрин Ленгсфорд
• Алексис Крус — Скаара
• Мили Авитал — Ша’ури
• Эрик Авари — Касуф
• Жон Дил — Лейтенант Чарльз Кавальский
• Френк Стюарт — Лейтенант Луи Феретти
• Леон Риппи — Генерал Вест
• Эрик Холланд — Профессор Ленгфорд
• Сесил Хоффман — Сара О’Нил
• Кристовер Жон Филдс — Сержант Фриман
• Дерек Уебстер — Улук учкуч Браун
• Жек Мур — Раилли
• Стив Жаннелли — Порро
• Жимон Хонсу — Гор

Кызыктуу фактылар

• Идея Эммерих аркылуу 1979 жылы киномектепте окуп жүргөн кезинде эле ойлонулган.
• Тасмасы экранга чыккандан кийин, Омар Зухди Джон Хопкинс Университетинин египтология факультетинде окуган студент Роланд Эммериха жана Дин Девлинди плагиат деп айыптаган, анткени ал он жылдар мурун ушундай окуяны сунуштаган эле. Университет өзүнүн студентине кепил болуп берген, анткени ал өзүнүн теориялары менен белгилүү эле, анысы кийин тасмада колдонулган. Инцидент сотко чейин эле чечилген.
• Бул кинематография тарыхындагы жеке расмий сайты бар биринчи тасма. Аны сопродюсер жана сйенарийдин соватору Дин Девлин жасап, сайтка тасманын кадрларын, трейлерин, тартуу учурундагы виделорду жана ар кандай актерлор жөнүндө маалыматтарды жайгаштырып тураган.
• Массовкада манекендер көп колдоунлган, анкени алар статисттерден арзан турган.
• Джей Дэвидсон (Ра) эмчегинен шакектерди алуудан баш таркан, ал болсо костюмер жана операторго бир кыйынчылыктарды жараткан.

Шилтемелер

• «Жылдыздар дарбазасы» MGM компнаиясынын сайтында (англ.)
• «Жылдыздар дарбазасыа» (англ.) Internet Movie Database сайтында
• «Жылдыздар дарбазасы» (англ.) Rotten Tomatoes сайтында.
• Stargate Stargate Wiki-де