Йошкар-Ола

Йошкар-Ола (Yoshkar-Ola) шаары – Орусиянын Мары Эл жумуриятынын ордо шаары. Калкы – 248,700 (2010-жылкы болжолдуу эсеп). Маскөөдөн 862 чакырымдай чыгышта жайгашкан.

Кыскача баян

“Йошкар-Ола” сөзү мары тилинде “кызыл шаар” дегенди туюнтат. Мары эли – фин-угор тилинде сүйлөгөн калктардын бири. Шаарды орустар мурда “Царёвококшайск” деп да аташкан. 1919-жылы анын аталышын болшевиктер “Краснококшайск” деп өзөртүшкөн. Шаарды аралап аккан Кичи Кокшага (Малая Кокшага) дарыясынын аталышы, демек, мурдагы эки аталышка өзөк болгон. Бул дарыя Эдил (Волга) дарыясына куят.

Кичи Кокшага (Малая Кокшага) дарыясы

Шаар 1584-жылы падыша Федор Иоаннович тарабынан Волга-Вят аймактарынын коопсуздугун камсыздоо максатындагы аскердик чыңдалган жай катары негизделген. Пост-советтик доордо мурдагы бир катар өнөр жай ишканалары токтотулуп, жумушсуздук көйүп, кыйла адистер башка шаарларга көчүп кеткени маалымдалып келет. Шаар башка орусиялык чөлкөмдөр менен темир жол жана автожол аркылуу байланышкан. Шаардан 9 чакырымдай түндүктө Йошкар-Ола аба майданы жайгашкан. Шаарда Мары Мамлекеттик Университети жана башка университеттер бар. 1984-жылы шаар Эмгек Кызыл Туу ордени менен сыйланган. 1990-жылдан тартып бул шаар Орусиянын тарыхый шаарларынын тизмесине киргизилген.

Калкынын улуттук курамы

Йошкар-Ола шаарынын калкынын 68 пайыздайын орустар түзөт. Мары эли – 24 пайыз, татарлар – 4,3 пайыз. Алардан башка чуваш, удмурт, мордва, украин жана башка этностордун өкүлдөрү байырлашат.

Климаты

Шаар континенталдык климат алкагында жайгашкан. Кышы – узак жана суук келет. Орточо даражасы – Целсий менен 18 даража (градус) суук. Жайы – мелүүн (орточо 22 – жана 24 даража жылуу).

Шерик (боордош) шаарлары

• Мажарстанда – Сомбатхей шаары - Szombathely (Hungary)
• Франсияда – Бурже шаары - Bourges (France)
• АКШда – Принстон шаары - Princeton, West Virginia (USA)

Шаар тууралуу эмгектер, макалалар

• Йошкар-Ола шаарынын гимни катары композитор Андрей Эшпайдын «Йошкар-Ола тууралуу ыр» («Песня об Йошкар-Оле») чыгармасы кабыл алынган. Анын тексти акын Леонид Дербеневго таандык. Бул ырды учурунда Эдуард Хиль ырдап чыккан.
• Йошкар-Ола: справочник-путеводитель / Сост. и науч. ред. К. К. Васин. — Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 1982
  
• Навсегда у меня в сердце ты: 425 лет городу Йошкар-Оле — Йошкар-Ола: Стринг, 2009. — 263 с.
  
• Сост. Е. Б. Брагилевская Йошкар-Ола. Очерки о столице Марийской республики — Йошкар-Ола: Map. кн. изд-во, 1984. — 157 с.
  
• История сёл и деревень Республики Марий Эл. Город Йошкар-Ола — Йошкар-Ола, 2004.
  

Интернеттеги шилтемелер

• Правительство Республики Марий Эл Archived 2008-10-14 at the Wayback Machine
• Администрация городского округа «Город Йошкар-Ола» Archived 2021-12-14 at the Wayback Machine
• Собрание депутатов городского округа «Город Йошкар-Ола»
• Йошкар-Олинский городской центр занятости населения
• Управление образования администрации городского округа «Город Йошкар-Ола»
• Управление по делам гражданской обороны и чрезвычайным ситуациям администрации городского округа «Город Йошкар-Ола»
• Единый портал муниципального управления городского округа «Город Йошкар-Ола» Archived 2010-11-21 at the Wayback Machine
  

Маалыматнаамалар

• Йошкар-Оланын 2025-жылга чейинки башкы планы
• Очерки о городе Йошкар-Оле и населенных пунктах, вошедших в городскую черту
• Интернет-справочник «Йошкар-Ола туристическая»
• Йошкар-Ола сүрөттөрдө
  

Карталар жана чиймелер

• (ru) Йошкар-Оланын интерактив картасы жана чиймеси Archived 2011-08-18 at the Wayback Machine
• (ru) Йошкар-Оланын коомдук унаасы Archived 2016-11-29 at the Wayback Machine