Йажуж жана мажуж (Гог жана магог) – Библияда жана Куранда айтылган уламыштык эл (уламыштык жарым жапайы этнос).

Бул 16-кылымдагы фарсы миниатюрасында уламыштагы йажуж жана мажуж элдеринин жолун тосуу үчүн Искендер Зулкарнайн жиндин көмөгү менен темир дубал тосмо куруп жаткандыгы сыпатталган.

Кыскача тарыхы

түзөтүү

Иудейлердин, христиандардын жана мусулмандардын түшүнүгү боюнча йажуж менен мажуждар (иудейлерде גּוֹג וּמָגוֹג Гог жана Магог; арапча يَأْجُوج وَمَأْجُوج “йажуж ва мажуж) жапайы чалыш, канкор эл катары сүрөттөлөт. Йажуж жана мажуждарды Искендер Зулкарнайн (Александр Македондук) темир тоодон чеп куруп, бөлүп салгандыгы тууралуу уламыш бар.

Анжы-манжы

түзөтүү

Йажуж жана мажуждар кыргыздын “Манас” эпосунда күн чыгыштагы анжы ж-а манжы деген жапайы чалыш каардуу эл катары сүрөттөлгөн. Алардан кыргыздардын чыгыштагы душмандары калмак, кытайлар да сестенгендиги эпосто айтылат.

Адабият

түзөтүү
  • Кыргыз Совет Энциклопедиясы: 6 томдук/ Башкы редактор Орузбаева Б. Ө./ - Ф.: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын башкы редакциясы, 1977-1980. Т.1-6.
  • Чоротегин Т.К. Махмуд Кашгари (Барскани) жана анын «Дивану лугати т-түрк» сөз жыйнагы (1072—1077) / Илимий редактору проф. Ө.Кара уулу. — Оңдолуп, кошумчаланган басылыш. — Бишкек: «Кыргызстан» Басма үйү, 1997. — 160 б.; илл., карта. (Кыргызстан Тарыхчылар Жамааты). ISBN 5-655-01222-7.
  • Чоpоев Т.К. Этноним «кыpгыз» по данным Махмуда Кашгаpи // Вопpосы этнической истоpии киpгизского наpода. — Фpунзе: Илим, 1989. — С. 113—121.
  • Чоpоев Т.К. «Диван лугат ат-туpк» Махмуда Кашгаpи как источник по истоpии тюpкоязычных наpодов Сpедней и Центpальной Азии // Оpиенталистика в Киpгизии / Отв. ред. М.Я.Сушанло. — Фpунзе: Илим, 1987. — С. 12—26.
  • Умуpзаков С.У. Очеpки по истоpии геогpафических откpытий и исследований Киpгизии / Редактор Р.Д.Забиров. — Фpунзе: Кыpгосиздат, 1959. — 150 с., илл., карты.
  • Урстанбеков Б.У., Чороев Т.К. Кыргыз тарыхы: Кыскача энциклопедиялык сөздүк: Мектеп окуучулары үчүн. – Фрунзе: Кыргыз Совет Энциклопедиясынын Башкы Редакциясы, 1990. 113 б. ISBN 5-89750-028-2
  • al-Kāšγarī Mahmūd. Compendium of the Turkis dialects (Dīwān Luγāt at-Turk) / Edited and Transl. with Introduction and Indices by R. Dankoff in collaboration with J. Kelly. — Cambridge, Massachusetts: Harvard Un-ty Printing Office, 1982—1985. — Pt. 1—3. (Doğu Dilleri ve Edebiyatlarının Kaynakları. 7. Yayınlayan Şinasi Tekin. Gönül Alpay Tekin. — Türkçe Kaynaklar. VII).
  • Pritsak O. Studies in Medieval Eurasian History. — London: Variorum Reprints, 1981. — 376 p.
  • Pritsak O. Mahmud Kaşgari kimdir? // Türkiyat Mecmuası. — 1953. — Cilt 10. — S. 244—246.
  • Tryjarski Edward. Kultura ludόw tureckich w świetle przekazu Mahmuda z Kaszgaru (XI w.). —Warszawa: Polska Akademia nauk, 1993. —364 S. (Komitet Nauk Orientalistycznych).
  • Ülkütaşır M.Ş. Büyük Türk Dilcisi Kâşgarlı Mahmut. — 2. Baskı. — Ankara: Türk Dil Kurumu, 1972. — 222 S.

Интернеттеги шилтемелер

түзөтүү